नयाँ सडक र बसन्तपुरको बीचमा ठिंग उभिएका जुद्ध शमशेर पूर्वतिरबाट उदाएको सूर्यलाई हेरेर दंग परिरहेका छन् । उता त्रिपुरेश्वरबाट उत्तर फर्किएर बसेका त्रिभुवन पनि मुसुमुसु हाँसिरहका देखिन्छन् । यी दुईको पूर्वीय मोहडा र उत्तरी मोहडाले कता–कता उत्सुकता थपिरहेको छ ।
निरंकुश राणा शासनका विरुद्ध लागेका राजा त्रिभुवन र त्यही राणा शासनका अन्तिम प्रधानमन्त्रीको मुहार चम्किएको देखेर सिंहदरबार हेर्दै राणाहरुले मृत्युदण्ड दिएका चार सहिदहरु खित्का छाँडेर हाँसिरहेका छन् । सहिदहरुको अट्टाहस हाँसोले सैनिक मञ्चमा दक्षिण फर्केर विराजमान भएका सत्ताधारीहरु रिसले चुर छन् ।
फागुन ७ आउनेबित्तिकै हरेक चोटी यिनीहरुको रमिता यस्तै हुन्छ । टुँडिखेलको पूर्वी छेउमा रहेको बूढो रुख पनि मरिमरी आफ्ना भएभरका जगल्टा हल्लाउँदै खुच्चिङ–खुच्चिङ भन्दै भाँचिएका कुम हल्लाइरहेका छन् । बूढो रुखले आफ्ना जगल्टा हल्लाउन थालेपछि चार सहिदका सालिकहरु प्याट्टप्याट्ट ताली पट्काएर खिसिटिउँरी गर्दै छन् ।
उता जुद्ध शमशेर रिसले चुर भएर न्युरोड गेटमै पुगौला जस्तो गरिरहेका छन् । जुद्ध शमशेरको आक्रोश देखेरै होला धर्मभक्त, गंगालाल, शुक्रराज र दशरथ चारजना हेराहेर गर्छन् । धर्मभक्त गंगालालसँग कानेखुसी गर्दै भन्छन्, ‘होइन हो गंगाजी जिउँदोमा त यिनको आक्रोशमा नडराएका हामी, अव सालिक हुँदा डराउँछौ होला र ?
धर्मभक्तको कुरा सुनेर गंगालाल भन्छन्, ‘हामी नडराएकै भएर त आज सालिक भएका छौं नि ! डराएका भए त हामी कहाँ यहाँ हुन्थ्यौं र उ ती अपराधीहरु बसेका ठाउँमा हुन्थ्यो नि ?
गंगालालको कुराले अर्का शुक्रराज खित्काउन थाल्छन् । उनको खित्काले गंगालाललाई अलि पारा चढेछ क्यार ? शुक्रराजलाई अलि हपार्दै भन्छन्, किन हाँस्नु भो ?
शुक्रराज उत्तर दिइहाल्छन्, तपाईका कुरा सुनेर हाँसेको ।
किन ?
त्यो सैनिकमञ्चमा दक्षिण फर्केका बसेकालाई अपराधी नामाकरण गरिदिनु भो । त्यही भएर हाँसें ।
गंगालाल भन्छन् । के मैले गल्ती गरेर ?
शुक्रराजले भने, ‘के गल्ती के सही अहिले त भन्न पनि गाह्रो भएको छ ।’ तपाईंलाई जत्तिकै रिस ती जुद्ध शमशेरलाई पनि उठेको रहेछ । त्यही भएर हो उनी पनि आक्रोशित भएका तपाईं हामीलाई देखेर होइन, ती जिउँदा सहिदहरुको ठाँट देखेर नै ती राणा आक्रोशित भएका हुन् !
शुक्रराज र गंगालालको गफ सुनिरहेका धर्मभक्तलाई कता कता चिसो पसेजस्तो भइरहेको छ । पूर्व फर्केर उत्तर नियालिरहेका धर्मभक्तले सोधी हाले, ‘किन यो प्रसंग चलाइरहनुभएको छ ? कथा अन्तै पो मोडियो कि ?’
हो तपार्इंले भनेको कुराजस्तै भयो । हामीले जे सपना देखेका थियौं त्यो सपना अहिले मोडियो । सबै आफ्नो स्वार्थ अनुकूल अगाडि बढ्न थाले । देश ओरालो लागिरहेको छ । हामीले प्राण आहूति दिएपछि पनि पटक–पटक भएका आन्दोलनमा धेरै नै प्राण दिएँ र पनि मुलुकले काँचुली फेर्न सकेन । धर्मभक्तले कुरा ओकले ।
दशरथ आज त्यत्ति बोलिरहेका छैनन् । उता त्रिपुरेश्वरबाट नियालिरहेको त्रिभुवन पनि मुसुमुसु हाँसिरहेका । जुद्ध शमशेरको निकै रौद्र रुपमा देखिएका छन् । राणाहरु सकाएर जनतालाई अधिकार सुम्पने त्रिभुवनको मन्द मुस्कानले पनि केही न केही त संकेत गरेको छ नै ।
त्रिभुवनको मन्द मुस्कानलाई भद्रकाली छेउको बूढो ठुटो रुखले आफ्ना करङहरु बजाउँदै शंखघोष गरेझै ट्वाङट्वाङ पारिरहेको छ । बूढो ठुटो रुखका कर्कसो आवाजले मौन बसिरहेका दशरथलाई अलि सह्य भएन र सोधिहाले । आज तिमी किन कर्कसो भइरहेका छौं । के भो तिमीलाई उनले प्रश्न गर्छन् ?
दशरथ चन्दलाई बूढो रुखले भन्छ । म जत्तिकै बूढो यो पर्जातन्त्रको अवस्था देखेर दया लाग्यो । मत कम्तीमा अलिअलि जगल्टा फिँजाउन सक्छु । केही केही संकेत गर्न सक्छु । तिमीहरुले त ठिंग उभिनुबाहेक के नै पो गर्न सक्छौं । तिमीहरुले बगाएको रगतको मूल्य यी जिउँदा सहिदहरुले कसरी तिर्लान् ? भनेर यसो झकझकाएको मात्र हुँ । त्यसै उता जुद्ध शमशेरको आक्रोशमा यता त्रिभुवन मस्किरहेका छैनन !
सात सालमा आएको पर्जातन्त्र परऽ जाऽ तन्त्र भएछ । तिमी बूढो रुख जस्तै बूढो भएछ क्यार त्यही भएर यो सैनिकमञ्चमा बूढा बूढा दुई–चार दर्जन जिउँदा सहिदहरु सेनाको सलामी खाएर मलामी जान खोजिरहेका छन् जस्तो छ । दशरथले मुटुमा लाग्नेगरी एउटा करेण्ट लगाइदिए ।
बूढो रुख अझै खुसी हुँदै भन्छ, ‘हो नि दशरथ तिमीले भनेजस्तै भएको छ । जनतालाई पर्जातन्त्रप्रति कुनै उत्साह नै देखिएन । केही ठुटेहरु आफै राजा बन्न खोजे । पर्जातन्त्र सिमित व्यक्तिहरुको लागि व्यापार गर्ने थलो पो वन्दै गईरहेको छ । !
अस्ति पुस १७ गते त्रिभुवन चौरीमा घाम ताप्न आका थिए दुईमाना बदाम लिए । त्यही बेला उनले पनि त्यस्तै दुखेसो गर्दै थे । मेरा नातीले थोरै गल्ती गर्नाले आज हामीले निर्माण गरेको देश अरूले चलाइरहेको छ । अनि हामीले हिन्दूस्तानसँगको सहकार्यमा ल्याएको पर्जातन्त्रकै मलामी पो जानुपर्ने जस्तो भएको छ ।
दशरथ भन्छन्, होइन हो धर्मभक्त जी उ त्यहाँ पर हेर्नुस् त ? पर्जातन्त्रको उत्साह भनेको दुईचार जना सिपाहीले सलामी ठोकेर गर्ने हो ? जसले पर्जातन्त्र ल्याउनका लागि लड्ने सपुतहरुलाई गोलीले उडाए उनैले पो मनाउँदै छन् त पर्जातन्त्र ! कहाँ गए राजनीतिज्ञहरु ? कहाँ गए तपाईं हामीले वर्ग संघर्ष गर्न सिकाएका ती कार्जेकर्ताहरु ?
दशरथको प्रश्नको उत्तर विचरा धर्मभक्तसँग के हुन्थ्यो । त्यो उत्तर न त गंगालालसँग छ शुक्रराजसँगै थियो । उनीहरु त त्यही पर्जातन्त्र ल्याउनका लागि फाँसी चढे र आज यो दिन आयो ? तर यही दिन ल्याउनेहरु सालिक बनिरहँदा ७३ वर्षीय बूढा पर्जातन्त्र मासिने खतरा बढ्दै गयो भन्छन् नयाँ सडकबाट जुद्ध शमशेर ।
जुद्ध शमशेरको रौद्र रुप त त्यही सैनिकमञ्च भित्र दक्षिण फर्केर बसेका जिउँदा सहिदहरुका लागि पो रहेछ । जसले जनताले महसुस गर्ने र उत्लास हुनेगरी पर्जातन्त्र ल्याउन नै सकेनन् । पर्जातन्त्र त यिनीहरुका लागि कमाइ खाने भाँडो पो भएछ त ?
यता चारजना सहिदहरु सैनिक मञ्चमा बसेका बज्रस्वाँठहरुलाई धारे हात लगाउँदै छन् । उताबाट त्रिभुवनले त्रिपुरेश्वरबाट नै देश साइँदुवाहरु भनेर गाली पो गर्दछन् । विचरा पर्जातन्त्र जस्तै ७३ बर्षे बूढा रुख आफ्ना जगल्टा नभएका करंगहरु बजाउँदै सचेत गराउँदै छन् ।
तर पर्जातन्त्रको ढोङ पिट्नेहरु सैनिकको हेलिल्याडबाट खसाएको पुष्पवृष्टिमा दंग पर्दै सेनाको टुकडीले बजाएको बाजामा रमाउँदै आफ्नै भाग्यमा खरानी धस्दै जनतालाई आतंकित पो पार्दै छन् । बूढो पर्जातन्त्रलाई पुष्पाञ्जलीसँग तिलाञ्जली दिँदै छन् । चार सहिदमात्र होइन जुद्ध शमशेर र त्रिभुवन पनि यिनका चर्चिकलाबाट दिक्क भएर गहभरी आँशु पो बगाउँदै छन् अब कहिल्यै नआओस् फागुन ७ भनेर । दिक्क दिक्क दिक्क पर्जातन्त्र ।
-1755862759.jpeg)
