काठमाडौं– पछिल्लो १६ वर्षमा रोजगारीका लागि ८१ लाख ३६ हजार युवा श्रमशक्ति मुलुकबाट बाहिरिएको पाइएको छ । आर्थिक वर्ष २०६५/६६ देखि आव २०८०/८१ सम्मको अवधिमा उक्त संख्यामा युवाहरु विदेसिएको वैदेशिक रोजगार विभागको तथ्यांकमा देखिन्छ । यसमा भारतमा रोजगारीका लागि जानेहरु समेटिएका छैनन् । भारतमा जान श्रम स्वीकृति लिनु नपर्ने भएकाले त्यहाँ काम गर्न जानेहरु यो तथ्यांकमा नसमेटिएका हुन् ।
उपरोक्त तथ्यांक संस्थागत, व्यक्तिगत र पुनः श्रम स्वीकृति लिएर जानेहरुको हो । यद्यपि, यसरी श्रम स्वीकृति लिएर वैदेशिक रोजगारीमा गएकाहरुमध्ये कति फर्किए भन्ने तथ्यांक यहाँ उल्लेख गरिएको छैन । नेपाल राष्ट्र बैंकको तथ्यांकअनुसार उक्त १६ वर्षको अवधिमा १११ खर्ब ५२ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी विप्रेषण (रेमिट्यान्स) मुलुकमा भित्रिएको छ ।
वैदेशिक रोजगारीमा जानेको संख्या बढेसँगै उनीहरुले पठाउने विपे्रषण पनि बढेको देखिन्छ । आर्थिक वर्ष २०६५/६६ मा दुई लाख १९ हजार ९६५ जना रोजगारीमा गएका थिए । उक्त आवमा दुई खर्ब नौ अर्ब सात करोड रुपैयाँ रेमिट्यान्स मुलुक भित्रिएको थियो । आव २०८०/८१ मा सात लाख ४१ हजार २९७ जना रोजगारीमा गएका थिए भने १४ खर्ब ४५ अर्ब रुपैयाँ विप्रेषण मुलुक भित्रिएको थियो ।
सरकारले अवैधानिक माध्यमबाट पैसा पठाउने प्रवृत्तिलाई नियन्त्रण गर्न विभिन्न नीतिहरु अवलम्बन गरेसँगै वैधानिक बाटोबाट रेमिट्यान्स आउने क्रम बढ्दै गएको देखिन्छ । उदाहरणका लागि आव २०६९/७० मा छ लाख ११ हजार १५५ जना वैदेशिक रोजगारीमा गएका थिए र त्यस आवमा चार खर्ब ३४ अर्ब छ करोड रुपैयाँको हाराहारीमा मात्र रेमिट्यान्स भित्रिएको थियो । तर त्यसको छ वर्षपछि आव २०७५/७६ मा पाँच लाख तीन हजार ८२८ जना रोजगारीमा जाँदा आठ खर्ब ७९ अर्बभन्दा बढी रेमिट्यान्स भित्रिएको थियो । यो अवधिमा सबैभन्दा कम विप्रेषण २०६५/६६ मा दुई खर्ब नौ अर्ब रुपैयाँ भित्रिएको तथ्यांक छ । सबैभन्दा बढी आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा १४ खर्ब ४५ अर्ब रुपैयाँ भित्रिएको देखिन्छ । चालु आवको ११ महिनामै १५ खर्बभन्दा बढी रेमिट्यान्स भित्रिइसकेको छ ।
आव २०६५/६६ यता रोजगारीमा जानेहरुको संख्या क्रमशः बढे पनि आव २०७५/७६ पछिका तीन आर्थिक वर्षमा भने निरन्तर घटेको थियो । त्यसअघि लगातार चारवटा आर्थिक वर्षमा रोजगारीमा जानेहरु छ लाखभन्दा बढी थिए । यसैगरी आव २०७५/७६ मा पाँच लाख तीन हजार ८२८, आव २०७६/७७ मा तीन लाख ६८ हजार ४३३ र २०७७/७८ मा १६ वर्षयताकै सबैभन्दा कम एक लाख ६६ हजार ६९८ जनामात्र रोजगारीमा गएका थिए । विश्वव्यापीरुपमा देखिएको कोरोना महामारीका कारण रोजगारीमा जानेहरुको संख्या अत्यन्तै न्यून देखिएको हो ।
महामारीपछि भने रोजगारीमा जाने क्रमले पुरानै लय समात्दै २०७९/८० मा अहिलेसम्मकै धेरै सात लाख ७१ हजार ३२७ जना श्रम स्वीकृति लिएर रोजगारीमा गएका थिए । त्यसपछि २०८०/८१ मा करिब ३० हजारले घटेको यो संख्या चालु आर्थिक वर्षमा फेरि बढेको छ । यस आर्थिक वर्षको ११ महिनामै सात लाख ६० हजारभन्दा बढीले श्रम स्वीकृति लिएर विदेसिएको वैदेशिक रोजगार विभागको तथ्यांक छ ।
यस अवधिमा रोजगारीमा गएकामध्ये १३ हजार २९९ जनाको ज्यान गएको देखिन्छ । सबैभन्दा बढी आव २०७८/७९ मा एक हजार ४७९ जनाको मृत्यु हुँदा सबैभन्दा कम २०६५/६६ मा ७८ जनाको मृत्यु भएको थियो । यसबीचमा कूल तीन हजार ५७ जना घाइते र बिरामी भएका छन् । सबैभन्दा बढी घाइते र बिरामी अघिल्लो आव २०८०/८१ मा ६५३ जना भएका थिए भने सबैभन्दा कम २०६५/६६ मा आठ जना थिए ।
विगतमा रोजगारीमा व्यक्तिगत र संस्थागत माध्यमबाट जानेहरु अधिकांश छ वटा खाडी मुलुक र मलेसिया जाने गर्थे । रोजगारीमा जानेको संख्या बढेसँगै नयाँ श्रम गन्तव्यतर्फ पनि आकर्षण बढेको पाइन्छ । आर्थिक वर्ष ०६९/७० को तथ्यांक हेर्दा जम्मा १५ हजार ९६७ जनाले व्यक्तिगत श्रम स्वीकृति लिएर रोजगारीमा गएका थिए । जसमध्ये १३ हजार ७६८ जना खाडी मुलुक र मलेसिया जानेहरु थिए । गत आर्थिक वर्षमा ९५ हजार ३८ जना व्यक्तिगत श्रम स्वीकृति लिएर रोजगारीमा गएकामा यी सातवटा मुलुकमा जानेको संख्या ३० हजार ६४६ थियो । खाडी मुलुक र मलेसियाबाहेकका मुलुकमा जान ६४ हजार ३९२ जनाले श्रम स्वीकृति लिएका तथ्यांकमा देखिन्छ ।
-1752335779.jpg)
