काठमाडौं– सिरहाको मिर्चैयाका सुरेन्द्रकुमार महराले गत वर्षको असारमा वैदेशिक रोजगार बोर्डले सञ्चालन गरेको सीपमूलक तालिम लिए । इलेक्ट्रिसियनको तालिम लिएका महरा अहिले मिर्चैयामै हाउस वायरिङ गर्छन् । हुन त उनी कतारमा इलेक्ट्रिसियन गरेरै फर्किएका हुन् । विदेशमा र यहाँ के फरक रहेछ भनेर तालिम लिन गएको उनले बताए ।
‘कुनै ठाउँमा काम गर्न जाँदा तालिम आवश्यक पर्छ । कतिपय ठाउँमा सिस्टम फरक पर्छ, त्यही भएर पनि तालिम लिएको हो,’ उनी भन्छन् । आफूले युट्युबबाट हेरेर प्लम्बरको पनि काम सिकेकाले दुवै काम सँगसँगै गर्ने गरेको उनी बताउँछन् । ‘यसरी तालिम दिनु धेरै राम्रो हो । सीप सिक्दा काम लाग्छ । फेरि तालिम लिन नागरिकताको फोटोकपी गर्नमात्र खर्च लाग्यो । तालिमभरि खाजा पनि त्यहीँ दिन्थ्यो,’ महराले भने ।
बोर्डको तालिमा राम्रो छ । तर विदेश जानलाई यसले मात्र त पुग्दैन । एक महिनाको तालिमलाई बाहिर ‘फ्रेसर’ नै मान्छ । नेपालमै काम गर्नका लागिचाहिँ बेस बन्छ ।
रिभस भण्डारी
प्रशिक्षार्थी, मोरङ
मोरङ गछियाका रिभस भण्डारीले बोर्डले प्रदान गरेको कुकको तालिम लिए । होटल म्यानेजमेन्ट पढेका रिभसले वैदेशिक रोजगारीमा जाने मनस्थिति बनाएपछि तालिम लिएका हुन् । उनी कुकमै फ्रान्स जाने तरखरमा छन् । बोर्डले राम्रोसँग तालिम दिएको र प्रशिक्षकहरु पनि मिलनसार लागेको उनले बताए । तर विदेश जान बोर्डकै तालिममात्र पर्याप्त नहुने उनले बताए । ‘विदेश जानलाई यसले मात्र त पुग्दैन । एक महिनाको तालिमलाई बाहिर फ्रेसर नै मान्छ । नेपालमै काम गर्नका लागिचाहिँ राम्रो बेस बन्छ,’ उनले भने ।
सागर चौधरीले पनि बोर्डबाट मेसन (गारो लगाउने) तालिम लिएका थिए । दाङको गढवा गाउँपालिकाका उनले तालिम लिएपछि गाउँमै मेसनको काम गर्न थालेका छन् । मिल्यो भने विदेश जाने सोचमा पनि छन् । गाउँमै काम गर्दा पनि राम्रै भइरहेको उनको भनाइ छ । ‘पहिला अलिअलि काम त गर्थें तर तालिम लिएपछि धेरै कुरा जानेकै रहेनछु जस्तो लाग्यो,’ उनले भने । तालिम छोटो भएको र छोटो समयमा सबै कुरा भने सिक्न नसकिने उनी बताउँछन् । ‘यो त हामीले पहिलो चरण सिकेजस्तो हो । भर्खर एक कदम त चालियो अझै कति छ सिक्न । अलि लामो समय सिकाए हुन्थ्यो,’ चौधरी भन्छन् ।
यो तालिम सीप सिकाउन, आन्तरिक रोजगारी सिर्जना गर्न र वैदेशिक रोजगारीमा जानेलाई दक्ष बनाउने उद्देश्यले दिइरहेका छौं । अनुभवी भन्दा पनि ‘फ्रेसर’हरुलाई प्राथमिकता दिएका छौं ।
गुरुदत्त सुवेदी
निर्देशक तथा प्रवक्ता, वैदेशिक रोजगार बोर्ड
मिर्चैयाकै उमेश यादवले पनि प्लम्बरको तालिम लिएका थिए । उनी एक वर्ष कतार गएर आएका हुन् । कतारमा विश्वकप सकिएपछि आफूहरु फर्किनुपरेको उनले बताए । तालिम लिए पनि खासै काम नपाइएकाले फेरि प्लम्बिङमै कतार जाने तयारीमा रहेको उनले बताए । अहिले उनी गाउँमै प्लम्बिङको तालिम दिने काम गर्छन् । ‘अहिले गाउँका कतिबेला तालिम आउँछ भनेर सोध्ने गरेको छ । सीप सिके पो केही गर्न सकिन्छ । अहिले त महिलाहरु पनि धेरै जान थालेको छ तालिममा । ब्युटिसियन, सिलाइकटाइ सिक्न थालेको छ,’ उनले भने ।
सुनसरीको इटहरीकी पूजा भण्डारीका श्रीमान् विदेशमा छन् । विदेश गएकाको परिवारलाई पनि बोर्डले तालिम दिन्छ भन्ने थाहा पाएपछि उनले पनि कुकको तालिम लिइन् । त्यसपछि उनी इटहरीमै काम गर्दै छिन् । तालिम राम्रो भए पनि काम गर्न भने पर्याप्त नभएको उनी बताउँछिन् । ‘यस्तो तालिम त धेरै राम्रो हो । अहिले कुक नै गर्दै छु । तर काममा जाँदा तालिममा सिकेको कुराले अलि पुगेन, थोरै समय त सिकियो,’ उनले भनिन् ।
बोर्डको एक महिने तालिम यसपालि पनि गत वैशाख १५ गतेबाट देशभर सञ्चालन भइरहेको छ । बोर्डका अनुसार अघिल्लो वर्ष पाँच हजारभन्दा बढीलाई दिइएको तालिम यस वर्ष २० हजारभन्दा बढीलाई दिइँदै छ । यसका लागि ४० करोडभन्दा बढी खर्च लागेको बोर्डले जनाएको छ । वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किएकालाई स्वदेशमै काम गर्ने वातावरण सिर्जना गर्न र सीप नजानेकाहरुलाई सीप सिकाउन तालिम सञ्चालन गरिएको बोर्डका निर्देशक तथा प्रवक्ता गुरुदत्त सुवेदी बताउँछन् ।
‘यो तालिम सीप सिकाउन, आन्तरिक रोजगारी सिर्जना गर्न र वैदेशिक रोजगारीमा जानेलाई दक्ष बनाउने उद्देश्यले दिइरहेका छौं,’ उनले भने । बोर्डले करोडौं खर्च गरेर सीप नभएकाहरुलाई सीपयुक्त बनाउन खोजेको उनको भनाइ छ । ‘पहिल्यै काम जानिसकेर तालिम कस्तो हुँदो रहेछ भन्नेहरुभन्दा पनि फ्रेसरहरुचाहिँ हाम्रोे प्राथमिकतामा छन् । उनीहरु सीपयुक्त होउन्, थोरै पैसामा काम गर्न नपरोस् भनेर हो,’ सुवेदीले भने ।
सरोकारवालाहरुले भने बोर्डको तालिमलाई थप प्रभावकारी बनाउनुपर्नेमा जोड दिएका छन् । राज्यको धुकुटीबाट खर्च गरेर दिइने तालिम औपचारिकतामा मात्रै सीमित हुन नहुने उनीहरुको जोड छ ।
