मुलुकमा बढ्दो महँगी नियन्त्रणमा सरकार असफल भएको छ । निरन्तर बढिरहेको महँगी चालु आर्थिक वर्षको चौथो महिना अर्थात् कात्तिकमा ८.०८ प्रतिशत पुगेको छ । यो वार्षिक बिन्दुगत उपभोक्ता मुद्रास्फीति (मूल्यवृद्धि) हो ।
अघिल्लो वर्षको सोही महिनामा यस्तो मुद्रास्फीति ६.०४ प्रतिशत रहेको थियो ।नेपाल राष्ट्र बैंकले बिहीबार मुलुकको वर्तमान आर्थिक तथा वित्तीय अवस्था प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्दै उक्त जानकारी दिएको हो । राष्ट्र बैंकको यो तथ्यांकले महँगी नियन्त्रणबाहिर पुगेको देखाउँछ । सरकारले महँगी नियन्त्रण गर्ने बताए पनि परिणाम त्यस्तो देखिएको छैन ।
विशेषगरी रसिया–युक्रेन युद्धका कारण विश्वभर महँगी बढ्न पुगेको थियो, जसको असर नेपालमा पनि परेको थियो । पेट्रोलियम पदार्थमा भएको उच्च मूल्यवृद्धिले समग्र मूल्यवृद्धिमा भूमिका खेलेको थियो । तर, पछिल्लो समय पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य घटेर आएको छ ।
नेपाल आयल निगमले मूल्य समायोजन नगर्दा नेपाली उपभोक्ताले महँगो मूल्य तिरेर पेट्रोलियम पदार्थ उपभोग गर्नु परिरहेको छ । पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य समायोजन नहुँदा पनि मूल्यवृद्धि नियन्त्रण हुन नसकेको बुझिन्छ । किनकि, यसले हरेक क्षेत्रलाई प्रभावित पार्ने गर्दछ ।
तर, सरकारले यसमा ध्यान दिएको छैन । आयल निगमले घाटा पूर्ति गर्ने बहानामा मूल्य समायोजन गर्न मानिरहेको छैन । जसको असर उपभोक्ताको चुलोदेखि समग्र अर्थतन्त्रमा परेको छ ।राष्ट्र बैंकका अनुसार समीक्षा महिनामा खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहको मुद्रास्फीति ७.३८ प्रतिशत र गैरखाद्य तथा सेवा समूहको मुद्रास्फीति ८.६३ प्रतिशत रहेको छ । तराईमा सबैभन्दा बढी ८.५२ प्रतिशत बराबरको मूल्यवृद्धि कायम भएको छ ।
काठमाडौं उपत्यकामा ७.५६ प्रतिशत, पहाडमा ८.०३ प्रतिशत र हिमालमा ६.६८ प्रतिशत मूल्यवृद्धि रहेको राष्ट्र बैंकको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।समीक्षा महिनामा खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहअन्तर्गत रेस्टुरेण्ट तथा होटल उपसमूहको मूल्य सूचकांक १५.९७ प्रतिशत, सूर्तीजन्य पदार्थको ११.८१ प्रतिशत, दुग्ध पदार्थ तथा अण्डाको ९.३३ प्रतिशत, खाद्य तथा खाद्यजन्य पदार्थको ९.१९ प्रतिशत र मदिराजन्य पेयपदार्थको ८.८४ प्रतिशतले बढेको छ ।
गैरखाद्य तथा सेवा समूहअन्तर्गत यातायात उपसमूहको मूल्य सूचकांक १७.७१ प्रतिशत, स्वास्थ्यको ११.२२ प्रतिशत, मनोरञ्जन तथा संस्कृतिको ८.७६ प्रतिशत, घरायसी उपयोगका वस्तुको ८.४९ प्रतिशत र फर्निसिङ तथा घरायसी उपकरणको ८.३३ प्रतिशतले बढेको तथ्यांक छ ।नियन्त्रणबाहिर रहेको मूल्यवृद्धि दोहोरो अंकनजिक पुग्दा पनि सरकार गम्भीर नबन्नु आपत्तिजनक छ ।
सर्वसाधारणको ढाड सेकाइरहेको महँगीप्रति बेवास्ता गरिनु ठीक होइन । महँगीले सर्वसाधारणलाई दैनिक रोजीरोटी जुटाएर परिवार पाल्न समेत समस्यामा पारिरहेको छ । भर्खरै सम्पन्न आमनिर्वाचनको परिणाम सार्वजनिक भई नयाँ सरकार गठनको प्रक्रिया अघि बढेको छ ।
जारी मूल्यवृद्धि नियन्त्रण आगामी सरकारका लागि प्रमुख चुनौती बन्ने निश्चित छ । सरकारमा जोसुकै आए पनि मूल्यवृद्धि नियन्त्रणमा कडा नीति लिई प्रभावकारी कदम चाल्न जरुरी छ । अन्यथा यसले थप समस्या निम्त्याउनेतर्फ आगामी सरकारको नेतृत्वकर्ता सचेत बनोस् ।
