एमाले मात्रैले त चुनाव जित्ने वातावरण छँदै छैन । तैपनि पार्टीको मत त रक्षा गर्नुप¥यो । त्यसका लागि के कसो गर्ने ? छलफल गरेर जानुपर्ला । अब छिट्टै बसेर गठबन्धनबारे निर्णय गर्न सक्छौं ।
अष्टलक्ष्मी शाक्य
उपाध्यक्ष, नेकपा एमाले
जसपा इमानदारिताका साथ गठबन्धनबाटै राष्ट्रिय सभा चुनाव लड्छ । यसमा दायाँबायाँ हुँदैन । कसैले चर्चा गरेअनुसार हामी एमालेसँगको गठबन्धनमा जाने छैनौं तर चुनावी मोर्चाबन्दीबारे भने अन्य दलसँग पनि छलफल हुनचाहिँ सक्छ ।
मनिष सुमन
प्रवक्ता, जसपा
काठमाडौं– प्रमुख विपक्षी दल नेकपा एमाले गठबन्धन बनाएर राष्ट्रिय सभा निर्वाचन लड्ने रणनीतिमा पुगेको छ । चुनावी गठबन्धनका लागि एमालेले सत्ता गठबन्धनको एउटा दल जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)लाई अलग गर्न खोजेको छ ।
प्रतिपक्षीमध्येकै दल राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा)लाई पनि राष्ट्रिय सभा चुनावलक्षित गठबन्धनमा समावेश गर्न एमालेले चाहेको छ । मधेस प्रदेशमा प्रभाव रहेको दल लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी (लोसपा)लाई पनि गठबन्धनमा राख्न एमालेको प्रयास जारी छ ।
तर, एमालेले पार्टी बैठकबाट निर्णय गरेर चुनावी गठबन्धनका लागि आह्वान भने गरेको छैन । एमाले उपाध्यक्ष अष्टलक्ष्मी शाक्यले ‘झुलाघाट–चिवाभञ्ज्याङ’ यात्रा सकेर अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीसहितको सिंगो टिम भर्खर काठमाडौं आइपुगेकाले केही दिनमा बैठक बसेर चुनावी गठबन्धनबारे निर्णय गरिने बताइन् ।
‘एमाले मात्रैले त चुनाव जित्ने वातावरण छँदै छैन । तैपनि पार्टीको मत त रक्षा गर्नुप¥यो । त्यसका लागि के कसो गर्ने ? छलफल गरेर जानुपर्ला,’ उनले प्रभावसँग भनिन्, ‘यात्रा (झुलाघाट–चिवाभञ्ज्याङ) सकेर आइपुगेका छौं । छिट्टै बसेर गठबन्धनबारे निर्णय गर्न सक्छौं ।’
आगामी फागुन २० पछि पदावधि सकेर बिदा हुने २० जना राष्ट्रिय सभा सदस्यमध्ये एमालेका आठ जना छन् । राष्ट्रिय सभा अध्यक्षसमेत रहेका गणेशप्रसाद तिमिल्सिना, प्रमुख सचेतक भैरवसुन्दर श्रेष्ठ, इन्दु कडरिया, कुमार दसौंदी, दीपा गुरुङ, दिलकुमारी रावल थापा (पार्वती), नरपति लुहार, रामचन्द्र राईको कार्यकाल सकिँदै छ । कांग्रेस संसदीय दलका नेता रमेशजंग रायमाझी, प्रमुख सचेतक अनिता देवकोटा, प्रकाश पन्थ र जितेन्द्रनारायण देव, माओवादीका विना पोखरेल, महेशकुमार महरा र हरिराम चौधरी, एकीकृत समाजवादीका नन्दा चपाईं, सिंहबहादुर विश्वकर्मा, जसपाकी प्रमिलाकुमारी यादव, राष्ट्रपतिबाट मनोनीत डा. विमला राई पौड्याल र स्वतन्त्र सदस्य खिमलाल देवकोटाको पनि २० फागुनमै कार्यकाल सकिने छ । चुनाव हुने भनेको पौडेलबाहेक सांसदहरूको स्थानमा हो ।
वर्तमान सत्ता गठबन्धन एकताबद्ध भएर चुनाव लडे रिक्त रहेका १९ वटै सिटमा एमाले शून्य हुने अवस्था छ । त्यही भएर एमालेले राप्रपा, जसपा र लोसपालाई राष्ट्रिय सभा चुनावमा साथ लिन खोजिरहेको छ ।
यदि, जसपा र लोसपाले मधेस प्रदेशमा मात्रै एमालेसँग चुनावी गठबन्धन गरेको अवस्थामा त्यहाँ गठबन्धनको कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, नेकपा एकीकृत समाजवादीलगायत दल शून्य हुने अंकगणित देखिएको छ ।
निर्वाचन आयोगले सार्वजनिक गरेको चुनावी परिणामको तथ्यांककअनुसार त्यहाँ प्रदेश संसद् र स्थानीय तहमा गरी एमालेको दुई हजार ३०२ मतभार छ । जसपाको एक हजार ८१७ र लोसपाको ९३३ मतभार छ । राप्रपाको ५३ मतभार छ । यी दलहरूको कूल मतभार पाँच हजार १०५ हुन्छ । यहाँ दुई जना राष्ट्रिय सभा सदस्यका लागि चुनाव हुन लागेको हो ।
यदि, एमालेले वर्तमान सत्ता गठबन्धनबाट जसपालाई अलग गर्दै राप्रपा र लोसपासमेत सम्मिलित नयाँ गठबन्धन बनाएको अवस्थामा सत्ता गठबन्धन मधेसमा ‘क्लिन स्वीप’ हुने छ । किनभने त्यहाँ कांग्रेसको तीन हजार १०४, माओवादीको ७६६, एकीकृत समाजवादीको ५८० र नागरिक उन्मुक्ति पार्टीको ५३ गरी कूल चार हजार ५०३ मतभार छ ।
यो भनेको एमालेले जसपा, लोसपा र राप्रपा सम्मिलित गठबन्धन बनाएको अवस्थामा हुने गठबन्धनको भन्दा ६०२ मतभार बढी हो । तर, जसपा प्रवक्ता मनिष सुमनले सत्ता गठबन्धनमै रहेर चुनाव लड्ने बताए । एमालेसँग चुनावी गठबन्धन बनाउनेबारे कुरै नभएको पनि बताए ।
‘जसपा इमानदारिताका साथ राष्ट्रिय सभा चुनाव लड्छ । यसमा दायाँबायाँ हुँदैन,’ उनले भने, ‘कसैले चर्चा गरेअनुसार हामी एमालेसँगको गठबन्धनमा जाने छैनौं तर चुनावी मोर्चाबन्दीबारे भने अन्य दलसँग पनि छलफल हुन सक्छ ।’
स्रोतका अनुसार जसपाले सत्ता गठबन्धनसँग पछिल्ला दिनहरूमा राष्ट्रिय सभामा रिक्त हुन लागेको २० मध्ये दुईवटा सिटमा दाबी पेस गर्दै आएको छ । तर, गठबन्धन दलहरूले सिट बाँडफाँट गरिसकेका छैनन् । जारी छलफलको क्रममा भने गठबन्धनको दल कांग्रेस, माओवादी र एकीकृत समाजवादी एक सिटमात्रै जसपालाई दिने पक्षमा छन् । यसप्रपति अध्यक्ष उपेन्द्र यादव असन्तुष्ट रहेको उनीनिकट स्रोतले बताए ।
मधेस वा लुम्बिनीबाट एक–एक गरी दुई सिटको पक्षमा अध्यक्ष यादव उभिँदै आएका छन् । अहिले उनी गठबन्धनमा सिट बाँडफाँटबारे ‘पर्ख र हेर’को अवस्थामा छन् । तर, राप्रपा, जसपा, लोसपा एमाले नेतृत्वको सम्भावित गठबन्धनमा सामेल भए पनि कोशी, बागमती, गण्डकी, लुम्बिनी, कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा हुने राष्ट्रिय सभा चुनावमा कुनै अर्थ राख्ने छैन ।
कोशीमा एमाले, जसपा र राप्रपाबीच चुनावी गठबन्धन भए चार हजार ७३३ मतभार हुने छ । तर, कांग्रेस, माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादीको मात्रै गठबन्धन भए पनि पाँच हजार ३४५ मतभार हुने देखिएको छ । यहाँ कांग्रेससहितको गठबन्धनलाई चुनाव जित्न सहज हुने भएको अंकगणितले देखाएको छ । त्यहाँ दुई जना सदस्यका लागि चुनाव हुने भएको हो ।
बागमती प्रदेशमा एमाले र राप्रपा (जसपा र लोसपाविहीन)को तीन हजार २७९ मतभार र कांग्रेस, माओवादी र नेकपा एसको दोब्बर बढी छ हजार ७५१ मतभार छ । यसले गठबन्धनलाई राष्ट्रिय सभा चुनाव जित्न सहज हुने देखिएको छ । यहाँ चार जना राष्ट्रिय सभा सदस्यको रिक्त पदमा चुनाव हुने छ ।
गण्डकी प्रदेशमा एमाले र राप्रपाको गरी दुई हजार ५६४ मतभार र कांग्रेस नेतृत्वमा रहेको गठबन्धनको तीन हजार ७७० मतभार छ । यहाँ तीनजना सदस्यका लागि चुनाव हुने छ । चुनाव भने कांग्रेस नेतृत्वको गठबन्धनले जित्ने देखिएको छ । यसरी अन्य प्रदेशहरू लुम्बिनी, कर्णाली र सुदूरपश्चिममा पनि कांग्रेस, माओवादी र नेकपा एसको मात्रै गठबन्धन भए पनि चुनाव जित्न सहज हुने देखिएको छ ।
संसद् सचिवालयका अनुसार लुम्बिनीमा दुई, कर्णालीसँगै सुदूरपश्चिममा समान तीन–तीन जना राष्ट्रिय सभा सदस्यका लागि चुनाव हुन लागेको हो । यसअघि दुई र चार वर्षे कार्यकाल सकेर बिदा भएका राष्ट्रिय सभा सदस्यहरूको स्थानमा भएको चुनावमा एमाले–राप्रपाबीच गठबन्धन भएको थियो । कांग्रेस, माओवादी, जसपा र नेकपा एस अर्को गठबन्धनमा थिए । यही गठबन्धनले कोशीमा एकसिट बाहेक सबै सिटमा विजयी हासिल गरेको थियो ।
यसपटक राष्ट्रिय सभा चुनावमा स्थानीय र प्रदेशका गरी दुई हजार ४७ जना मतदाता छन् । स्थानीय तहका प्रमुख÷उपप्रमुख वा अध्यक्ष÷उपाध्यक्षको मतभार १९ र प्रदेश सांसदको मतभार ५३ कायम भएको छ । उनीहरूले यही १२ माघमा १९ जना राष्ट्रिय सभा सदस्य पदका लागि हुने चुनावमा मतदान गर्ने छन् ।
