काठमाडौं– कोरोना भाइरसको संक्रमणको जोखिमलाई ध्यान दिँदै गरिएको निषेधाज्ञा खुकुलो पारिएसँगै काठमाडौं उपत्यकाबाट निस्किने फोहरको मात्रा बढेको छ । फोहरको मात्रा बढेसँगै उपत्यकाका केही स्थानको फोहर नउठाइएको स्थानीयवासीले गुनासो गरेका थिए । काठमाडौं महानगरपालिकाले विगत एक हप्तादेखि उठ्न नसकेको विभिन्न स्थानको फोहर व्यवस्थापन भइसकेको जनाएको छ । अनामनगर, बानेश्वर, कालीमाटी, रविभवन र असनलगायत स्थानमा फोहर नउठेको गुनासो बढिरहँदा बुधबार साँझसम्ममा सबै स्थानको फोहर व्यवस्थापन भइसकेको काठमाडौं महानगरपालिकालेजानकारी दिएको हो ।
काठमाडौं महानगरपालिकाका वातावरण विभागका प्रमुख हरिकुमार श्रेष्ठका अनुसार वर्षाको समयमा उपत्यकामा अन्य समयको भन्दा बढी फोहर उत्पादन हुने र बाटोका कारण नियमित व्यवस्थापन गर्न केही कठिन भएको छ । तर, महानगरले तत्तकालका लागि ति सबै समस्या समाधान गरिसकेको उनले जानकारी दिएका छन् । छिटफुटरूपमा केही स्थानमा फोहर बाँकी रहेको देखेमा तत्काल विभागलाई जानकारी दिन पनि श्रेष्ठले नगरवासीलाई आग्रह गरेका छन् ।
वर्षाको समयमा फोहर बढी उत्पादन हुने र व्यवस्थापन गर्न थप समस्या हुने भएकाले महानगरले सम्बद्ध निकायलाई सक्दो छिटो सिसडोल पार गर्ने व्यवस्था मिलाई दीर्घकालीनरूपमा फोहर व्यवस्थापनको प्रबन्ध मिलाइदिन अनुरोध गरेको छ । १३वर्षदेखि नुवाकोटको सिसडोलमा उपत्यकाका १८ स्थानीय तहको फोहर विसर्जन गरिँदै आएको छ । अव्यवस्थितरूपमा लामो समयदेखि एकै स्थानमा फोहर विसर्जन गर्दा समस्या आएपछि स्थानीयवासीले व्यवस्थितरूपमा फोहर व्यवस्थापनस्थलको खोजी गर्न आग्रह गर्दै समय समयमा विरोध गर्दै आएका छन् ।
उपत्यकाबाट दैनिक करिब एक हजार मेट्रिक टन फोहर निस्कन्छ । त्यसमा सबैभन्दा बढी कामपाबाट करिब ६०० मेट्रिक टन फोहर निस्कने गरेको छ । दैनिक उत्सर्जन हुने फोहरमध्ये करिब ७५ प्रतिशत सिसडोलमा व्यवस्थापन गरिँदै आएको छ । सामान्यतया प्रत्येक दिन उपत्यकाबाट निजी र महानगरपालिकाका गरी २०० गाडी फोहर विसर्जनका लागि सिसडोल लगिने भए पनि अहिले वर्षाको समय भएकाले दैनिक १०० मात्र फोहरका गाडी विसर्जनस्थलमा पुग्ने गरेका छन् ।
त्यस्तै, फोहरव्यवस्थापनका लागि तयार गरिएको बन्चरे डाँडासम्म गाडी पुग्न समस्या हुँदा फोहर व्यवस्थापन थप चुनौतीपूर्ण बनेको छ । हाल फोहरव्यवस्थापन गरिँदै आएको सिसडोलबाट बन्चरे डाँडा पुग्न अर्को वैकल्पिक मार्ग नहुँदा समस्या भएको हो । काठमाडौं महानगरपालिकाका अनुसार यसअघि सिसडोलबाट बन्चरे डाँडासम्म फोहरको थुप्रो किल्चेर गाडीहरू जाने गरेका थिए । तर, वर्षाको समयमा त्यसरी यसअघि थुपारिएको फोहर माथिबाट गाडी लैजाँदा पहिरो जाने र भासिने जोखिम रहेकाले अहिले फोहर बन्चरे डाँडा पु¥याउन सकिएको छैन ।
काठमाडौं उपत्यकाको १८ स्थानीय तहको फोहरको दीर्घकालीन व्यवस्थापन गर्ने भन्दै केन्द्र सरकाले दुई वर्ष अघिदेखि धादिङ र नुवाकोट जिल्लाको सिमाना बन्चरेडाँडामा फोहर विसर्जनस्थल निर्माण कार्य गरिरहेको छ । अहिले निर्माण कार्यअन्तर्गत पहिलो चरणको काम अन्तिम अवस्थामा पुगेको छ । अबको १० दिनपछि उक्त स्थानमा फोहर राख्न सकिने छ । हाल फोहर व्यवस्थापन गरिरहेको स्थान स्यानिटरी ल्याण्डफिल साइट सिसडोलबाट बन्चरेडाँडामा जानका लागि बाटोको समस्या हुँदा तत्काल उक्त स्थानमा फोहर राख्न नसकिने सहरी विकास तथा भवन निर्माण विभागले जानकारी गराएको छ ।
