काठमाडौं– नेपाली कांग्रेसका सभापति एवं पूर्वप्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले वैदेशिक रोजगारीमा जाने नेपालीहरुलाई ठगिनबाट जोगाउने दायित्व सबैले लिनुपर्ने बताएका छन् । शनिबार राजधानीमा आयोजित नेपाल लोकतान्त्रिक वैदेशिक रोजगार व्यवसायी एसोसिएसनको १२औं साधारणसभालाई सम्बोधन गर्ने क्रममा उनले विदेश जाने नेपालीलाई ठगिनबाट जोगाउने दायित्व सबैले लिनुपर्ने बताएका हुन् । अहिले मुलुकमा वैदेशिक रोजगार बाध्यात्मक अवस्थामा रहेको सभापति देउवाको भनाइ छ ।
उनले वैदेशिक रोजगारीमा जाने नेपालीहरु अनेक समस्यामा पर्ने र दुःख पाइरहने अवस्थाको अन्त्य गर्न सरकारले आवश्यक कदम चाल्नुपर्ने बताए । विदेशमा रोजगार गर्न जाने कुरा सजिलो नभएको भन्दै त्यहाँ श्रमिकमाथि भइरहेको शोषण र ठगीका समस्या रोक्न उनले सरकारसँग आग्रहसमेत गरे । ‘वैदेशिक रोजगारीमा गएका नेपालीबाट आउने रेमिट्यान्सले नै देशको अर्थतन्त्र चलेको छ,’ सभापति देउवाले भने, ‘श्रमिकहरू ठगीमा पर्ने र दुःख पाउने अवस्थाबाट मुक्त हुनुपर्छ, त्यसमा तपाईं हाम्रो पनि दायित्व छ ।’
विदेश गएका थुप्रै नेपाली ठगिएको र दुःख पाएको कुरा सार्वजनिक हुने गरेको भन्दै यसलाई रोक्न वैदेशिक रोजगार व्यवसायीले पनि भूमिका खेल्नुपर्ने देउवाको भनाइ छ । ‘रोजगारीमा गएका साथीहरू ठगिनु भएन, दुःख पाउनु भएन, जेलमा थुनिएका छन्, धेरै दुःख पाएका छन्, यो अवस्थाको अन्त्य गर्न लोकतान्त्रिक वैदेशिक रोजगार व्यवसायी एसोसिएसनले नेतृत्वदायी भूमिका लिनुपर्छ,’ उनले भने ।
त्यस्तै कांग्रेस नेता शेखर कोइरालाले स्वदेशमा रोजगारीको अवसर सिर्जना हुन नसकेका कारण नेपालीहरु वैदेशिक रोजगारीमा जाने क्रम बढ्दो रहेको बताए । उनले नेपालीहरु रोजगारीका लागि विदेश जाने क्रम बढेसँगै समस्याहरु पनि बढ्दै गएका कारण यसको न्यूनीकरणमा सरकारले ध्यान दिनुपर्ने बताए । ‘श्रमिकहरुलाई विदेश पठाउँदा अनेक समस्या आउँछन्, त्यसको समाधानमा सरकारमात्र नभई व्यवसायीहरु पनि उत्तिकै जिम्मेवार हुनुपर्छ,’ उनले भने । नेता कोइरालाले वैदेशिक रोजगारीको क्षेत्रमा भन्दा गिजोलिएको वर्तमान राजनीति र सत्ता समीकरणमा भइरहेको परिवर्तनप्रति बढी समय खर्चिए ।
त्यसैगरी एसोसिएसनको साधारणसभा र निर्वाचनलाई सफलतापूर्वक सम्पन्न गराउने जिम्मेवारी पाएका नेपाली कांग्रेस वैदेशिक रोजगार विभाग प्रमुख प्रकाश रसाइली स्नेहीले वैदेशिक रोजगारीका सन्दर्भमा देखिएका समस्या समाधानका लागि पार्टीले विशेष अभियान नै सुरु गर्ने बताए । समस्याको जड पत्ता लगाएर कुनै पनि नेपाली रोजगारीका लागि विदेश जाँदा अप्ठ्यारोमा पर्न नदिन व्यवसायीसँग समन्वय गर्दै अगाडि बढ्न पार्टी विभाग तयार रहेको उनले बताए ।
‘रोजगारीमा जाने नेपालीहरु पनि ठगिनु भएन र राज्यको तर्फबाट पनि व्यवसायीलाई दुःख दिने कार्य गर्नु भएन,’ रसाइलीले भने, ‘श्रम मन्त्रालय, वैदेशिक रोजगार विभागलगायतका सरकारी निकायले दुःख दिए, अनावश्यक रुपमा प्रहरीले छापा मार्ने, प्रहरीलाई पैसा र रक्सी दिनुपर्ने अवस्था आए त्यसका विरुद्ध पार्टी र विभागले कडा कदम चाल्नेछ ।’
यसैगरी नेपाल वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका अध्यक्ष राजेन्द्र भण्डारीले वैदेशिक रोजगारीमा जानेहरुबाट आएको रेमिट्यान्सले मुलुकको अर्थतन्त्र धानेको बताए । मुलुकको जीडीपीमा ३० प्रतिशत योगदान पु¥याउने गरी रेमिट्यान्स ल्याउन भूमिका खेल्ने वैदेशिक रोजगारको क्षेत्रलाई सरकारले न्यायोचित स्थान दिन नसकेको बताए ।
‘वैदेशिक रोजगारलाई सरकारले हेर्ने दृष्टिकोण र नीति प्रस्ट छैन,’ उनले भने, ‘वैदेशिक रोजगारमा जाने नेपालीहरु ठगिएका विषय बारम्बार उठ्ने गर्छ, तर विदेश जाने कामदार ठगिनु हुँदैन भन्नेमा व्यवसायी सचेत छन् र पनि यस्ता कुरामा प्रस्ट छ ।’ वैदेशिक रोजगारका क्षेत्रमा नीतिगत र सरकारीपक्षबाट सधैैं आक्रमण भइरहेको उनको दाबी छ । संघले कामदार र व्यवसायी दुवैको हितमा हुनेगरी काम गरिरहेको पनि भण्डारीले बताए ।
त्यसैगरी एसोसिएसनका अध्यक्ष कुमुद खनालले अहिले विभिन्न माध्यमबाट अवैधरुपमा विदेश जाने र समस्यामा पर्ने गरेको कारण त्यसको मार व्यवसायीले खेप्नुपरेको बताए । विभिन्न तरिकाले मानव तस्करी भइरहेको भन्दै खनालले अन्तर्राष्ट्रिय रुपमा नेपालको बद्नाम भइरहेको बताए । ‘जबसम्म सरकारले अवैध रुपमा जाने बाटो बन्द गर्ने प्रयास गर्दैन, तबसम्म व्यवसायीले धरौटी राखेर, लाइसेन्स लिएर इमान्दारिताका साथ काम गरे पनि अपजस खेपिरहनुपर्ने अवस्था रहन्छ,’ उनले भने । सरकारले अहिलेकै अवस्था र नीतिगत व्यवस्था कायम राख्ने हो भने व्यवसायीहरु छिट्टै पलायन हुने अवस्थामा पुग्ने खनालको भनाइ छ ।
