भिमकान्त लामिछाने, भेरी प्राबिधिक शिक्षालय, नेपालगञ्जका प्रमुख हुन् । प्राविधिक शिक्षाको महत्व, शिक्षालयका गतिविधि लगाएतका बिषयमा लामिछानेसँग गरिएको कुराकानी यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ ।
भेरी प्राबिधिक शिक्षालयले के कस्ता कामहरु गरिरहेको छ ?
— भेरी प्राबिधिक शिक्षालय २०५० साल पुस २७ गते देखि स्थापना भएको शिक्षालय हो । यसले २०५१ साल देखि ईलेक्टूीकमा टिएसएलसीको कार्यक्रम सञ्चान गरेको थियो । अहिले ७ वटा टिएसएलसी लेभलको छ र २ वटा डिप्लोमा कार्यक्रम छन् । मेकानिकल र इलेक्ट्रिसियन इन्जिनियरमा र १ वटा भुकम्प प्रभाबित डिप्लोका कार्यक्रम सञ्चालन भईरहेको छ । अहिले जम्मा १० वटा कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेको छ ।
प्राविधिक शिक्षा तथा व्यावसायिक तालिम परिषद (सिटीभीटी) अन्तरगतको सबै भन्दा ठुलो र पुरानो शिक्षालय अहिले सम्मका मुख्य उपलब्धिहरु के—के हुन् ?
— भेरी प्राबिधिक शिक्षालयका मध्य र सुदुरपश्चिमलाई समेट्ने शिक्षालय हो । यसबाट उत्पादित जनशक्तिहरु स्वरोजगार भएर देशमा काम गरिरहेका छन । यसले प्राविधिक जनशक्तिको बिकास गरिरहेकोछ ।
अहिले सम्म यो शिक्षालयले कति जनशक्ति उत्पादन गर्यो र कति रोजगार तर्फ अग्रसर भए के छ यहाँहरुसँग आँकडा ?
— भेरी प्राबिधीक शिक्षालयले अहिले सम्म लामो र छोटो अवधिका कार्यक्रम सञ्चालन गर्यो। छोटो अवधिका तालिमबाट ५८५ जना महिला र ४५४१ जना पुरुष गरी जम्मा ५१२६ जना जनशक्ति उत्पादन गर्न सफल भएको छ भने टिएसएलसीको लेभलमा अहिले सम्म ५०४ जना महिला र १७६७ जना पुरुष गरी २२७१ जना प्रशिक्षार्थी उत्पादन भएका छन्, डिप्लोमा कार्यक्रममा १३ जना महिला र १७७ जना पुरुष गरी १९० जना प्रशिक्षार्थी उत्पादन भएका छन् । लामो समयको कार्यक्रमबाट २४४१ जना प्रशिक्षार्थी उत्पादन गर्न शिक्षालय सफल भएको छ । यी सबै बिधार्थीलाई मिलाएर हेर्दा ७५ प्रतिशत भन्दा बढि बिद्यार्थी चाही रोजगारमा छन् ।
यो तपाईहरुको अनुमान हो की यसको सबै लेखाजोखानैं छ ?
— यसको हामीले अभिलेखनैं राख्छौ । अभिलेखकै आधारमा हामीले भन्ने हो ।
देशमा बेरोजगारी छ, धेरै बेरोजगार युवाहरु छन्, त्यसमा पनि शिक्षीत बेरोजगारहरु छन् । धेरै युवाहरु खाडी मुलुकमा छन्, बिदेश पलायन भएका छन् यस्तो अवस्थामा प्राविधिक शिक्षाले बेरोजगारी घटाउन कस्तो योगदान दिईरहेको छ ?
— प्राबिधिक शिक्षाले देशको बेरोजगारी घटाउन सहयोग पुर्याईरहेकोछ । हाम्रो शिक्षाबाट बिद्यार्थीहरुले रोजगारनैं पाउने हो । प्राविधिक शिक्षाबाट स्वदेश र बिदेशमा धेरै युवाहरुले रोजगारी पाएका छन् । भेरी प्राबिधिकबाट उत्पादित बिद्यार्थीले मासिक २/३ लाख आम्दानी गरिरहेको हामीले पाईरहेका छौं ।
पछिल्लो समयमा प्राबिधिक शिक्षा प्रभाबकारी भएन भन्ने गुनासो पनि सार्वजनिक भईरहेको हुन्छनि ?
— त्यस्तो छैन, ज्ञान, सिप र दृष्टिकोणका कारण कसैले केही भनेको हुनसक्छ, पहिलेको भन्दा स्तर खस्केको होईन, स्तर अभिबृद्धि भईरहेकोछ ।
स्तर अभिबृद्धि कसरी भईरहेको छ त ?
— टेक्नोलोजीमा जहिले परिवर्तन भईरहेको हुन्छ । यो परिवर्तनलाई हामी सधैं पछ्याईरहन्छौं । परिवर्तित पाठ्य सामाग्रिसँगै प्रविधियुक्त प्राविधिक शिक्षा हामीले दिईरहेकाछौं । पहिलेको तुलनामा निकै सुधार भएको छ ।
तपाई लामो समय देखि यो भेरी प्राबिधिक शिक्षालयमा कार्यरत हुनुहुन्छ र पछिल्लो समय तपाई प्रमुखको रुपमा यो शिक्षालयको नेतृत्व गरिरहनुभएको छ । तपार्इं आइसके पछि भएका परिर्वतनहरु बुँदागत रुपमा के—के हुन् ?
म यो शिक्षालय स्थापना हँुदादेखीनै देखि यो शिक्षालयमा छु । भेरी प्राबिधिकका प्रत्येक पलहरुमा मेरो संलग्नता छ । म २०७० साल देखि प्रमुख छुँ । म प्रमुख भएपछि स्टाफहरुसँगको सहकार्य बढेकोछ, समूह कार्य भएको छ, एक आपसमा समझदारी बढेकोछ । बिद्यार्थी र शिक्षालय प्रशासन बिचको सम्बन्धमा सुधार आएकोछ । ल्याबहरु व्यवस्थित गरिएको छ, वर्कसप पनि राम्रो भएको छ, शिक्षालय भित्र रंगरोगन गरिएकोछ, क्यान्टिनको उचित व्यवस्था गरिएको छ । शिक्षालय भित्रकोे सडक बिच गरिएकोछ । खानेपानीको ब्यवस्था गरिएको छ । पठनपाठनलाई प्रभावकारी र नियमित गरिएकोछ ।
तपाई प्रमुख हुनुभन्दा अगाडी भेरी प्राबिधीक शिक्षालय तोडफोड लगाएतका घटनाहरु घटेका थिए, अहिले त्यस्तो घटनाहरु भएको समाचारहरु सार्वजनिक भएका छैनन्, कसरी व्यवस्थापन गरिराख्नुभएकोछ ?
— ज्ञान सीप र अबधारणा एउटा बिद्यार्थीमा नभई नहुने कुरा हो । त्यो कुराको बिकास गर्न हामी लागेका छौं । गुनासाहरु तत्काल सम्बोधन गरिदिँदा धेरै समस्या हुँदो रहेनछ ।
अन्य क्याम्पसमा पढ्ने बिद्यार्थीहरु भन्दा प्राविधिक शिक्षा पढ्ने बिद्यार्थीहरु अनुशासित हुँदैनन् भन्ने आरोप छ नि ?
— त्यस्तो देखिन्छ, तथापी हामी हाम्रा बिद्यार्थीहरुलाई अनुशासनमा राख्न हरदम प्रयास गर्छाैं ।
शिक्षालयका हरेक कार्यक्रममा निश्चित कोटा हुन्छ त्यो कोटामा बिधार्थीहरु नै नहुने, संख्यानै कम हुने त्यस्तो भएको छ कि छैन ?
— कम हुने होईन, संख्या भन्दा बढि बिद्यार्थी आएर छनौट गर्नै समस्या हुन्छ ।
जुन सरकारले सिटिभिटीले जुन लक्ष्य लिएको छ वा लक्षित गरेको बर्गले त्यो सेवा लिन नसकेको हो की ?
— अझैं लक्षित बर्गले त्यो अवसर लिन नसकिरहेको अवस्था छ ।
त्यसको लागि शिक्षालयले बढि प्रचार प्रसारको कुराहरु र गाऊँ गाऊँमा प्रचार प्रसारका कार्यहरु गर्न नसकेको हो कि ?
— प्रचार, प्रसार हुन्छ, यसलाई अझै बढाउने पक्षमा छौं तर यसको केही प्रावधिक कुराहरु छन् । निश्चित नम्बर ल्याउनु पर्नै, परिक्षामा प्रतिष्पर्धा गर्नुपर्ने आदि कारणले पनि कमजोर बिद्यार्थी अवसरबाट बन्चित हुन सक्ने सम्भावना रहन्छ ।
यस्तो कुरामा त सोर्सफोर्स कत्तिको चल्छ ?
— सोर्सफोर्सले केही फरक पार्दैन, जसले जति नम्बर ल्यायो, ल्यायो त्यो नम्बरलाई तल माथी पार्न सकिदैन त्यसैको आधारमा रिजल्ट निकाल्नु पर्दछ । कोडिङ्ग, डिकोडिङ्ग प्रणालीबाट परिक्षाको परिणाम प्रकाशन गरिन्छ । यसमा कुनै किसिमको आग्रह, पूर्वाग्रह हुँदैन ।
पू
र्व बिद्यार्थीहरुको पुनःभेटघाट गर्ने गराउने, सफल बिद्यार्थीहरुलाई पुरस्कृत गर्ने काम शिक्षालयले गर्छ कि गर्दैन ?
— पूर्व बिधार्थीहरुलाई सम्माननै गर्ने काम चाहिं गरीएको छैन । भेरी प्राविधिक शिक्षालयका पुराना बिद्यार्थीहरुको युनियन गठन भएकोछ । बार्षिकोत्सवमा बोलाएर पुराना बिदयार्थीहरुलाइ निमन्त्रणा गरेर बोल्न दिनेगरेकाछौं ।
बार्षिकोत्सवको अवसरमा कर्मचारीलाई पुरस्कृत गर्ने काम पनि गरिन्छ, यसका आधारहरु के के हुन् ?
— २०५१ सालको उत्कृष्ठ कर्मचारी हुँ । त्यस पछि धेरै कर्मचारी पुरस्कृत हुदै जानुभयो । गर्दै गईयो, बिचमा २,४ बर्ष भएन । पछि २०७० साल देखि पुनः यो सम्मानको कार्यलाई निरन्तरता दिईएकोछ । यसको प्रष्ट आधारहरु बनाईएकोछ । कार्य सम्पादनको उत्कृष्ठताका आधारमा पुरस्कृत गरिन्छ ।
सिटीभीटिले शिक्षालयबाट गत बर्ष सम्मान प्राप्त गर्यो होईन ?
— गत बर्ष यो उत्कृष्ट शिक्षालयको रुपमा प्रधानमन्त्री शुसील कोईरालाको हात बाटनै हामीले २५ हजार नगद सहित पुरस्कार प्राप्त गरेका थियौं ।
कस्ता—कस्ता खाल्का गुनासोहरु आउँछन् ?
— शिक्षालय प्रति शैक्षिक सामाग्रिहरु पुराना भए, भवन पुरानो भए, कहिले ईलेक्टूोनिक सामानहरु पुरा भए, पढाई भएन भन्ने गुनासो आउँछ, हामी ति गुनासोहरु सम्बोधन गर्छाैं ।
