काठमाडौं– नेपालबाट वैदेशिक रोजगारीमा जानेमा अदक्ष कामदारको चाप अझै हट्न सकेको छैन । वैदेशिक रोजगार विभागको तथ्यांकमा रोजगारीका लागि विदेश जाने अदक्ष कामदारको संख्या उच्च देखिन्छ । विगतदेखि नै रहँदै आएको यो अवस्था अझै कायम रहेको तथ्यांकमा देखिन्छ ।
विशेषगरी मलेसियालगायत खाडी मुलुकमा अदक्ष कामदारको रुपमा नेपालीहरुले रोजगारीको अवसर पाइरहेका छन् । यिनै मुलुकमा सबैभन्दा बढी अदक्ष कामदारको माग रहेको विभागले जनाएको छ । विभागको तथ्यांकअनुसार गत आर्थिक वर्षमा नयाँ र पुनः श्रम स्वीकृति लिएर एक लाख ३० हजारभन्दा बढी नेपाली रोजगारीका लागि साउदी अरेबिया पुगेका छन् ।
साउदीपछि कतारमा ७५ हजार, युएईमा ४५ हजार, कुवेतमा २२ र मलेसियामा १९ हजारभन्दा बढी नेपाली रोजगारीका लागि गएका छन् ।अधिकांश नेपालीहरु म्यानपावरमार्फत रोजगारीका लागि विदेश गएको देखिन्छ । जसमा व्यवसायीले ९८ प्रतिशतभन्दा बढी अदक्ष कामदारको माग ल्याउने गरेको विभागले औंल्याएको छ ।
पछिल्लो समय अदक्ष कामदार जाने मुलुकहरुमा रोमानिया, साइप्रस, पोल्याण्ड, माल्टा, क्रोएसियालगायतका देश पनि थपिएका छन् । म्यानपावर कम्पनीहरुले अदक्ष कामदारको माग ल्याउने र सोहीअनुसार नेपाली युवाहरुलाई वैदेशिक रोजगारीका लागि पठाउने गरेको पाइएको छ । आर्थिक वर्ष २०७९/८० सुरु भएसँगै मलेसियामा उच्च दरमा नेपालीहरु रोजगारीका लागि गएका छन् ।
कोरोना महामारीका कारण दुई वर्षभन्दा बढी समय आप्रवासी कामदार भित्र्याउन बन्देज लगाएको मलेसियामा अहिले नेपाली कामदारको माग र चाप दुवै बढेको छ । साउन र भदौ महिनामा ६० हजारभन्दा बढीले श्रम स्वीकृति लिएर मलेसिया गएका छन् ।यसरी जाने कामदारहरु अधिकांश सबैजना अदक्ष रहेको र व्यवसायीहरुले मागपत्र पनि यस्तै ल्याएको विभागले जनाएको छ । असोज महिनाको विवरण भने सार्वजनिक गरिएको छैन ।
पारिश्रमिक र अन्य सेवासुविधा दिँदा खासै ठूलो आर्थिक भार नपर्ने हुँदा गन्तव्य मुलुकहरुमा अदक्ष कामदारहरुको माग उच्च रहेको छ । जसका कारण सीप नै नभए पनि वैदेशिक रोजगारीबाट फर्केर नेपालीहरू पुनः मलेसियालगायत खाडी मुलुक जाने गरेका छन् ।चालु आवको साउन र भदौ महिनामा मात्रै मलेसियामा चार हजार ५००, साउदीमा सात हजार ५००, कतारमा १४ हजार ३५०, युएईमा आठ हजार ५००, कुवेतमा दुई हजारभन्दा बढीले पुनः श्रम स्वीकृति लिएको विभागको तथ्यांकले देखाएको छ । यसरी पुनः श्रम स्वीकृति लिनेमा अधिकांश अदक्ष कामदार नै रहेको विभागले उल्लेख गरेको छ ।
धेरै नेपालीहरू मजदुरका रूपमा विदेशिएका छन् । उनीहरुलाई उद्योग/कारखानाका कामदार, सरसफाइ गर्ने कामदार, घरेलु कामदार, निर्माण क्षेत्रका कामदार र सुरक्षागार्डका रूपमा काम लागाइने गरिन्छ ।श्रम गन्तव्य मुलुकको मागअनुसार नै नेपाली कामदारहरुको आपँर्ति हुने गरेको म्यानपावर व्यवसायीहरुको भनाइ छ ।
सीपयुक्त दक्ष कामदारको माग भए पनि नेपालबाट त्यस्ता कामदारको आपँर्ति गर्न सक्ने अवस्था छैन,’ नेपाल लोकतान्त्रिक वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका अध्यक्ष कुमुद खनालले भने, ‘दक्ष कामदारको अभावका कारण हामीले अदक्ष (मजदुरहरु) लाई रोजगारीका लागि पठाउनुपर्ने बाध्यता छ ।’दक्ष जनशक्ति उपलब्ध गराउन नसक्दा अवसर पाए पनि व्यवसायीहरु खुम्चिनुपर्ने उनको भनाइ छ ।
गन्तव्य मुलुकको मागअनुसार नै नेपालीहरु वैदेशिक रोजगारीका लागि जाने गरेको विभागका निर्देशक डम्बरबहादुर सुनुवारले बताए । ‘अधिकांश नेपालीहरु अदक्ष कामदारको रुपमा विदेश गइरहेका छन्,’ निर्देशक सुनुवारले भने, ‘उनीहरुले पाउने तलब र अन्य सेवासुविधा पनि ज्यादै न्यून छ ।
बेरोजगारी समस्याका कारण पनि सीप नै नभएका नेपालीहरु विदेशिनुपर्ने अवस्था छ ।’ सरकारले पछिल्लो समय तलब एवं सेवासुविधाका आधारमा आकर्षक श्रमबजारको खोजी गरिरहेको र केही विकसित मुलुकसँग दक्ष जनशक्ति पठाउने सम्बन्धमा श्रम सम्झौतासमेत भइसकेको सुनुवारले जानकारी दिए ।
