काठमाडौं– रोजगारीका लागि कुवेत गएकी २७ वर्षीया रिमा थापा (परिवर्तित नाम) घरेलु हिंसाको सिकार भएकी छन् । उनी घरेलु कामदारको रुपमा गत चैत २७ गते कुवेत गएकी थिइन् । सुर्खेतको लेकबैँसी नगरपालिकाकी ती महिला कुवेतको अल जाहरास्थित एक घरमा काम गरिरहेकी थिइन् ।
रिमा काम गर्ने घरकी साहुनीले काम लगाउने बहानामा यातना दिएको उनका नातेदार रमेश सुनुवार (परिवर्तित नाम)ले बताए । रत्नका अनुसार रिमाले त्यहाँ पुगेको एक महिनापछि नै हिंसामा परेको सुनाउन थालेकी थिइन् । ‘साहुनीले खाना नदिई भोकभोकै राख्ने, हातमा टोकिदिने, कुटपिट गर्ने गर्दो रहेछ । एक दिनमा तीनदेखि चार घण्टामात्र सुत्न दिने रहेछ,’ उनले भने, ‘हातमा टोकेर रगतै निकालिदिएको फोटो पठाएपछि हामीले नेपाल झिकाउने पहल थाल्यौं ।’
पीडितका परिवारले वडामार्फत दूतावासलाई पत्र लेख्नेदेखि राष्ट्रिय ट्रेड युनियन महासंघ नेपालमार्फत उद्धारका लागि पहल गरेको छ । त्यहाँ रहेको नेपाली दूतावासले आफूहरुले उद्धार गर्न नमिल्ने तर दूतावाससम्म आए नेपाल पठाउन सकिने बताएको थियो ।महासंघमार्फत कुवेतमा रहेका नेपालीहरुसँग चिनजान भएपछि रिमाको उद्धार गरिएको छ । दुईपटकको प्रयासमा रिमालाई उक्त घरबाट निकाल्न सफल भएको जनाइएको छ । उनलाई यही साउन ५ गते उद्धार गरी दूतावास पुर्याइएको छ । दूतावासले पुलिस रिपोर्ट, फिंगरिङ हेर्नेलगायतका प्रक्रिया पूरा गरेपछि नेपाल फर्काउने जानकारी दिएको छ ।
‘फ्रि भिसा, फ्रि–टिकट’को प्रलोभनमा फस्दा...
सरकारले वैदेशिक रोजगारीमा घरेलु कामदारका रुपमा जान प्रतिबन्ध लगाएको लामो समय भइसकेको छ । तर रिमालाई ‘फ्रि भिसा, फ्रि–टिकट’को प्रलोभनमा पारी कुवेत लगिएको पाइएको छ । पछिल्लो समय कुवेतमा महिला घरेलु कामदार गैरकानुनीरुपमा रहेको श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षामन्त्री शरतसिंह भण्डारीले नै बताउने गरेका छन् । प्रतिबन्धित हुँदाहुँदै भिजिट भिसा, फ्रि भिसाजस्ता प्रलोभन देखाएर रिमाजस्ता हजारौं महिलालाई गैरकानुनीरुपमा कुवेत लगिइरहेको देखिन्छ । सुनुवारका अनुसार रिमाले कुवेतमै रहेकी आफ्नी साथीले ‘फ्रि भिसा, फ्रि भिसा’ टिकटमा त्यहाँ पुग्ने बन्दोबस्त मिलाएको बताएकी थिइन् । उनलाई त्यहाँ जान कुनै खर्च नलागेको परिवारको भनाइ छ । उनीसँगै अर्की एक जना महिला पनि गएको जनाइएको छ ।
ती साथी को हुन्, अन्य कतिजनालाई यस्तो प्रलोभनमा पारेर लगेका छन् यस विषयमा केही थाहा नभएको उनले बताए । रिमालाई त्यहाँ जाने प्रक्रियासमेत कसैलाई थाहा नदिई गर्न लगाइएको उनको भनाइ छ । ‘उनीहरु फ्रि भिसा, फ्रि–टिकटमा गएका हुन् । सबै कुरा फ्रि भनेपछि त्यसकै प्रलोभनमा परे,’ उनले भने, ‘त्यहाँ जाने भनेर हामीलाई केही भनेको थिएन । जानेबेलामा मात्र थाहा पाएको हो ।’ उनीहरुलाई महिनामा ४०–४५ हजार कमाइ हुन्छ भनेर लगिएको सुनुवारको भनाइ छ ।
उद्धारका नाममा पीडितबाटै पैसा असुली !
पीडित महिलाका परिवारले टिकटकमार्फत राष्ट्रिय ट्रेड युनियन महासंघ नेपालले विदेशमा अलपत्र परेकाहरुको उद्धार गर्ने थाहा पाएको बताएको छ । महासंघले श्रमसम्बन्धी अन्य कामहरु गर्दै आएको तर विगत केही महिनादेखि अलपत्र श्रमिकको उद्धारको काम गर्न थालेको महासंघका सचिव धनबहादुर राईले बताए । उद्धार गरेबापत कुनै किसिमको सेवा शुल्क अनिवार्य नगरिएको र पीडितले स्वइच्छाले दिए लिने गरेको उनको भनाइ छ ।
‘उद्धार गरेको शुल्क खासै लिइएको छैन । कोही दिनेले खुसीले दिए भने दिए, नत्र शुल्क लिने भन्ने छैन,’ राईले भने । उद्धारका दूतावासले गाडी नपठाउने हुँदा ट्याक्सी भाडाबापत १० हजार रुपैयाँ भने पीडितले नै तिर्नुपर्ने उनले बताएका छन् । तर पीडितका परिवारले भने सचिव राईले पटक–पटक पैसा मागेकाले रिमाका श्रीमान्ले १२ हजार रुपैयाँ, आमाले १५ हजार रुपैयाँ र दिदीले १० हजार रुपैयाँ पठाएको बताएका छन् । राईले कुवेतमा रहेका उद्धारकर्तालाई पीडितले दिएको ट्याक्सी भाडासमेत नपठाइदिएकाले कुवेतमा अर्को २० हजार रुपैयाँ पठाउनुपरेको उनीहरुले बताएका छन् ।
कुवेतको श्रमबजारमा घरेलु कामदारको हिस्सा ठूलो छ । त्यहाँको केन्द्रीय तथ्यांक प्रशासनका अनुसार हाल विभिन्न मुलुकका सात लाख ३६ हजार घरेलु श्रमिक कार्यरत छन् । जसमध्ये ६.८ प्रतिशत अर्थात् ५० हजारभन्दा बढी नेपाली रहेको पाइएको छ । पछिल्लो समय बेरोजगार महिलाहरुलाई अवैधानिक माध्यमबाट त्यहाँ लगिँदा उनीहरु हिंसाको सिकार भइरहेका छन् । नेपाल सरकारले त्यहाँ अवैधानिकरुपमा बसेकाहरुलाई पनि हेर्ने बताउँदै आएको छ । तर यी मुलुकहरुको कानुनी जटिलताका कारण यस्ता श्रमिकको उद्धार कठिन हुँदै आएको छ ।
-1752335779.jpg)
