काठमाडौं– वैदेशिक रोजगारका लागि नेपाल आउने माग गुम्न सक्ने वैदेशिक रोजगार व्यावसायीहरूले बताएका छन् । श्रम गन्तव्य मुलुकहरूले आफ्नो मुलुकमा प्रवेश पाउनका लागि कोभिडविरुद्ध पूर्ण खोप लगाउनै पर्ने मापदण्डलाई अनिवार्य गरेपछि नेपाल आउने माग अन्यत्र जान सक्ने जोखिम बढेको व्यावसायीहरूले बताएका हुन् ।
नेपाली श्रमिकको गन्तव्य मुलुहरूले निर्धारण गरेको कोभिडविरुद्धको खोप लगाएका कामदारहरू रोजगारीका लागि जान पाउने भनिरहँदा सरकारले खोप ल्याउन नसक्दा पहिलो चरणमा खोप लगाएकाहरू पनि दोस्रो खोप कहिले पाइन्छ भन्ने चिन्ता गर्नुपर्ने अवस्था छ ।
गन्तव्य मुलुकहरूको घोषणा गरे पनि नेपालमा खोप उपलब्ध हुन नसक्दा कामदार विदेश पठाउन सक्ने अवस्था नरहेको नेपाल वैदेशिक रोजगर व्यवसायी संघका सचिव मेघनाथ भुर्तेले जानकारी दिएका छन् । निषेधाज्ञा विस्तारै खुल्दै गएकाले व्यवयास चलायमा हुने आसामा रहेको भए पनि रोजगार गन्तव्य मुलुकले निर्धारण गरेको खोप उपलब्ध नहुनु र कतार भिसा सेन्टर (क्युभिसी) ले समयमा स्वास्थ्य परीक्षण नगरिदिँदा नेपाल आउने माग अफ्रिकी मुलुकहरू केन्या तथा घानातिर डाइभर्ट भएको उनले बताए ।
पछिल्लो समय युएई र कुवेतले खोप लगाएका श्रमिकलाई लिने बताएको भए पनि नेपालमा उनीहरूले तोकेको खोप नआएको अवस्था रहेको भुर्तेलले जानकारी दिएका छन् । खोप नलगाएर पनि जान मिल्ने कतारमा भने कतार भिसा सेन्टर (क्युभिसी) को ढिलाइले कामदार पठाउन थप समस्या भएको उनको भनाइ छ । यस्ता समस्याले व्यवसायीलाई मर्का परेको उनको तर्क छ ।
‘कतारमा कामदारको माग आएको भए पनि क्युभिसीका कारण ढिलाइ भयो, युएई र कुवेत जानका लागि खोप अनिवार्य गरिएको छ, तर उनीहरूले निर्धारण गरेको खोप नेपालमा उपलब्ध नभएको अवस्थामा नेपाल आउने माग पनि गुम्ने अवस्था देखियो,’ सचिव भुर्तेले भने । कतारमा विश्वकप फुटबल प्रतियोगिताका लागि पनि कामदारको माग अत्याधिक रहेको उनले बताएका छन् । अहिले अवस्था विस्तारै सामान्य हुँदै गएको भए पनि कोरोनाको तेस्रो भेरिएन्टसमेत आउने कुरा भइरहेको अवस्थामा व्यावसायीहरू सडकमा पुग्ने अवस्था आएको उनको भनाइ थियो ।
कार्यालयको भाडादेखि लिएर कर्मचारीलाई तलबसमेत दिनु परिरहेको तर कामदार पठाउन नपाएको अवस्थामा आपूmहरू ठूलो आर्थिक मारमा परेको व्यवसायीहरूको भनाइ छ । व्यवसायीले ऋण गरेर अहिलेसम्म जेनतेन टिकेको भए पनि अब धान्नै नसक्ने अवस्थामा पुगेको व्यवसायीहरूको गुनासो छ । वैदेशिक रोजगार व्यावसायलाई चलायमान बनाउनका लागि सरकारले राहतको व्यवस्था गर्नु पर्ने व्यवसायीहरूको माग रहेको छ ।
महामारीको यो अवस्थामा वैदेशिक रोजगारको क्षेत्र विस्तारै कमजोर बन्दै गइरहेको वैदेशिक रोजगार गणतान्त्रिक मञ्चका संयोजक रामप्रसाद भन्तनाले जनाएका छन् । कतारका लागि क्युभिसी, युएई र कुवेतमा खोपले कामदार पठाउन समस्या भइरहेको उनको भनाइ छ । क्युभिसीले कुनै दिन ७ सय जनाको पनि स्वास्थ्य परीक्षण गर्ने कुनै दिन १ सय जनाको मात्रै परीक्षण गर्ने गरेकाले पनि व्यवसायमा थप समस्या सिर्जना भएको उनले बताए । राज्यले पेसाप्रति नै सहयोग नगरेको उनले आरोपसमेत लगाएका छन् ।
पछिल्लो समय साउदी अरबमा क्वारेन्टाइनको खर्च रोजगारदाताले वेहोर्ने कुरा गरेकाले केही आसा देखिएको भए पनि व्यावसाय चलायमान हुने कुरामा व्यवसायीहरू आसाबादी हुने अवस्था नरहेको उनको भनाइ थियो ।
निषेधाज्ञा खुकुलो बनाए पनि व्यवसायीहरूलाई कुनै राहत नभएको नेपाल लोकतान्त्रिक वैदेशिक रोजगार एसोसिएसनका सचिव कमल काफ्ले बताएका छन् । ‘उपत्यकामा खुकुलो भएर के गर्नु उपत्यका बाहिर खुलेको छैन, कामदार ल्याउन पाइएको छैन, निषेधाज्ञा खुले पनि व्यावसायीले काम गर्न पाएका छैनन्,’ उनले भने ।
अहिले नेपाल आउने मागहरू अन्यत्र जाने जोखिम बढिरहेको छ तर सरकारले त्यसतर्फ ध्यान दिएको छैन । जसबाट व्यवसायीलाई थप मार परिरहेको सचिव काफ्लेले बताएका छन् । पछिल्लो अवस्थाले व्यावसायीहरू यो क्षेत्रबाट पलायन हुने अवस्थामा पुगेको उनको भनाइ छ । नियमित उडानमा पनि निश्चित एयरलाइन्सलाई मात्रै अनुमति दिएर सरकारले कार्टेलिङ गरिरहेको उनले आरोप लगाएका छन् । अहिलेको खुकुलोपनले व्यवसायीहरूलाई खासै उत्साहित बनाउन नसकेको उनले बताए ।
आफ्नो रोजीरोटीको मुख्य स्रोत नै यहि भएकाले कामदार विदेश पठाउन नपाएको समयमा व्यावसायीहरूलाई गुजारा चलाउनसमेत समस्या भइरहेको व्यवसायीहरूले बताउने गरेका छन् । केही व्यवसायीहरू त यो क्षेत्र छाडेर पलायनसमेत हुने अवस्थामा पुगेको व्यवसायीहरूको छाता संगठन नेपाल वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघले जनाएको छ । ०७६ सालको चैतदेखि गरिएको लकडाउन ०७७ असोजमा खुला गरिएको थियो । यसपछि विस्तारै व्यवसाय लयमा आउने आसामा रहेका व्यवसायीहरू पुनः ०७८ को वैशाखदेखि निषेधाज्ञा जारी भएपछि थप मारमा परेको व्यवसायीहरूको भनाइ छ । अहिले निषेधाज्ञालाई केही खुकुलो बनाएको भए पनि व्यवसाय भने चलायमान हुने अवस्थामा पुग्ने अवस्था नरहेको व्यवसायीहरूले बताउँदै आएका छन् ।
