‘सबै महिला तथा बालिकाका लागि ः अधिकार, समानता र सशक्तीकरण’ । यो यस वर्षको अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक महिला दिवसको मूल नारा हो । प्रत्येक वर्ष मार्च ८ का दिन मनाइने यो दिवस शनिबार विश्वभर मनाइएको छ । नेपालमा पनि विभिन्न कार्यक्रम गरी यो दिवस मनाइयो । सहरी क्षेत्रमा तामझामसाथ दिवस मनाइए पनि जिल्ला–जिल्लामा दिवसबारे श्रमिक महिलाह? नै बेखबर देखिए । दैनिक मजदुरी गरेर बिहान–बेलुकाको छाक टार्दै आएकाह?लाई यो दिवसले छुन सकेको देखिएन । तल्लो तहका श्रमिक महिलासम्म दिवसको जानकारी नपुग्नु विडम्बना हो । यस्तो हुँदा दिवसको औचित्यतामाथि नै प्रश्न उठेको छ ।
सन् १९७५ देखि संयुक्त राष्ट्र संघले नारी दिवस मनाउन थालेको हो । सन् १९०८ को मार्च ८ मा अमेरिकामा १५ हजार बढी महिलाले दैनिक काम गर्ने समय घटाउनुपर्ने, राम्रो तलब पाउनुपर्ने र मतदानको अधिकार दिनुपर्ने माग राख्दै प्रदर्शन गरेका थिए । सोही प्रदर्शनपछि संसारभर नै महिला अधिकारको बारेमा चर्चा हुने थालेको बताइन्छ । महिला हक र अधिकारको माग सारेर महिलाले नै संघर्ष सु? गरेको दिनको स्मरणमा यो दिवस मनाइन्छ ।
विभिन्न क्षेत्रमा कार्यरत महिलाको आर्थिक, राजनीतिक र सामाजिक उपलब्धि स्मरण गर्दै महिलाको प्रविधिमा पहुँचको विस्तार गर्ने, महिला सशक्तीकरण अभिवृद्धि गर्ने, लैंगिक असमानता र हिंसाजन्य क्रियाकलाप निर्मूल गर्ने यस दिवसको लक्ष्य रहेको छ । यसबारे तल्लो तहका श्रमिक महिलालाई पनि जानकारी गराउनु आवश्यक छ । अनिमात्र उक्त लक्ष्य पूरा हुन सक्छ ।
नेपालको संविधानले महिलाको हक मौलिक हकको रूपमा स्थापित गरेको छ । समानुपातिक समावेशी सिद्धान्तका आधारमा राज्यको राजनीतिक तथा प्रशासनिक जीवनमा अर्थपूर्ण?पमा महिलाको सहभागिता बढ्दै गएको छ । हाल संघीय संसद्मा ३४ प्रतिशत, प्रदेशसभामा ३६.५ र स्थानीय तहमा ४१.१ प्रतिशत महिला जनप्रतिनिधि छन् । यसैगरी निजामती सेवामा अहिले करिब २८ प्रतिशत महिला कर्मचारीको उपस्थिति छ ।
मुलुकको संविधानले महिलालाई अधिकार सम्पन्न बनाएको छ । तर ती अधिकार कार्यान्वयन गर्ने सन्दर्भमा भने कञ्जुस्याइँ भइरहेको छ । यसमा संविधान निर्माता दलह? नै दोषी देखिन्छन् । महिलालाई नेतृत्व तहमा अगाडि बढाउने सवालमा दलह?बाटै अवरोध भइरहेको आवाज उठिरहेको छ, जुन वास्तविकता पनि हो । कार्यकारी पदमा जसरी महिलालाई अगाडि बढाउन संविधानले मार्गप्रशस्त गरिदिएको छ, त्यसलाई दलह?ले इमान्दारसाथ कार्यान्वयनमा लैजानुपर्छ । त्यसपछि मात्र यस्ता दिवसका लक्ष्यले सार्थकता पाउने छ । अन्यथा यस्ता दिवसमा गरिने कार्यक्रमह? औपचारिकतामै सीमित हुने निश्चित छ ।
-1745656903.jpeg)
