काठमाडौं– मौसमी कामदारको अधिक माग रहेका मुलुक दक्षिण कोरियाले नेपाली कामदारलाई नलिने निर्णय गरेको छ । यसअघि कोरिया पुगेका अधिकांश नेपालीहरु नफर्किएको भन्दै त्यहाँको मौसमी कामदारसम्बन्धी अध्यागमन विभागले नेपालीहरुलाई मौसमी कामदारको रुपमा भित्र्याउन प्रतिबन्ध लगाउने निर्णय गरेको हो ।
अध्यागमन विभागले मौसमी कामदारको रुपमा कोरिया पुगेका झण्डै ८० प्रतिशत नेपाली कामदार स्वदेश नफर्किएको उल्लेख गरेको छ । विभागका निर्देशक इसुङ्ह्यनले अधिकांश नेपालीहरु सम्झौता अवधि पुरा भए पनि कार्यस्थल छोडेर कोरियामा नै काम गरिरहेको पाइएकाले नेपालबाट मौसमी कामदारका लागि तीन वर्षको प्रतिबन्ध लगाइएको बताएका छन् । कोरियाको श्रम कानुनमा कुनै पनि मुलुकबाट मौसमी कामदारको रुपमा कोरिया प्रवेश गरी ७० प्रतिशतभन्दा बढी व्यक्तिहरु अवैधरुपमा बसेको पाइए त्यस्ता मुलुकबाट मौसमी कामदार नभित्र्याउने व्यवस्था रहेको छ ।
मौसमी कामदारको रुपमा कोरिया पुगेका अधिकांश नेपालीहरु स्वदेश नफर्किएपछि आगामी तीन बर्षलाई प्रतिबन्ध लगाउनुपरेको अध्यागमनले जनाएको छ । अध्यागमनले लिएको निर्णयबाट वैदेशिक रोजगारीका लागि मौसमी कामदारको रुपमा कोरिया जाने तयारीमा रहेका थुप्रै नेपालीहरु प्रभावित हुने देखिएको छ । यद्यपि, कोरियन नागरिकसँग विवाह गरेका नेपालीका आफन्तलाई भने मौसमी कामदारको रुपमा कोरिया जानसक्ने ढोका खुलै राखिएको छ । उनीहरुले आफ्नो आफन्तलाई मौसमी कामदारको रुपमा ल्याउन अध्यागमनले छुट दिएको छ । त्यसरी कोरियन नागरिकसँग विवाह भएका नेपालीहरुले आफ्नो दाजुभाई, दाजुभाइका छोराछोरी, आमाको दाजुभाईको छोराछोरी र बुबातर्फका दाजुभाइको छोराछोरीलाई मौसमी कामदारको रुपमा कोरिया भित्र्याउन सक्ने छन् ।
नेपाल सरकारले हालसालै मात्र छोटो अवधिको लागि वैदेशिक रोजगारीमा जाने ‘मौसमी कामदार व्यवस्थापनसम्बन्धी निर्देशिका, २०७९’ जारी गर्दै नेपालीहरुलाई कोरिया पठाउने तयारी गरेको थियो । यहीबीचमा कोरियाले नेपालबाट मौसमी कामदार तीन वर्षका लागि नलैजाने निर्णय गरेको छ । सरकारले निर्देशिकामार्फत मौसमी कामदार पठाउने अधिकार स्थानीय तहलाई सुम्पिएको छ । मौसमी कामका लागि नेपालीहरु विदेशिने र ठगिने क्रम बढ्न थालेपछि शून्य लागतमा मौसमी कामदारलाई गन्तव्य मुलुकमा पठाउने व्यवस्थासहित सरकारले निर्देशिका जारी गरेको हो ।
श्रम, रोजगार तथा सामजिक सुरक्षा मन्त्रालयका सहसचिव एवं प्रवक्ता डण्डुराज घिमिरेले मौसमी कामदार लिने वा नलिने भन्नेबारे कुनै आधिकारिक जानकारी नभएको बताए । ‘यसबारे बाहिर हल्ला सुने पनि आधिकारिक जानकारी नभएसम्म प्रतिक्रिया दिनु हतार हन्छ,’ उनले भने, ‘यदि त्यस्तो केही भए सरकारले पनि एकखाले कार्यविधि बनाएको छ, आपसी छलफल र समझदारीबाट समस्या हल गर्ने प्रयास भइहाल्छ ।’
कोरिया मात्र नभएर बेलायतले समेत नेपालबाट यस वर्ष मौसमी कामदार नलिने निर्णय गरेको छ । बेलायतमा मौसमी कामदार भित्र्याउन अनुमति पाएको पाँचवटा कम्पनीले नेपालबाट कामदार नलिने घोषणा गरिसकेका छन् । ती कम्पनीहरुले बेलायतको अध्यागमन विभागलाई उद्धृत गर्दै नेपालीहरु स्वदेशमै शोषणमा पर्ने गरेको कारण मौसमी कामदारको रुपमा भित्र्याउन नसकिने उल्लेख गरेका छन् ।
