काठमाडौं– वैदेशिक रोजगारमा रहेका नेपालीहरुलाई उद्धार गर्न सर्वोच्च अदालतले सरकारलाई आदेश दिएको छ । अधिवक्ता सोमप्रसाद लुइँटेलसहितले विदेशमा रोजगारीका लागि गएका नेपालीहरु कोरोनाको महामारीका कारण समस्यामा परेको भन्दै दायर गरेको रिटमा सर्वोच्चले सुनुवाइ गर्दै कोरोना भाइरसको महामारी फैलिएका देशबाट आङ्खना नागरिकलाई उद्धार गरी फिर्ता ल्याउन सरकारलाई आदेश दिएको हो ।
बिहीबार न्यायाधीश सपना प्रधान मल्लको एकल इजलासले सरकारका नाममा विदेशमा रहेका आङ्खना नागरिकलाई तत्काल फिर्ता ल्याउनेआवश्यक व्यवस्था गर्न आदेश गरेको छ । आदेशमा ‘वैदेशिक रोजगारीमा अत्यन्त जोखिममा रहेका नेपाली नागरिकको अनियन्त्रित र अव्यवस्थित नेपाल प्रवेशबाट हुने थप जोखिमलाई नियन्त्रण गर्न, नागरिकको व्यक्तिगत अधिकार, बहुसंख्यक नागरिकाको जीवन स्वास्थ्य, सुरक्षाको हितलाई ध्यानमा राख्दै उनीहरुको उद्धार र फिर्ता ल्याउने कार्य गर्नुपर्ने देखिन्छ,’ भनिएको छ । त्यस्तै आदेशमा अगाडि उल्लेख छ, ‘उनीहरुलाई फिर्ता ल्याउनका लागि आवश्यक प्रशासनिक, आर्थिक र व्यवस्थापकीय पहल गर्न अन्तरिम आदेश जारी गरिदिएको छ ।’
त्यसो त अन्य मुलुकहरुले आफ्ना नागरिकहरु फर्काइरहेका छन् तर नेपाल सरकारले भने अष्ट्रेलिया, अमेरिका र अफगानिस्तानका नेपालीलाई मात्र उद्धार गर्ने सोच बनाइराख्दा सर्वोच्चको आदेशले सरकारमाथि नैतिक दबाब थपिएको बताइन्छ । वैदेशिक रोजगारीमा रहेका र उक्त देशमा महामारी फैलिएकाले त्यहाँ रहेका नेपालीहरुको अवस्थाबारे प्रतिवेदन तयार गर्न पनि सर्वोच्चले सरकारका नाममा आदेश गरेको छ ।
त्यस्तै, विदेशमा रोजगारीका लागि गएकाहरुलाई विश्व स्वास्थ्य संगठनको मापदण्डबमोजिम बिनाभेदभाव उपचारलगायत सेवा प्राप्त गर्ने व्यवस्था मिलाउन परराष्ट्रमार्फत् कूटनीतिक पहल गर्न भनिएको छ ।
सर्वोच्चले सरकारले तत्काल केही नगर्दा वैदेशिक रोजगारीमा गएका नेपाली नागरिकको शारीरिक, मानसिक स्वास्थ्य र जीवन मात्र जोखिममा नरही उनीहरुसँग आश्रित परिवारको समेत जीवन जोखिममा पर्ने भन्दै उनीहरुको रक्षा गर्ने जिम्मेवारी सरकारकै भएको स्मरण गराइएको छ ।
यता, सरकारले अफगानिस्तानस्थित युएनमा काम गर्ने नेपालीलाई घर आउन दिने भएको छ । बुधबार बसेको कोभिड–१९ रोकथाम तथा नियन्त्रण उच्चस्तरीय समन्वय समितिको बैठकले उनीहरूलाई नेपाल ल्याउन दिने निर्णय गरेको हो । अफगानिस्तानमा रहेका युएनअन्तर्गत काम गरिरहेका नेपाली नागरिकहरू उद्धार गर्न युएन एजेन्सीबाट अनुरोध भएर आएको प्रधानमन्त्री कार्यालयका सचिव नारायणप्रसाद विडारीले बताएका छन् । उनका अनुसार युएनसँगको समन्वयमा नेपाली नागरिकलाई उद्धार गर्नेतर्फ उपयुक्त उपाय अपनाइने छ ।
अफगानिस्तानमा कार्यरत नेपालीहरूलाई स्वदेश फर्काउन राष्ट्रसंघले नयाँदिल्लीस्थित नेपाली दूताबासलाई पहल गरिदिन आग्रह गरेको थियो । दिल्लीको नेपाली दूताबासले अफगानिस्तान पनि हेर्छ । उता युएनले नै आफैँ विमान चार्टर्ड गरेर अधिकारीहरूलाई नेपाल पठाउने बताइएको छ ।
सरकारले अफगानिस्तानमा काम गर्न जान रोक लगाए पनि नेपालीहरु गैरकानुनी हिसाबले सैयौँ पुगेका छन् । त्यहा“ पुगेका नेपालीहरू विदेशी कूटनीतिक नियोग र अफगानिस्तानका खटिएका विदेशी सैनिक शिविरमा काम गर्छन् ।
