काठमाडौं- कोरोना महामारीका कारण थलामा परेको वैदेशिक रोजागर पुनः लयमा फर्किएको छ । गत आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा वैदेशिक रोजगारमा जाने नेपालीहरुको संख्या उल्लेख्य बढेको छ ।
वैदेशिक रोजगार विभागका अनुसार गत आवमा वैदेशिक रोजगारीमा जानका लागि छ लाख २८ हजार ५०३ जनाले श्रम स्वीकृति लिएका छन् । यो संख्या पछिल्लो पाँच वर्षयताकै धेरै हो ।
अघिल्लो आव २०७७/७८ मा जम्मा एक लाख ६६ हजार ६९८ जनाले श्रम स्वीकृति लिएका थिए । गत आवमा अघिल्लो आवको भन्दा चार लाख ६१ हजार ८०५ जना बढीले श्रम स्वीकृति लिएको विभागले जनाएको छ । यो तथ्यांकले वैदेशिक रोजगारी लयमा फर्किएको पुष्टि गर्छ ।
गत आवमा श्रम स्वीकृति लिएकामध्ये पाँच लाख ७९ हजार ५२८ पुरुष र ४८ हजार ९७५ महिला रहेका छन् । आर्थिक वर्षको सुरुआती महिना साउनमा २५ हजार ४२७ जनाले श्रम स्वीकृति लिएका थिए ।
यसैगरी भदौमा ३६ हजार ४०, असोजमा ३९ हजार ६७०, कात्तिकमा ५४ हजार ९१७, मंसिरमा ७४ हजार ३५४, पुसमा ६६ हजार ६२४, माघमा ५४ हजार ४६८, फागुनमा ५३ हजार ४५७, चैतमा ५४ हजार ९३४, वैशाखमा ४५ हजार चार जना, जेठमा ६२ हजार ३४८ र असार महिनामा ६० हजार ७६१ जनाले वैदेशिक रोजगारीका लागि श्रम स्वीकृति लिएको तथ्यांक विभागले सार्वजनिक गरेको छ । आर्थिक वर्ष २०७४/७५ पछि यो नै सर्वाधिक श्रम स्वीकृति रहेको विभागले उल्लेख गरेको छ ।
विभागले उल्लेख गरेको १० वटा मुलुकहरुमा यस वर्ष सबैभन्दा बढी श्रम गन्तव्य साउदी अरब भएको छ भने मलेसिया पाँचौं नम्बरमा परेको छ । क्रोएसिया १०औं स्थानमा छ ।
साउदी अरबमा एक लाख ८८ हजार ३९८, कतारमा एक लाख ८४ हजार ५०३, युएईमा एक लाख २२ हजार ३६६, कुवेतमा ३५ हजार ४४६, मलेसियामा ३५ हजार ४४१, बहराइनमा १२ हजार ४०, रोमानियामा सात हजार ४०२, ओमानमा छ हजार ८३८, जापानमा पाँच हजार ६२९ र क्रोएसियामा पाँच हजार २८६ जना नेपालीले रोजागारीका लागि श्रम स्वीकृति लिएको विभागले जनाएको छ ।
यस्तै आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा रोजगारीको लागि विदेश गएका ४८ हजार ९७५ महिलामध्ये युएईमा २१ हजार ११०, कतारमा सात हजार १२२, कुवेतमा पाँच हजार ३३९, साइप्रसमा तीन हजार ६३८, माल्दिभ्समा एक हजार १६०, क्रोएसियामा एक हजार ९९, बहराइनमा एक हजार दुई, जोर्डनमा ९३२ र रोमानियामा ८९५ जनाले श्रम स्वीकृति लिएको विभागको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।
यस्तै इपिएस प्रणलीमार्फत रोजगारीका लागि सन् २०२२ जुलाई १३ सम्म पाँच हजार ५५६ जना दक्षिण कोरिया पुगेका छन् । यसैगरी श्रम स्वीकृति प्राप्त गरी २९७ जना इजरायल गएका छन् भने ८३४ जना जाने प्रक्रियामा रहेको विभागले उल्लेख गरेको छ ।
विभागले गएको आवमा २४ भन्दा बढी म्यानपावर तथा अभिमुखीकरण संस्थामा आकस्मिकरुपमा अनुगमन तथा नियमन गरिएको जनाएको छ । साथै, श्रम, रोजगार तथा समाजिक सुरक्षा मन्त्रालयको निर्णयानुसार शीघ्र प्रत्युत्तर टोली (आरआरटी) गठन गरी कार्यान्वयनमा गइसकेको विभागका महानिर्देशक शेषनारायण पौडेलले बताए । उनका अनुसार पछिल्लो समय वैदेशिक रोजगारसम्बन्धी सेवा प्रवाहमा थुप्रै सुधारका प्रयास भएका छन् ।
‘हामीले आवश्यक देखेका र सुधार गर्नैपर्ने विषयमा तत्काल काम गरेका छौं । जस्तो वैधानिकीकरण, अधिकार प्रत्यायोजन, भैरहवामा रोजगार व्यवस्थापन शाखा कार्यालय स्थापना, अनलाइनमार्फत संस्था नवीकरणलगायतका कामहरु कार्यान्वयनमा गइसकेका छन्,’ उनले भने ।
महानिर्देशक पौडेलले अन्तर्राष्ट्रिय श्रम बजारमा भएको परिवर्तनलाई सम्बोधन गर्न सक्नेगरी समयानुकूल देशको वैदेशिक रोजगार नीति, ऐन नियमहरुको परिमार्जन आवश्यक रहेको बताए ।
उनले ‘फ्रि भिसा, फ्रि टिकट’ र सेवा शुल्कका बारेमा पुनरवलोकन गर्नुपर्ने अवस्था आएको बताए । यसका लागि कामदारसँग सेवा शुल्कबापत एक महिनाको तलव वा ५० हजार रुपैयाँ कुन कम हुन आउँछ त्यो लिन पाउनेगरी कानुन बनाउन मन्त्रालयमा प्रस्ताव गर्न लागिएको उनले जानकारी दिए ।
विभागले गत आवमा भए÷गरेका कार्यहरुको उपलब्धिबारे शुक्रबार कार्यक्रम आयोजना गरी जानकारी दिएको थियो । सबै प्रकारका श्रम स्वीकृतिलाई अनलाइन गरिएको विषयलाई प्रमुख उपलब्धि मानिएको छ ।
जसका कारण ‘अफ आवर’ (कार्यालय समयबाहेक)मा पनि श्रम स्वीकृति हुने, विभाग र सम्बन्धित कार्यालयप्रति हेर्ने दृष्टिकोणमा फरक आई सेवा प्रवाहमा विवाद तथा गुनासो कम आएको विभागले उल्लेख गरेको छ ।
त्यस्तै श्रमिकहरुमाथि विमानस्थलमा हुने भेदभाव अन्त्य गरिएको, वैदेशिक रोजगारीको नाममा हुने ठगी र बेथितिको अन्त्य गर्न वैदेशिक रोजगार ऐन २०६४ को दफा ४४ प्रयोगमा ल्याइएको विभागले जनाएको छ ।
