सान्टियागो- ध्रुवीय हावाले अर्जेन्टिना, चिली र उरुग्वेमा कम तापक्रम भएका रेकर्ड ल्याएको छ । अत्यधिक चिसोले कम्तीमा १५ जनाको मृत्यु भएको छ भने सरकारहरूलाई ग्यास आपूर्ति प्रतिबन्धित गर्न र आपत्कालीन आश्रयहरू सक्रिय गर्न बाध्य पारेको छ । ध्रुवीय हावा अन्टार्कटिकाबाट उत्पन्न भएर यस क्षेत्रभरि फैलिएका कारण तीनवटै यी दक्षिण अमेरिकी देशले शून्यभन्दा तलको तापक्रम तीव्र रूपमा रेकर्ड गरेका छन् ।
गैरसरकारी संस्था प्रोजेक्टो ७ का अनुसार अर्जेन्टिनामा यस जाडोमा चिसोका कारण कम्तीमा नौ जना घरबारविहीन व्यक्तिको मृत्यु भएको छ । राजधानी ब्युनस आयर्समा बुधबार सन् १९९१ यताकै सबैभन्दा न्यून तापक्रम माइनस १.९ डिग्री सेल्सियस (२८.६ फारेनहाइट) रेकर्ड गरियो भने तटीय सहर मिरामारमा ३४ वर्षमा पहिलो पटक हिउँ परेको देखियो । थप दक्षिणमा माक्विन्चाओ सहरले मङ्गलबार माइनस १८ डिग्री सेल्सियस रेकर्ड गर्यो ।
बिजुलीको मागले ब्युनस आयर्समा कटौती निम्त्यायो । केही क्षेत्र २४ घण्टाभन्दा बढी समयसम्म विद्युत्विहीन भए । सरकारले घरेलु आपूर्ति सुनिश्चित गर्न बुधबार उद्योग र पेट्रोल स्टेसनहरूमा ग्यास आपूर्ति स्थगित गरेको छ र ग्यास सिलिन्डरहरूमा मूल्य नियन्त्रण हटाएको छ ।
मरुभूमि हिउँ
उरुग्वेले छ जनाको मृत्युपछि राष्ट्रव्यापी ‘रेड अलर्ट’ घोषणा गरेको छ । यसले राष्ट्रपति यामान्डु ओर्सीको सरकारलाई घरबारविहीन मानिसहरूलाई जबरजस्ती आश्रयहरूमा सार्न अनुमति दिएको छ ।मौसमविद् मारियो बिडेगेनका अनुसार मोन्टेभिडियोले सन् १९६७ पछि सबैभन्दा कम तापक्रम जुन ३० मा ५.८ डिग्री सेल्सियस रेकर्ड गरेको छ ।
चिलीले पनि सबैभन्दा चिसो दिनमा घरबारविहीन आश्रय योजनाहरू सक्रिय गरेको छ । चिलीको मौसम विज्ञान निर्देशनालयका अनुसार सान्टियागोबाट चार सय किलोमिटर (दुई सय ५० माइल) दक्षिणमा रहेको चिलान सहरले माइनस ९.३ डिग्री सेल्सियस छोयो । “यस हप्ता चिली र सामान्य रूपमा दक्षिणी कोनमा जे भयो त्यो अन्टार्कटिकाबाट ध्रुवीय हावाको द्रव्यमानबाट भागेको चिसो लहर हो”, सान्टियागो विश्वविद्यालयका जलवायुविद् राउल कोर्डेरोले भने।
एक दशकमा पहिलोपटक विश्वको सबैभन्दा सुक्खा अटाकामा मरुभूमिको केही भागमा पनि हिउँ परेको छ । “यी चिसो हावाका समूहहरू उत्तरसम्म विस्तार हुनु त्यति सामान्य छैन, त्यसैले हामी यो पनि जलवायु परिवर्तनको कारणले भएको हो भन्ने कुरालाई अस्वीकार गर्न सक्दैनौँ”, मौसमविद् अर्नाल्डो जुनिगाले भने । यस क्षेत्रले आगामी दिनहरूमा राहतको अपेक्षा गरेको छ । ब्युनस आयर्समा बिहीबार १२ डिग्री सेल्सियस, मोन्टेभिडियोमा १४ डिग्री सेल्सियस र सान्टियागोमा २४.७ डिग्री सेल्सियस पुगेको छ ।
“चिसोबाट तातोमा भएको परिवर्तन देखेर म निकै आश्चर्यचकित भएँ–यो परिवर्तन निकै तीव्र थियो”, सान्टियागोमा १८ वर्षीया छात्रा डाफ्ने नारान्जोले भने।जलवायुविद् कोर्डेरोले हालका वर्षहरूमा चिसो मौसमभन्दा तातो लहरहरू बढी बारम्बार भएको बताएका छन् । “गर्मी लहरहरूको आवृत्ति तीन गुणा बढेको छ, चाहे गर्मी होस् वा जाडो, दक्षिणी कोनमा मात्र नभएर संसारभर”, उनले भने।
