आइओएमबाट आइरिस प्रमाणीकरण प्राप्त गर्ने नेपालको पहिलो र अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा दोस्रो संस्था बन्न सफल भएको कम्पनीको भनाइ
काठमाडौं– इन्टरनेसनल म्यानपावर रिक्रुटमेन्ट प्रालि इन्टरनेसनल इन्टिग्रिटी सिस्टम (आइरिस) अन्तर्गत प्रमाणीकरण भएको छ । उक्त म्यानपावरले सोमबार पत्रकार सम्मेलन गरी ‘आइरिस सर्टिफिकेसन’ प्राप्त गरेको जानकारी गराएको हो ।
आइरिस अन्तर्राष्ट्रिय आप्रवासन संगठन (आइओएम)को आप्रवासी कामदारहरुको न्यायोचित र नैतिक भर्ना गर्ने प्रमुख कार्यक्रम हो । आइओएमले न्यायोचित भर्ना गर्ने म्यानपावरलाई यो प्रमाणीकरण प्रदान गर्छ । इन्टरनेसनल म्यानपावर यो प्रमाणीकरण प्राप्त गर्ने नेपालको पहिलो संस्था भएको र अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा दोस्रो संस्था बन्न सफल भएको पत्रकार सम्मेलनमा जानकारी दिइयो ।
इन्टरनेसनल म्यानपावरका सञ्चालक वाइबी राईले आइओएमले मे २५ तारिखमा उक्त मान्यता दिएको बताए । सन् २००४ मा स्थापना भएको यस संस्थाले सन् २०१६ सम्म परम्परागतरुपमा रोजगारीमा पठाउँदै आए पनि त्यसपछि न्यायोचित र नैतिक भर्नासम्बन्धी अभ्यास आरम्भ गरेको राईले बताए । ‘इथिकल रिक्रुटमेन्टको बारेमा थाहा पाएपछि हाम्रो परिवेशमा यसको अभ्यास कत्तिको सम्भव छ भनेर अध्ययन गर्न थाल्यौं,’ राईले भने । सन् २०१८ बाट भने पूर्णरुपमा श्रम आप्रवासनका क्रममा हुने खर्च रोजगारदाताले व्यहोर्नुपर्ने सिद्धान्तमा आधारित स्वच्छ भर्ना प्रक्रिया अपनाउँदै आएको उनले बताए । ‘हामीले पैसा तिर्नुपर्ने मागपत्रहरु किनेनौं । त्यसबेला रोजगारीमा जान लाखौं तिर्नुपर्ने परिवेशमा यो निकै चुनौतीपूर्ण थियो,’ उनले भने ।
श्रमिकको खर्च रोजगारदाताले व्यहोर्ने न्यायोचित प्रणालीमा आधारित भएर यस संस्थाले १८ हजारभन्दा बढी नेपाली श्रमिकलाई वैदेशिक रोजगारीमा पठाएको जनाएको छ । यो अभ्यासले मुलुकका १०औं हजार युवालाई पारदर्शीरुपमा वैदेशिक रोजगारीमा पठाउनुका साथै उनीहरूमाथि पर्ने आर्थिक भारबाट पनि मुक्त गरेको जनाइएको छ । रोजगारीमा पठाउन बिचौलिया अग्रसर हुने हुँदा संस्थाको टोली गाउँगाउँमा गएर मागपत्रको बारेमा सूचना दिने र श्रमिकहरुलाई यहाँसम्म ल्याएर सबै प्रक्रियामा उनीहरुलाई सहयोग गर्ने गरेको सञ्चालक राईले बताए ।
‘मुसहर समुदायका ५० जना युवाहरुलाई ल्याएर उनीहरुको पासपोर्ट बनाइदिएर इथिकल्ली रिक्रुट गर्यौं । भूकम्पप्रभावित जाजरकोटको वस्तीबाट ७० जनाभन्दा बढी युवाहरुलाई ल्याएर पासपोर्ट बनाइदिने, तालिम दिने गरेर रोजगारीमा पठाएका छौं । यस्ता धेरै उदाहरणहरु छन्,’ उनले भने ।आइएमआरले मलेसिया, साउदी, कतार र संयुक्त अरब इमिरेट्समा ‘फ्रि–भिसा फ्रि–टिकेट’मा श्रमिक पठाउँदै आएको छ । यी मुलुकमध्ये ९९ प्रतिशत श्रमिक मलेसिया गएको जनाइएको छ । साउदीमा भने कम्पनीको मानवअधिकारको अवस्थालगायतका विषय हेरेर मात्र पठाउने सञ्चालक राईको भनाइ छ ।
पत्रकार सम्मेलनमार्फत इथिकल रिक्रुटमेन्टलाई प्रभावकारी बनाउन संस्थामा आएका मागपत्रलाई गाउँगाउँमा पु¥याउने, रोजगारकर्ताको विगतको इतिहासको अध्ययन गरेर मात्र श्रमिक पठाउने, गइसकेका श्रमिकबाट त्यहाँको अवस्थाबारे जानकारी लिने, एजेन्टलाई रोक्न आफैं गाउँमा गएर रोजगारीमा जान चाहने युवाहरुलाई सुसूचित गराउने र रोजगारीमा जाने प्रक्रियामा उनीहरुले के–कस्तो अवस्था झेल्नुप¥यो भनेर सुझाव लिने गरेको जनाइएको छ ।
सन् २०२३ मा आइओएमले यस म्यानपावरलाई आइरिस प्रमाणीकरणका लागि सिफारिस गरेको थियो । संस्थाको गहन र विस्तृत लेखापरीक्षणपश्चात् प्रमाणीकरण दिएको हो । अस्वस्थ प्रतिस्पर्धाबाट बाहिर निस्किएर यो अभ्यासलाई अन्य व्यवसायीले पनि अवलम्बन गर्नुपर्ने सञ्चालन राईको धारणा छ । ‘विगतमा अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा जाँदा म्यानपावर व्यवसायी हुँ भन्न लाज लाग्थ्यो । अहिले इथिकल रिक्रुटमेन्टको अभ्यासपश्चात् जुनसुकै फोरममा पनि यो व्यवसाय गर्छु भन्दा गर्व महसुस हुन्छ,’ उनले भने ।
