काठमाडौं– नेपालबाट युरोप छिर्ने सपना धेरै नेपालीमा छ । जीवनलाई सफल बनाउन भन्दै युरोप छिर्ने नेपालीको संख्या पनि उत्तिकै बढ्दो छ । त्यसमा पनि युरोपेली मुलुक पोर्चुगलमा आउने नेपालीको संख्या दैनिकजसो बढेको बढ्यै छ । उनीहरू सहजै रूपमा पाइने आवासीय अनुमति पत्र, नागरिकता र युरोपेली पासपोर्ट (रातो पासपोर्ट) का कारण पोर्चुगल आउने गर्दछन् ।
नेपालबाट सपना बुनेर पोर्चुगल आइपुगेकाको जीवन भने कष्टकर नै छ । साहुसँग चर्को ब्याजमा ऋण काढेर युरोप आएका तिनै नेपाली जागिरकै लागि दिनरात भौतारिनुपर्ने अर्को चुनौती पनि छ । पछिल्लो समय समस्यै समस्याका कारण नेपाली युवाको बास पोर्चुगलका मुख्य सडक बन्ने गरेको छ ।
तर यसप्रति कसैको चासो भने छैन । सडक जीवन बिताउने नेपालीको संख्यामा उल्लेख्य वृद्धि भएको एनआरएनए पोर्चुगलका अध्यक्ष तिलक गैरेको भनाइ छ ।
उनका अनुसार गलत संगत र धैर्य गर्न नसक्दा नेपाली युवाको वास सडकमा पुगेको हो । ‘साथीभाइ पोर्चुगलमा यथार्थभन्दा धेरै ठूलो सपना बोकेर आउनुहुन्छ वा महत्वाकांक्षी सपना बुन्नु हुन्छ तर त्यस्तो खालको सोचाइ र सपना रातारात पूरा हुने अवस्था छैन, यहाँ मात्र होइन कहींँ गए पनि त्यस्तो हुँदैन ।’ उनले भने, ‘सडकको बास नेपाली समुदायमा निकै जटिल समस्याको रूपमा देखापरेको छ । यसको समाधान चुनौतीको रूपमा देखा पर्न थालेको छ ।’
किन सुत्छन् सडकमा
कामका लागि भन्दै नेपालमा साहु महाजनसँग ऋण लिएर पोर्चुगल छिर्नेहरू काम नपाएर छट्पटाउनुपर्ने विकराल समस्या पैदा भएको छ । विकृति, गलत संगत, कुलत, महत्वाकांक्षा र अस्वभाविक सपना टुट्ने र फुट्ने हुँदै जीवन सडकको पेटीमा पुग्ने गरेको जानकारहरू बताउ“छन् । पोर्चुगलको व्यस्त सडकमा सडक जीवन बिताइरहेका पोखरा र काठमाडौंका दुई युवाले आङ्खनो परिचय नखुलाउने सर्तमा आङ्खनो पीडा सुनाए । ‘सपना ठूलो थियो । तर सपना देख्दादेख्दै सडकमा आइपुगेको पत्तै भएन,’ उनीहरू भन्छन्, ‘हामी सम्पन्न परिवारमा हुर्के बढेका । तर आज गलत संगत र कुलतकै कारण सडकछापमा परिणत भयौँ ।’ सडकमै खाने, सडकमै सुत्ने र सडकमै रमाउने उनीहरू नेपाल फर्किने सोचमा भने छैनन् ।
घरपरिवारबाटसमेत साथ पाउन छाडेका उनीहरू नेपाल गएर पारिवारिक स्नेह र वातावरणमा सुध्रन्छु भन्ने आसा नरहेको गुनासो गर्छन् । मनोविज्ञानका ज्ञाता पनि परिवारले आङ्खना सन्तानको ख्याल नगर्दा कुलतमा फस्ने बताउ“छन् । कुलत, डिप्रेसन अस्वथ्य र बैराग भएर सडक जीवन बिताउने नेपालीलाई उद्धार गर्नुपर्नेमा मनोविज्ञानका जानकार राज क्षत्रीको भनाइ छ ।
सरोकारवाला उत्तिकै अग्रसर
सडकजीवन बिताइरहेका नेपालीप्रति नेपाली समुदाय र लिस्कनस्थित अवैतानिक काणिज्यदूताकास निकै गम्भीर बनेको छ । समस्यामा परेका आङ्खना नेपालीलाई सहयोग गर्ने र नेपाल फर्कन चाहनेलाई नेपाल पठाएको तथ्यांक पनि बाणिज्यदूताबाससँग छ । कामको सिलसिलामा पोर्चुगल आउनेलाई ठूलो सपना नदेख्न र कुलतमा नफस्न लिस्बनका लागि अवैतानिक बाणिज्यदूत मकरबहादुर हमालको सुझाव छ । उनी समस्याको समाधान र न्यूनीकरण गर्न आफूले यथाशक्य प्रयत्न गरिरेको बताउँछन् ।
एनआरएनए पोर्चुगल, नेपाली समाज र अवैतानिक बाणिज्यदूताबासको सामूहिक पहलमा सडकमा पुगेका नेपालीलाई उद्धार गर्न सकिन्छ ।
उनीहरूको अवस्थाबारे परिवारलाई जानकारी गराएर नेपाल फर्काउन वा सुधार केन्द्रमा पठाउन सकिने जानकारहरू बताउ“छन् । समस्या समाधानका लागि उनीहरूलाई काउन्सिलिङ गर्ने, हेल्प डेक्स सञ्चालनमा ल्याउने र पोर्चुगलको परोपकारी संघसंस्थासँग समन्वय गरी उद्दार गर्न सकिन्छ ।
पोर्चुगलमा ३० हजार नेपाली
कुनै बेला रोजगारीका लागि छिमेकी मुलुक भारत, मलेसिया, कतार, साउदी, दुबईलगायत मुलुकमा पुग्ने नेपाली पछिल्लो समय पोर्चुगल आउन थालेका छन् । अहिले दैनिकजसो पोर्चुगलमा नेपाली आइरहेका छन् । त्यसैले पनि पोर्चुगलमा ३० हजार नेपाली बसोवास गरिरहेको अनुमान छ ।
रातो पासपोर्ट पाउने र सुविधायुक्त जीवनयापन गर्न पाइने भन्दै दिन प्रतिदिन यो संख्या बढ्दो छ । विशेषगरी कृषि र रेस्टुरेन्टमा काम पाइने हुनाले नेपालीको आकर्षण पनि बढेको जानकारहरू बताउ“छन् । सन् २०१० देखि हालसम्म पोर्चुगलमा २९ जना नेपालीले अकालमा मृत्यु भएको तथ्यांक छ ।
