काठमाडौं– विदेशमा रहेका नेपालीहरूको उद्धार कार्य लम्बिँदै गएको छ । सोमबार प्रभाव दैनिकसँगको कुराकानीको क्रममा संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयका सहसचिव बुद्धिसागर लामिछानेले सम्बन्धित नेपाली दूताबासले फर्कनेहरूको संख्या संकलन कार्य गरिरहेको र पूर्ण संकलन भइसकेपछि मात्र उद्धार हुने भएकाले उद्धार कार्य लम्बिएको बताए ।
प्रथम चरणमा विदेशबाट फर्काइएपछि लामबद्ध नेपालीको उद्धारमा किन ढिलाइ भइरहेको हो भन्ने प्रश्नमा सिसिएमसीका संयोजकसमेत रहेका सहसचिव लामिछानेले अहिले सम्बन्धित नेपाली दूतावासहरूले फर्कन चाहने नेपालीहरूको संख्या संकलन गरिरहेकोले ढिलाइ भइरहेको जानकारी दिएका छन् । दूताबासले फर्कने नेपालीहरूको संख्या संकलन गरिसकेपछि सरकारसँग समन्वय गरेसँगै उद्धार गरिने उनले जानकारी दिए ।
कुराकानीका क्रममा उनले भने, ‘सिसिएमसीले अहिले नै यहि मितिमा विभिन्न देशमा रहेका नेपालीहरूको उद्धार गर्नका लागि समय तय गरिसकेको छैन । समितिले उद्धारको मिति यकिन गरेपछि उद्धारका लागि विमान उड्नेछ ।’
उनका अनुसार दोस्रो चरणको उद्धार कार्य कुन देशबाट गर्ने भन्ने विषयमा यकिन निर्णय भइनसकाले फर्कन चाहनेहरूको संख्या दूताबासले यकिन गरेपछि तत्काल उक्त काम हुनेछ । दोस्रो चरणको उद्धारको मिति अहिले सार्वजनिक गर्न नसकिने भन्दै उनले भने, ‘दोस्रो चरणको उद्धार अवधि हप्ता दिन वा त्यो भन्दा बढी पनि लाग्न सक्छ । यकिन निर्णय भएको छैन ।’
संयोजक लामिछानेले दूताबासले पठाएको नेपालीको सूची परराष्ट्र मन्त्रालयले तयार पार्ने, उडानको व्यवस्था संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले र अध्यागमन स्विकृतिको जिम्मेवारी गृहमन्त्रालयले निर्वाह गर्ने पनि बताएका छन् । अहिलेसम्म सम्बन्धित दूताबासमार्फत फर्कने नेपालीहरूको प्राथमिकताको सूची तयार नभएको बताउँदै फर्कनेहरूलाई ल्याउनका लागि नेपाल एयरलाइन्सको वाइड बडी र न्यारो बडी विमान प्रयोग हुने निर्णय भएको उनले बताए । उनका अनुसार फर्कनेहरूको चाप हेरेर निजी एयरलाइन्सलाई पनि उडान अनुमति दिइने सिसिएमसीको तयारी छ ।
यता, प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालयले पनि फर्कन चाहनेहरूको नाम सम्बन्धित देशमा रहेका नेपाली दूताबासले प्राथमिकताका आधारमा नामावली संकलन गरिरहेकाले दोस्रो चरणको उद्धार कार्य अन्योल रहेको जनाएको छ । कार्यालयले जनाएअनुसार विदेशबाट नेपाली ल्याउने प्रक्रियाको सम्पूर्ण नेतृŒव सिसिएमसीले गर्ने जिम्मा पाएको छ र यसका लागि परराष्ट्र मन्त्रालय, पर्यटन मन्त्रालय तथा गृह मन्त्रालयबीच समन्वय भइरहेको छ ।
यसै प्रसंगमा वैदेशिक रोजगार विज्ञ डा.गणेश गुरुङले कोभिड–१९ को समस्यामा परेका विदेशमा रहेका नेपालीहरूको उद्धार किन अनिश्चित भएको हो भन्ने प्रश्नमा दूताबासको काम फोन उठाउने र टिप्ने मात्र भएकाले उद्धार कार्य अनिश्चित भएको आरोप लगाउँछन् । उनी भन्छन्, ‘कोरोनाको केन्द्र बिन्दु चीनको वुहान हु“दा त्यहा“को दूताबासमार्फत् तत्काल नेपालीहरूको उद्धार गर्न सक्ने तर अहिले नसक्नु विभेद्को खाडल देखिएको छ ।’
विदेशमा रहेका नेपालीहरको उद्धार गर्न सम्बन्धित नेपाली दूताबासले अनलाइन एप्स पनि निर्माण गर्न नसकेकोमा डा.गुरुङले दुःख व्यक्त गरेका छन् । मुलुक लकडाउन भएको यत्तिन्जेल भइसक्दा पनि दूताबासले एप्समार्फत विदेशमा रहेका नेपालीलाई गोलबद्ध गर्न नसक्नु दुःखको कुरा भएकाले दूताबासको गैरजिम्मेवारी प्रष्टसँग देखिएको उनी बताउँछन् ।
