काठमाडौं– नागरिक समाजका अगुवा तथा वरिष्ठ डा.सुन्दरमणि दीक्षितले भर्खरै नियुक्त भएका स्वास्थ्य तथा जनसंख्या राज्यमन्त्री उमेश श्रेष्ठलाई प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले बाध्यताले नियुक्त गरेको बताएका छन् । उनले भने, ‘देउवाले खाली भएरै मात्रै राख्नै पर्ने भएकाले बाध्यताले आफ्नो खेमाका श्रेष्ठलाई ल्याएका हुन् ।’ मंगलबार आयोजना गरेको साक्षात्कारमा डा.दीक्षितले भ्रष्टाचार नगरेको र स्वच्छ छवि भएका श्रेष्ठलाई स्वास्थ्यमन्त्री बनाइएको भन्दै यसमा खुसी व्यक्त गरे । उनले श्रेष्ठ आफैँ सम्पन्नशाली भएकाले भ्रष्टाचार नगर्ने बिश्वास गरे ।
उनले आगामी तीन महिनाभित्र ३७ प्रतिशतलाई खोप दिन नसकेमा स्थिति भयावह हुनेतर्फ पनि सरकारको ध्यानाकार्षण गराए । संसारभर कोरोना खोपको राजनीतिक र आर्थिक चलखेल भएको पनि उनले सुनाए । उनले नेपालमा ल्याइएको जोनसोन एन्ड जोनसोन खोप एकदमै राम्रो हो भन्दै नराम्रो हल्ला चलखेलकै कारण चलेको पनि स्पष्ट पारे । उनले कोरोना परीक्षण नेपालमा नगण्य मात्रामा भएको बताए ।
एमाले अध्यक्ष केपी ओली सरकारले खोपबारे आफ्नो सल्लाह नसुनेको भन्दै अबको सरकारले त्यसो नगर्ने विश्वास दिलाए । उनले १४ वर्षमाथिका व्यक्तिहरूलाई खोप दिलाउनै पर्ने बताए ।
डा.दीक्षितले यातायातमा मापदण्ड अपनाएको भनिए पनि कसैले निगरानी नगरेको गुनासो गरे । उनले अहिले पनि देश कोरोना जोखिमको ठूलो खतरामा परेको बताए ।
त्यस्तै, कार्यक्रममा शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरूवा रोग अस्पतालका पूर्वनिर्देशक तथा सरूवा रोग विशेषज्ञ डा. सागरराज राजभण्डारीले नेपालमा कोरोना संक्रमितको आवश्यकता अनुसार उपचार हुन नसकेको बताए । कन्ट्याक्ट–टे«सिङमा परेकाको जाँच गर्न नसक्नु गल्ती हो भन्दै उनले भने, ‘गाउँ–गाउँमा छ्याप्छ्याप्ती संक्रमित रहेका छन्, चेकजाँच हुन सकेको छैन ।’
उनले तेस्रो भेरियन्टबाट १८ वर्ष मुनिका र खोप नपाएका प्रभावित हुने जिकिर गरे । सरकारका तीन निकायबीच अझै पनि समन्वय हुन नसकेको उनको भनाइ थियो । उनले कोभिड–१९ नियन्त्रणमा स्वास्थ्य मन्त्रालयको अहं भूमिका रहने बताए ।
देश विकराल अवस्थामा छ भन्दै अझै पनि हेलचक्रयाइँ गरेमा आक्रामक रूपमा आइरहेको तेस्रो भेरियन्टबाट धेरै क्षति हुने जिकिर गरे । सार्वजनिक स्थानमा स्वास्थ्यका मापदण्ड नअपनाएको भन्दै डा. राजभण्डारीले स्वास्थ्यका मापदण्ड अपनाउन सबैलाई आग्रह गरे । डेल्टा प्लस थ्री बडो आक्रामक रूपमा आउने भन्दै यसबाट अत्याधिक चाँडो संक्रमण बढ्ने उल्लेख गरे । उनले आफ्नो पालामा टेकु अस्पतालमा २ वटा भेन्टिलेटरबाट २२ वटासम्म बनाएको बताए । कोभिड–१९ २÷४ महिनामै जानेवाला छैन भन्दै यसबाट कसरी बच्ने त्यतातिर ध्यान दिनुपर्ने उनको भनाइ थियो ।
कार्यक्रममा शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरूवा रोग अस्पतालका पूर्वनिर्देशक तथा सरुवा रोग विशेषज्ञ डा. वासुदेव पाण्डेले कोरोना भाइरस लामो समय रहने भन्दै नेपालमै खोप उत्पादन गर्नुपर्ने बताएका छन् । डा.पाण्डेले कोभिड सकिएको सोच्नु गलत भएको जिकिर गर्दै भने, ‘यो भाइरस समयसँगै परिवर्तन भएको छ, यसमा रोग सार्न सक्ने क्षमता अत्याधिक बढी छ ।’
सरकारले आवश्यकता अनुसार चेकजाँच गर्न नसक्दा भाइरस फैलिएको भन्दै उनले भाइरसले स्पाइकको रूपमा संक्रमण बढाएर मृत्युदर बढ्दै गएको भनाइ राखे । उनले संकलन भएका संक्रमणका विवरण सही छन् वा छैनन् त्यो कसैले जाँच नगरेको गुनासो पोखे ।
नमुना परीक्षण गर्दागर्दै थप समस्या निम्तिएको भन्दै उनले नमुना परीक्षण चाँडोभन्दा चाँडो गर्नुपर्ने बताए । उनले नेपालमा भाइरसका कुन–कुन भेरियन्ट छन्, कुन बढिरहेका छन्, कुन घटिरहेका छन्, त्यसको अनुसन्धान गर्नु पर्नेमा जोड दिए ।
कन्ट्याक्ट–टे«सिङ सुनिश्चित गरेर ठाउँअनुसार लकडाउन लगाउनुपर्ने बताए । नेपालमा कन्ट्याक्ट–टे«सिङलाई ध्यान दिएर जाँच नगर्दा स्थिति भयावह बन्दै गएको उनको भनाइ थियो ।
कोरोना संक्रमण पत्ता लाग्ने पिसिआर र एन्टिजेनबाहेक अरु पनि नयाँ प्रविधिहरू आएको बताउँदै उनले नयाँ प्रविधिको प्रयोग गर्न सरकारलाई सुझाव दिए ।
