काठमाडौं– श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षामन्त्री रामेश्वर राय यादवले वैदेशिक रोजगारलाई व्यवस्थित बनाउन आग्रह गरेका छन् । नेपाल लोकतान्त्रिक वैदेशिक रोजगार व्यावसायी एसोसिएसनका नवनिर्वाचित पदाधिकारीहरूसँग बुधबार मन्त्रालयमै भेट गरी मन्त्री यादवले वैदेशिक रोजगारका नाममा गलत कामहरू पनि भएकाले यसलाई रोक्नका लागि यस व्यवसायलाई व्यवस्थित बनाउन व्यावसायीहरूले पनि सहयोग गर्न आग्रह गरे ।
मुलुकमा रोजगारको सम्भावना नभएकाले वैदेशिक रोजगार निर्विकल्प भएको मौका छोपी सर्वसाधारणलाई मर्का पारिएको भन्दै यसलाई निरुत्साहित बनाउन उनले बताएका छन् । सुकिलामुकिलालाई छाडेर जो दिनभर काम गरेर पनि चुल्हो बाल्न धौ धौ छन् उनीहरूको उद्धारका लागि व्यवसायीहरूले पनि ध्यान दिनुपर्ने बताए ।
सुखमा कोही पनि विदेश नजाने भन्दै मन्त्री यादवले भने, ‘मजबुरीमा विदेशमा जाने भएकाले उनीहरूका बारेमा राज्यले सोच्नु पर्ने बेला भएको तर यसमा सत्तापक्षको मात्र नभएर प्रतिपक्षी र मुख्यगरी व्यवसायीले पनि ध्यान दिनुपर्छ ।’
बाध्यतामा कोही पनि वैदेशिक रोजगार जानु नपरोस् भन्ने चाहना सरकारको भएको भन्दै उनले सरकारले वैदेशिक रोजगारलाई इच्छाधीन बनाउनेतिर ध्यान दिएको बताएका छन् । वैदेशिक रोजगारमा ज्यान जोखिममा राखेर जाने युवा भोलि बक्समा प्याक भएर आउन सक्ने भए पनि यतातिर नसोची विदेशिनु तर उसको बारेमा सरकार र व्यावसायीले ध्यान नदिने हो भने यसले गलत संस्कार बसाउने भन्दै कामदारले रेमिट्यान्स होइन, ऊ सुरक्षित हुनुपर्ने बताए ।
युवालाई वैदेशिक रोजगारमा पठाइसकेपछि उस्ले कमाउने मात्र नभएर सुरक्षित पनि हुनुपर्नेतिर सरकारले बढी ध्यान दिएको भन्दै यसका लागि म्यानपावर व्यवसायी पनि उत्तिकै जवाफदेही हुनुपर्ने मन्त्री यादवले बताएका छन् । वैदेशिक रोजगार अव्यवस्थित भएको भन्दै यसको सबै प्रक्रिया पनि अव्यवस्थित भएको भन्दै व्यवस्थित बनाउन आफ्नो अधिकतम प्रयास रहने बताए ।
आफ्नो नागरिकको बारेमा सरकारले सोधखोज नगरेको भन्दै अब यसको लिखित प्रमाण राखिने उनले बताएका छन् । नेपालको जंगलमा जंगली जनावरको यकिन तथ्यांक राखिने तर नागरिकको तथ्यांक नराखिएको भन्दै यसलाई अब व्यवस्थित रूपले अभिलेख राखिने बताए ।
वैदेशिक रोजगारमा जाने युवाहरूको आधिकारिक तथ्यांक नराखिएकोप्रति मन्त्री यादव आक्रोशित भएका छन् । युवाहरू विदेश गएको अभिलेख भए पनि फर्केको अभिलेख नभएको भन्दै योभन्दा अर्को अव्यवस्थित हुनै नसक्ने उनले बताए । अब यसलाई व्यवस्थित गराउन सरकारलाई सहयोग गर्न व्यवसायीहरूलाई आग्रह गरे ।
वैदेशिक रोजगारमा सबैभन्दा विवादमा आएको सेवा शुल्कका बारेमा पनि उनले व्यवहारिक रूपमा नै बोलेका छन् । यसअघिका मन्त्रीहरूले यसका बारेमा जिब्रो चपाउँदै आए पनि मन्त्री यादवले भने १० हजार सेवा शुल्क अपर्याप्त भएको स्पष्ट रूपमा बताए । सेवा शुल्क १० हजार भएकाले १० हजारको रसिद कटाए पनि व्यवहारमा यो लागू नभएको भन्दै यसका लागि सरकार र व्यावसायी बसेर छलफल गर्नुपर्ने उनले बताएका छन् । वैदेशिक रोजगार व्यावसायीहरू दलगत रूपमा एक भएको भए पनि युवाहरूले भने दलको नभएर नेपाली कामदारको ट्याग लगाएर जाने भएकाले सबै व्यावसायीहरूले कामदारको हितका बारेमा एकै ठाउँ बसेर काम गर्न आग्रह गरे । त्यस्तै, उनले एसोसियसनका नवनिर्वाचित पदाधिकारीलाई बधाई दिँदै सफल कार्यकालको शुभकामना व्यक्त गर्दै व्यवसायीले राखेको मागका बारेमा उनले लिखित रूपमा नै पेस गर्न भनेका छन् ।
भेटमा एसोसियसनका महासचिव भवानी निरौलाले सेवा शुल्कका बारेमा उत्पन्न विवादलाई समाधान गर्न आग्रह गरेका छन् । विभागले सञ्चालन गरेको फेम्सले १५ दिनमा पुनः विज्ञापन गर्नुपर्ने प्रावधानका कारण व्यवसायीले दुःख पाएको भन्दै उनले यसबारेमा मन्त्रालय तहबाट नै समाधान गर्नुपर्ने बताए ।
कार्यक्रममा नेपाल वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका पूर्वअध्यक्ष तथा एसोसियसनका समेत पूर्वअध्यक्ष विमलप्रसाद ढकालले भारतमा समेत असफल फ्रि भिसा, फ्रि टिकट व्यवस्थालाई नेपालमा घोषणा गरेर यस व्यवसायलाई अस्थिर बनाउन खोजिएको बताएका छन् ।
एसोसियसनका नवनिर्वाचित अध्यक्ष नरेन्द्र ढकालले कानुनको अस्पष्टताले वैदेशिक रोजगार छिन्नभिन्न हुने अवस्थामा पुगेको बताएका छन् । त्यसमाथि सरकारले हरेक वर्ष सय जना कामदारलाई वैदेशिक रोजगारमा पठाउनै पर्ने प्रावधान ल्याएर कानुनको उल्लंघन गरेको बताए । ऐनमा कुनै दुई आर्थिक वर्षमध्ये एक आर्थिक वर्षमा सय जना पठाउनु पर्ने भनिएको भए पनि नियमाली बनाएर हरेक वर्ष सय जना पठाउनै पर्ने बाध्यकारी नियम लादेको भन्दै यसप्रति मन्त्रालयले पुनर्विचार गर्नुपर्ने बताए ।
कम्पनी ऐनअनुसार दर्ता भएको कम्पनीले लाग्ने कर तिर्दै नवीकरण गर्न पाउने व्यक्तिको नैसर्गिक अधिकारमाथि प्रहार भएको भन्दै कम्पनी खारेज गर्ने अधिकार कोहीकसैलाई नभएको बताएका छन् ।
