अब कक्षामा उपस्थित भएको हाजिर दिउँसो १२ बजेभित्र र साँझ ६ बजेभित्र कक्षा सकिएको हाजिर फेइम्समा इन्ट्री गरिसक्नुपर्छ । यदि हाजिर भेटिएन भने त्यसदिन कक्षा लिएको भए पनि त्यो मान्य हुँदैन ।
गुरुदत्त सुवेदी
सूचना अधिकारी, वैदेशिक रोजगार विभाग
काठमाडौं– सरकारले वैदेशिक रोजगारमा जाने कामदारका लागि दिइने पूर्वप्रस्थान अभिमुखीकरण तालिममा लागू गरिएको ‘आइरिस रिकग्निसन’ प्रणाली कार्यान्वयनमा थप कडाइ गर्ने भएको छ । कतिपय तालिम प्रदायक संस्थाहरुले आइरिस मेसिनमा समय नै परिवर्तन गरी हाजिर गराउने गरेको पाइएपछि कडाइ गर्न लागिएको हो ।
वैदेशिक रोजगार विभागले आइतबार एक सूचना जारी गरी आइरिस प्रणालीमार्फत गरिने हाजिरीमा नयाँ व्यवस्था गरेको जनाएको छ । जसअनुसार अबदेखि पूर्वप्रस्थान अभिमुखीकरण तालिम प्रदायक संस्थाले कक्षा सुरु र समाप्त भएको एक घण्टाभित्र विभागको वैदेशिक रोजगार सूचना व्यवस्थापन प्रणाली (फेइम्स)मा अनिवार्य प्रविष्ट गराउनुपर्ने छ ।
विभागले गत पुस १ गतेबाट आइरिस मेसिनबाट हाजिरी गर्ने प्रणाली कार्यान्वयनमा ल्याएको थियो । तर आइरिस मेसिनको समय सच्याएर तालिम लिएको भन्ने उजुरी परेपछि विभागले गरेको अनुगमनका क्रममा त्यस्तो भेटिएको बताइएको छ । ‘अब कक्षामा उपस्थित भएको हाजिर दिउँसो १२ बजेभित्र गरिसक्नुपर्छ । त्यस्तै साँझ ६ बजेभित्र कक्षा सकिएको हाजिर सूचना प्रणालीमा पठाइसक्नुपर्छ,’ विभागका निर्देशक तथा सूचना अधिकारी गुरुदत्त सुवेदीले भने, ‘यदि हाजिर भेटिएन भने त्यसदिन कक्षा लिएको भए पनि त्यो मान्य हुँदैन । फेरि नयाँ कक्षा लिनुपर्छ ।’
अभिमुखीकरणलाई सतप्रतिशत प्रभावकारी बनाउन ‘रियल टाइम’मा लैजाने तयारी भइरहेको विभागको अनुगमन शाखाका निर्देशक लोकनाथ भुसाल बताउँछन् । ‘आइरिस प्रणाली भर्खरै कार्यान्वयनमा आएको भएर पनि अभ्यस्त नभएको होला । कतिपय संस्थाको हरेक दिनको हाजिर नआएकाले प्रत्येक पटकको हाजिर अनिवार्य गरिएको हो,’ भुसाल भन्छन्, ‘अबको एकदेखि डेढ महिनाभित्र राष्ट्रिय परिचयपत्रसँग समन्वय गरेर हाजिर गर्नेबित्तिकै सिस्टममा गइहाल्ने व्यवस्था मिलाउँछौं । यसो गर्दा कसैले समय सच्याउन पाउँदैन, अहिले आइटीको दुरुपयोग हुँदै छ ।’
तालिम प्रदायक संस्थाको अटेरी
विभागले गत पुस ३ गतेदेखि नयाँ तालिम लिनेहरुलाई अनिवार्य रुपमा आइरिस रिकग्निसन प्रणाली कार्यान्वयनमा ल्याउन निर्देशन दिएको थियो । जसअनुसार प्रत्येक दिन प्रत्येक पटकको हाजिर विभागको सूचना प्रणालीमा अपडेट गर्नुपर्छ । तर, कतिपय संस्थाले नियमित हाजिर पठाएको नदेखिएको विभागले जनाएको छ । विगतमा बायोमेट्रिक्स गर्दा चार पटकको हाजिर एकैचोटि पठाउने व्यवस्था थियो । आभिमुखीकरण प्रदायक संस्थाहरुले हाजिरी पठाउने पुरानै नियमलाई निरन्तरता दिएको देखिएको छ ।
कतिपयले भने दुईवटा संस्थामा एउटै मेसिनको प्रयोग गरेकाले कुनैमा धेरै संख्यामा प्रशिक्षार्थी देखिँदा कतै भने नदेखिने समस्या भएको नेपाल वैदेशिक रोजगार अभिमुखीकरण व्यवसायी महासंघका अध्यक्ष राजाराम गौतम बताउँछन् । ‘संस्था खोलेपछि आवश्यक सम्पूर्ण पूर्वाधार राख्नुपर्छ । तोकिएको नियम पालना नगर्नु भनेको नैतिक समस्या हो, आफैं सच्चिनुबाहेक विकल्प छैन । अटेरी गर्दा डण्डा खान तयार हुनुपर्छ,’ उनी भन्छन् ।
कार्यविधिमा के छ ?
अभिमुखीकरण तालिम सञ्चालन कार्यविधि २०७६ अनुसार, प्रत्येक प्रशिक्षण कक्षामा कम्तीमा ८४ इञ्चको दुईवटा ‘स्मार्ट बोर्ड’ हुनुपर्दछ । जुन कम्तीमा पनि एन्ड्रोइडको १३औं संस्करण, आठ जिबी र १२८ जिबीको हार्ड ड्राइभ हुनुपर्छ । साथै विभागको ‘वैदेशिक रोजगार सूचना व्यवस्थापन प्रणाली’सँग मेल खाने रेटिना हाजिर मेसिन अनिवार्य हुनुपर्छ ।
हाल मुलुकभर १४३ वटा संस्थाले अभिमुखीकरण तालिम दिँदै आएका छन् । यसअघि विभागको अनुगमनमा बायोमेट्रिक्स गर्दा कतिपयले अभिमुखीकरण लिनुपर्नेभन्दा फरक व्यक्तिको बायोमेट्रिक्स लिएको पाइएको थियो । त्यस्ता करिब ४८ वटा संस्थालाई कारबाही गरेर कारोबार रोकेको थियो ।कार्यविधिअनुसार विदेश जानुअघि प्रत्येक दिन छ घण्टाको दरले तीन दिनसम्म तालिम लिएर अनलाइन परीक्षामा कम्तीमा ५० अंक ल्याउनुपर्दछ ।
तोकिएको तालिम अवधि पूरा नगरी प्रमाणपत्र वा विद्युतीय हाजिर प्रदान गरे, अनुपस्थितलाई उपस्थित बनाएर नक्कली प्रमाणपत्र बनाइदिए, एउटाको ठाउँमा अर्कोले हाजिर गरिदिए, तोकिएबमोजिम भौतिक पूर्वाधार र प्रशिक्षक नभएको पाइए त्यस्ता संस्थाको अनुमति रद्द गर्ने व्यवस्था कार्यविधिमा छ ।
