काठमाडौं– मुलुकमा रोजगारीको अवसर नहुँदा युवाहरू वैदेशिक रोजगारीका लागि विदेशिन बाध्य छन् । लाखौं युवा रोजगारीका लागि विदेशिएका छन् । र, अहिले पनि युवाहरू विदेशिने क्रम रोकिएको छैन । युवाहरू वैदेशिक रोजगारीका लागि विदेशिएसँगै अधिकांश गाउँघर युवाविहीन बनेका छन् ।
यद्यपि, पछिल्लो समय वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किएका युवाहरूले गाउ“मै विभिन्न उद्यम सुरु गर्न थालेका छन् । स्थानीय तहमा जनप्रतिनिधि निर्वाचित भएपछि कतिपय स्थानीय तहले वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किएकाहरूलाई व्यवसाय सुरु गर्नका लागि सहयोग गर्दै आएका छन् । स्वदेशमै रोजगारीको अवसर सिर्जना गर्न विभिन्न स्थानीय तहले प्रयास गरेका छन् ।
विदेशमा आर्जन गरेका सीप र धनलाई उत्पादनमूलक क्षेत्रमा लगानी गरेर मुलुकको विकास र रोजगारीको अवसर सिर्जना गर्न उपयोग गर्नुपर्नेमा सरोकारवालाहरूले जोड दिँदै आएका छन् । यस क्रममा परम्परागत पेसा व्यवसायलाईसमेत प्रवद्र्धन गर्दै आर्थिक उपार्जनको माध्यम बनाउनुपर्नेमा जोड दिइँदै आएको छ ।
स्थानीय तहको चुनाव नजिकिँदै गर्दा प्रायः सबै राजनीतिक दलले चुनावी घोषणापत्र/प्रतिबद्धतापत्र सार्वजनिक गरिसकेका छन् । स्वतन्त्र उम्मेदवारहरूले पनि आ–आफ्ना प्रतिबद्धतापत्र सार्वजनिक गरेका छन् । ती घोषणा/ प्रतिबद्धतापत्रहरूमा रोजगारीको विषयलाई प्राथमिकता दिइएको छ । स्वदेशमै रोजगारीको अवसर सिर्जना गर्नेमा अधिकांश दल/उम्मेदवारले जोड दिएका छन् । यसका लागि विभिन्न सीप विकास, तालिमलगायत कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने कुरा उल्लेख गरेका छन् ।
साथै, वैदेशिक रोजगारीलाई व्यवस्थित र सुरक्षित बनाउने कुरासमेत दलका घोषणापत्रमा अटाएको छ । वैदेशिक रोजगारीमा जानेहरूका लागि सीपमूलक तालिम प्रदान गर्ने, अभिमुखीकरण सञ्चालन गर्ने तथा वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किएकाहरूलाई उत्पादनमूलक क्षेत्रमा लगानीका लागि प्रोत्साहित गर्ने कुरा विभिन्न दलका घोषणापत्रमा उल्लेख गरिएको पाइन्छ ।
वैदेशिक रोजगारीलाई व्यवस्थित बनाउन स्थानीय तहको भूमिका महत्वपूर्ण हुने सरोकारवालाहरू बताउँछन् । आसन्न स्थानीय तह निर्वाचनबाट चुनिएर आउने जनप्रतिनिधिहरूले यसमा पनि ध्यान दिनुपर्ने उनीहरूको भनाइ छ । नेपाल वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका संयोजक विमलप्रसाद ढकाल जनताको सबैभन्दा नजिकको सरकार भएकाले वैदेशिक रोजगारीमा जाने युवाहरूलाई प्रशिक्षित गराउने जिम्मेवारी स्थानीय तहले लिनुपर्ने बताउँछन् ।
राहदानी बनाउँदा नै उनीहरूलाई विदेशमा जाँदा आउनसक्ने समस्या र जोखिमका बारेमा जानकारी गराउन सकेको खण्डमा पनि विदेश यात्रा सुखमय हुनसक्ने उनको भनाइ छ । साथै, स्थानीय सरकारले वैदेशिक रोजगारीमा गएका युवाहरूको तथ्यांक राख्ने, विदेश जानेहरूलाई लक्षित गरी अभिमुखीकरण कार्यक्रम गर्नेलगायतका काम गर्नुपर्ने संयोजक ढकाल बताउँछन् ।
‘स्थानीय सरकारको पनि यो व्यवसायलाई मर्यादित बनाउनका लागि ठूलो भूमिका रहन्छ । तर अहिलेसम्म त्यस्तो उल्लेख्य काम स्थानीय सरकारले गरेको कतै सुन्नमा आएको छैन,’ उनले भने ।
स्थानीय सरकारले रोजगारी सिर्जना गर्न नसके पनि युवालाई रोजगारीका विषयमा आधारभूत रूपमा जानकारी गराउनसक्ने अवस्था रहने ढकालको भनाइ छ । ‘जिल्ला प्रशासन कार्यालयबाट राहदानी लिँदै गर्दादेखि नै युवाहरूलाई वैदेशिक रोजगारीका विषयमा अभिमुखीकरण आवश्यक देखिन्छ । जसले गर्दा श्रमिकले विदेशमा गएर दुःख पाउने समस्या समाधान गर्न सकिन्छ,’ उनले भने ।
