काठमाडौं– सरकारले रोजगारीको सिलसिलामा विदेश पुगेर विभिन्न परिस्थितिका कारण गम्भीर बिरामी भई अस्पतालको कोमामा पुगेका नेपाली कामदारको यकिन तथ्यांक संकलन गरी स्वदेश फर्काउने भएको छ । श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयले सम्बन्धित श्रम गन्तव्य मुलुक हेर्ने राजदूतावासको समन्वय र सहकार्यमा कोमामा रहेका बिरामीको तथ्यांक संकलन तथा स्वदेश फर्काउने तयारी गरेको हो ।
वैदेशिक रोजगारको क्रममा विदेशी अस्पतालमा कोमामा रहेका नेपालीलाई स्वदेशमै फर्काएर उपचार गर्ने प्रबन्ध मिलाउने गरी गृहकार्य भइरहेको मन्त्रालयका सहसचिव एवं प्रवक्ता डण्डुराज घिमिरेले बताए । यसका लागि सम्बन्धित मुलुक हेर्ने दूतावासमार्फत यकिन तथ्यांक संकलन गरिने उनले जानकारी दिए । ‘दूतावासहरुले कोमामा रहेका बिरामीको यकिन तथ्यांक संकलन गरी आवश्यक समन्वयका लागि जानकारी दिनेछन्,’ प्रवक्ता घिमिरेले भने, ‘त्यसपछि उनीहरुलाई स्वदेश फिर्ता ल्याउने र थप उपचारको व्यवस्था मिलाइने छ ।’
विदेशी अस्पतालको कोमामा रहेका नेपालीलाई स्वदेश ल्याउने विषयमा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहलको अध्यक्षतामा गन्तव्य मुलुक हेर्ने १३ जना राजदूतसहितको उच्चस्तरीय बैठकमा प्राथमिताकासाथ छलफल भएको थियो । बैठकले गरेको निर्णयमा कोमामा रहेका बिरामीलाई नेपालमा कसरी फर्काउने र उपचार गर्नेसम्बन्धमा छिट्टै तथ्यांक संकलन गरी आवश्यक प्रक्रिया अवलम्बन गर्ने उल्लेख गरिएको छ । हाल विदेशका विभिन्न अस्पतालमा गम्भीर बिरामी परेर कोमामा पुगेका नेपालीहरुको यकिन विवरण नहुँदा उद्धार तथा उपचारको लागि कठिनाई भइरहेको प्रवक्ता घिमिरेले बताए । ‘उनीहरुको समयमै उद्धार नहुँदा सम्बन्धित मुलुकमा अलपत्र अवस्थामा रहनुपर्ने र यता नेपालमा रहेका परिवारले पनि मानसिक तथा आर्थिक समस्या झेल्नुपरेको छ,’ उनले भने ।
उता बिरामी तथा अलपत्र परेका कामदारलाई उद्धार तथा राहत दिने जिम्मेवारी पाएको वैदेशिक रोजगार बोर्डको तथ्यांकअनुसार विभिन्न मुलुकमा ३० जनाभन्दा बढी नेपाली कामदार कोमामा रहेका छन् । सबैभन्दा बढी खाडी मुलुक र मलेसियामा नेपाली कामदार कोमामा रहेको बताइन्छ । श्रम स्वीकृति लिएर कानुनी रुपमा रहेका बिरामीको तथ्यांक भएपनि विभिन्न कारणले गैरकानुनी रुपमा कतार, साउदी, कुवेत, ओमानलगायतका देशमा रहेका कामदारहरु गम्भीर बिरामी परेर अलपत्र अवस्थामा भएपनि कुनै तथ्यांक नहुने बोर्डले जनाएको छ ।
त्यस्तै कोमामा रहेका बिरामीको उद्धार तथा उपचारकोसम्बन्धमा मात्र नभई उच्चस्तरीय बैठकले गरेका निर्णयहरुलाई देखिने गरी कार्यान्वयनको चरणमा लैजान श्रममन्त्री शरतसिंह भण्डारीबाट आवश्यक निर्देशन पाइसकेको मन्त्रालयले जनाएको छ । निर्देशानुसार कूटनीतिक नियोगसँगको समन्वयमा नयाँ श्रम गन्तव्यको खोजी गर्ने, श्रम सम्झौता प्रक्रिया अगाडि बढाउने, कामदारको हकअधिकार, सामाजिक सुरक्षालगायत विषय द्विपक्षीय श्रम सम्झौतामा नै सुनिश्चित गर्ने, कामदारको शव व्यवस्थापन तथा स्वदेश फिर्ता र पुनःएकीकरण कार्यक्रमलगायत कल्याणकारी दायित्व निर्वाह गर्न पनि मन्त्रालयले गृहकार्य गरिरहेको जनाएको छ ।
