ऊर्जातर्फ दुई अर्ब ४५ करोड र सिँचाइतर्फ एक अर्ब ३५ करोड रुपैयाँ बराबरको क्षति भएको प्रारम्भिक अनुमान
काठमाडौं– सरकारले अविरल वर्षाका कारण देशभरका २६ वटा जलविद्युत् आयोजनामा क्षति पुगेको प्रारम्भिक निष्कर्ष निकालेको छ । ऊर्जा जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालयमा आइतबार आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा ऊर्जामन्त्री दीपक खड्काले आइतबारसम्मको विवरणअनुसार दुई अर्ब ४५ करोड रुपैयाँबराबरको क्षति भएको जानकारी दिए ।
उनले भने ‘हामीले प्रारम्भिक विवरणका आधारमा यो तथ्यांक उल्लेख गरेका हौं । थप क्षति भएको हुनसक्छ । बाढीका कारण झण्डै एक हजार १०० मेगावाट विद्युत् उत्पादन रोकिएको छ । कूल एक हजार १० मेगावाट जडित क्षमताको १५ वटा निर्माणाधीन आयोजनामा क्षति पुगेको छ ।’
तामाकोसी नदीको कटानका कारण खिम्ती लामोसाँघु प्रसारण लाइनको टावर बगाउँदा २०० मेगावाट बराबरको बिजुली प्रणालीमा जोड्न समस्या भएको त्यस अवसरमा जानकारी दिइयो । सोही प्रसारणलाइन भएर काठमाडौंका लागि बिजुली ल्याउने गरिएको छ । यस्तै दोलखा, रामेछापका विभिन्न आयोजनाको ८०० मेगावाट बराबरको बिजुली प्रवाह गर्ने टावरसमेत जोखिममा परेका छन् ।
मन्त्री खड्काले क्षति पुगेका आयोजनाको पुनर्निर्माणका लागि तत्काल आवश्यक पहल गरिने जानकारी दिए । पहिलो चरणमा क्षतिको सम्पूर्ण विवरण संकलन गर्ने, पुनर्निर्माण र पुनःस्थापना कार्यलाई विशेष ध्यान दिइने छ । यसका लागि सरकारका सबै संयन्त्र परिचालन गर्ने छौं,’ उनले भने ।यस्तै, प्रसारणलाइनतर्फ काबेली करिडोरअन्तर्गतको दमक गोदक १३२ केभी प्रसारणलाइन, खिम्ती लामोसाँघु १३२ केभी, सोलु करिडोरमा क्षति पुगेको छ ।
नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङकानुसार बाढीपहिरोका कारण माथिल्लो तामाकोशी जलविद्युत् आयोजना बन्द भएको छ । सो आयोजनाको बाँधस्थलमा रहेको नियन्त्रण कक्ष भवनमा क्षति पुगेको छ । यस्तै, बालुवा थिग्र्याउने पोखरीलगायतका संरचनामा क्षति पुगी विगत तीन दिनदेखि बन्द रहेको सो आयोजनाको सम्पूर्ण विवरण संकलन गर्नसमेत हालसम्म समस्या रहेको उनले बताए ।
‘काबेली करिडोरमा समस्या आउँदा इलाम र पाँचथरमा बिजुली प्रवाहका लागि समस्या भएको छ । झापाबाट वैकल्पिक व्यवस्था गरेर बिजुली उपलब्ध गराउने प्रयास भइरहेकाले आज (आइतबार) अबेरसम्म सो कार्य सम्भव हुने विश्वास छ,’ कार्यकारी निर्देशक घिसिङको भनाइ थियो ।
यस्तै, सिँचाइतर्फ एक अर्ब ३५ करोड रुपैयाँबराबरको क्षति पुगेको छ । सुनकोशी मरिण डाइभर्सन बहुउद्देश्यीय आयोजनाको कफर ड्याम डुबानमा परेको छ । रामेछाप र सिन्धुली जोड्ने पक्की पुल बगाएकाले क्षतिको तत्काल अनुमान गर्न गाह्रो भएको जनाइएको छ । कमला, नारायणी सिँचाइ आयोजनालगायतमा क्षति पुगेको मन्त्रालयले जनाएको छ । सुनसरी मोरङ सिँचाइ आयोजनाका १० वटा शाखा नहरमा सामान्य क्षति हुँदा पाँच करोड रुपैयाँबराबर क्षति भएको अनुमान गरिएको छ ।
- माथिल्लो तामाकोशीको बाँधस्थल तथा बालुवा थिग्र्याउने पोखरी, नियन्त्रण कक्ष रहेको भवनमा क्षति, सुरक्षाकर्मी र अन्य कामदार गरी चार जना बेपत्ता ।
- बागमती साना जलविद्युत् आयोजनाको ‘पावर हाउस’ पूर्णरुपमा डुबान । खानीखोला हाइड्रोपावर, माण्डु हाइड्रोपावरलगायतका आयोजनाको विद्युत् उत्पादन बन्द ।
- गत वर्षको बाढीले क्षतिग्रस्त हेवाखोला जलविद्युत् आयोजनाको पुनर्निर्माण सकेर सञ्चालनमा आउनै लाग्दा आयोजना पुनः क्षतिग्रस्त । विद्युत् उत्पादन पनि बन्द ।
- तल्लो हेवाखोला जलविद्युत् आयोजनाको पनि बिजुली उत्पादन बन्द ।
- सोलु दूधकोशी जलविद्युत् आयोजनाको बाँधस्थलमा क्षति पुग्दा विद्युत् उत्पादन बन्द ।
- माइखोला क्यासकेड जलविद्युत् आयोजनाको बाँधलगायतका संरचनामा क्षति ।
- फेमे खोला जलविद्युत् आयोजना सिउरीखोला पनि बाढीले क्षति पु¥याउँदा विद्युत् उत्पादन बन्द ।
- सुपरन्यादी जलविद्युत् आयोजनाको पहुँचमार्ग र सुरक्षा पर्खालमा क्षति ।
- इलेप खोला तातोपानी जलविद्युत् आयोजनामा बाढीले क्षति
- माथिल्लो त्रिशूली एकको क्याम्प हाउस र पहुँचमार्गमा क्षति ।
