काठमाडौं- चार दलीय समाजवादी मोर्चा स्थापना भएको दुई वर्ष नपुग्दै यसको औचित्यमाथि गम्भीर प्रश्न उठ्न थालेको छ । विशेषतः मोर्चाका वर्तमान संयोजक तथा नेकपा (विप्लव समूह) का महासचिव नेत्रविक्रम चन्द ‘विप्लव’ले नै मोर्चा विघटनको प्रस्ताव अघि सारेपछि यो बहस अझ चुलिएको हो।
२०८० असार ४ गते नेकपा माओवादी केन्द्र, नेकपा एकीकृत समाजवादी, नेकपा (विप्लव) र जसपा नेपाल मिलेर समाजवादी मोर्चा गठन गरिएको थियो । उद्देश्य थियो– समाजवादी कार्यदिशा तय गर्ने र राष्ट्रिय मुद्दाहरूमा साझा धारणा बनाउँदै जनतामाझ बलियो विकल्प पेश गर्ने । तर समय बित्दै जाँदा मोर्चाको गति मन्द हुँदै गयो । मोर्चाभित्र रहेका शक्तिहरूले स्वार्थअनुसार व्यवहार गर्न थालेपछि यसको प्रभावकारिता कमजोर बन्दै गएको विप्लवको बुझाइ छ ।
विप्लवले खासगरी दुई कुरा उठाएका छन्, पहिलो, मोर्चाका मुख्य नेताहरू (प्रचण्ड र माधवकुमार नेपाल) सत्ता केन्द्रित राजनीतिमा मात्रै केन्द्रित छन्, मोर्चाका एजेन्डा प्रभावकारी रुपमा कार्यान्वयन हुन सकेका छैनन् । दोस्रो, जनतामा निराशा गहिरिंदै गएको छ, तर मोर्चाले त्यो निराशा हटाउने कुनै ठोस कार्यक्रम ल्याउन सकेको छैन । यसले गर्दा मोर्चा आफ्नै उद्देश्य र मार्गबाट विमुख भएको जस्तो देखिएको छ ।
उनले मोर्चा विघटनको प्रस्ताव गर्नुको पछाडि चेतावनी स्वरूप सन्देश रहेको देखिन्छ, यदि यसरी नै निष्क्रियता र आत्मकेन्द्रित नेतृत्व शैली रहिरह्यो भने, मोर्चाले देश र जनताको पक्षमा ठोस काम गर्न सक्दैन । यस्तो अवस्थामा त्यसलाई कृत्रिम रूपमा जीवित राख्नुको कुनै तुक छैन ।
तर विप्लवको भनाइलाई केही नेताहरूले सकारात्मक सुझावका रूपमा बुझेका छन् । मोर्चाका प्रवक्ता खड्गबहादुर विश्वकर्माका अनुसार, विप्लवले विघटनभन्दा पनि आत्मसमीक्षा र सुधारको आवश्यकता औंल्याएका हुन् । उनका अनुसार दलहरूले नयाँ परिस्थितिमा नयाँ साझा एजेन्डा बनाएर जनताका पक्षमा काम गर्नुपर्नेमा सहमति जनाएका छन् ।
विप्लवले नेतृत्व सम्हालेपछि राजधानीमा सभा र अन्तरक्रिया कार्यक्रमसमेत गरेका थिए । मोर्चाको केही संरचना स्थानीय तहसम्म विस्तार भएको पनि देखिन्छ । तर राजनीतिक इच्छा शक्ति, साझा उद्देश्यप्रति प्रतिबद्धता र गम्भीर कार्यान्वयन योजना नहुँदा यस्तो मोर्चा केवल औपचारिकता मात्र बन्ने खतरा बढेको विप्लवको चेतावनी हो ।
वास्तवमा, उनले उठाएका प्रश्नहरू मोर्चाको अस्तित्व, व्यवहार र वैचारिक प्रतिबद्धता सबैसँग गाँसिएका छन् । उनी केवल आलोचना मात्र होइन, समाधानका लागि दबाब दिँदै छन् । उनको प्रस्तावले समाजवादी मोर्चालाई जागरुक गराउने र पुनः दिशा दिने अवसरको रूपमा पनि लिन सकिन्छ । तर यदि मोर्चाले फेरि निष्क्रियता प्रदर्शन गर्यो भने, विप्लवले भनेझैँ, त्यसको औचित्य स्वतः समाप्त हुन्छ ।