काठमाडौं– गएको तीन महिना (अप्रिल–जुन)मा रोजगार अनुमति प्रणाली (इपिएस)मार्फत कोरिया जाने श्रमिकको संख्या घटेको छ । उक्त अवधिमा एक हजार ७३० जना श्रमिक दक्षिण कोरिया गएका छन् । यो संख्या अघिल्लो तीन महिनाको तुलनामा आधाभन्दा बढीले न्यून हो ।
वैदेशिक रोजगार विभागअन्तर्गतको इपिएस कोरिया शाखाले सार्वजनिक गरेको विवरणअनुसार अघिल्लो तीन महिना (जनवरी–मार्च)मा कोरियाले तीन हजार ७२१ नेपाली श्रमिक लगेको थियो । यो संख्या पछिल्लो तीन महिनाको भन्दा एक हजार ९९१ ले न्यून हो ।
उल्लिखित संख्या भाषा परीक्षा उत्तीर्ण गरेका (नियमित) र प्रतिबद्ध श्रमिकको हो । इपिएस शाखाका अनुसार पछिल्लो तीन महिनामा सबैभन्दा बढी उत्पादन क्षेत्रमा गएका छन् । उक्त क्षेत्रमा एक हजार २७४ जना गएको तथ्यांक छ । त्यसपछि कृषि तथा पशुपालनमा ४५६ जना गएका छन् । यो अवधिमा फरेस्ट्री, सिप बिल्डिङ र सेवा क्षेत्रतर्फ भने एक जना पनि गएको देखिँदैन ।
इपिएस शाखाका अनुसार अप्रिलदेखि जुनसम्म भाषा परीक्षा उत्तीर्ण गरेका एक हजार ६०९ जनाको श्रम सम्झौता प्राप्त भएको छ । जसमध्ये उत्पादन क्षेत्रतर्फ एक हजार ८८, कृषितर्फ ५२० र सेवा क्षेत्रका लागि एक जना रहेका छन् । यस अवधिमा उत्पादनतर्फ ४३३ र कृषिमा २६८ जना गरी कूल ७०१ जना प्रतिबद्ध श्रमिकको आगमन सूची पेस गरिएको छ ।
उक्त तीन महिनामा दुई हजार २२२ जना नियमित परीक्षक्षार्थीको भिसा जारी भएको प्रमाणपत्र (सिसिभिआई) प्राप्त भएको छ । जसमध्ये उत्पादनतर्फ एक हजार ५९७, कृषितर्फ ६२४ र एक जना सेवा क्षेत्रतर्फका छन् । यसैगरी ७६५ जना प्रतिबद्ध श्रमिकको सिसिभिआई प्राप्त भएको जनाइएको छ । जसमध्ये ४६६ जना उत्पादन तथा २९९ जना कृषि क्षेत्रका रहेका छन् ।
कोरियामा चार वर्ष १० महिनासम्म एउटै रोजगारातासँग काम गरेर सोही रोजगारदाताकोमा फेरि काम गर्न जानेगरी फर्किएका कामदार प्रतिबद्ध श्रमिक हुन् । उनीहरु निश्चित समयका लागि आफ्नो मुलुक फर्किएपछि पुनः कोरिया फर्किन पाउँछन् । यसरी पुनः कोरिया जान उनीहरुले भाषा परीक्षालगायतका आवश्यक मापदण्ड पूरा गर्नुपर्छ । प्रतिबद्ध श्रमिकहरु विगतमा जुन कामका लागि गएको हो त्यही काममा जानुपर्ने प्रावधान छ । यस्ता श्रमिकहरु लग्दा रोजगारदाताले अनुभवी कामदार पाउने विश्वास गरिन्छ ।
कोरियाबाट श्रम सम्झौता आएपछि श्रमिकले इपिएस कार्यालय नै पुगेर सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्नुपर्छ । रोस्टरमा नाम चढेको दुई वर्षभित्र श्रम सम्झौता नआए श्रमिकको नाम उक्त सूचीबाट हट्छ । यस्तो सम्झौता आएपछि भने विभिन्न प्रक्रिया र स्वास्थ्य मापदण्ड पूरा गरेपछि कोरिया जान पाइन्छ ।
कोरियाले सन् २००८ देखि नेपाली श्रमिक लग्दै आएको छ । त्यसयता एक लाख १५ हजारभन्दा बढी युवा भाषा परीक्षा उत्तीर्ण गरेर कोरिया गइसकेका छन् । मुलुकमा देखिएको रोजगारीको समस्याका कारण श्रमिकलाई आकर्षक तलब सुविधा दिने कोरियामा युवाहरुको आकर्षण बढ्दो छ । तर पछिल्लो समय न्यून संख्यामा श्रमिक लग्दा परीक्षा उत्तीर्ण भएर रोस्टरमा पालो कुर्दाकुर्दै अवधि सकिनेहरु आक्रोशित हुँदै आएका छन् ।
कोरियाले नेपालसहित विभिन्न १७ वटा मुलुकबाट श्रमिकहरु लग्दै आएको छ । सन् २०२४ को तुलनामा २०२५ मा आइपुग्दा स्रोत राष्ट्रहरुबाट श्रमिक लग्ने प्रक्रियामा २१ प्रतिशतले कमी आएको त्यहाँको श्रम मन्त्रालयको भनाइ छ । आर्थिक मन्दीका कारण त्यहाँको श्रमबजारमा श्रमिकको माग घट्दा छुट्याएको कोटाभन्दा थोरै संख्यामामात्र लग्दै आएको छ । इपिएस शाखाको तथ्यांकअनुसार नेपालबाट सन् २०२२ मा १५ हजार ३८०, २०२३ मा पाँच हजार १६ र २०२४ मा एक हजार ६२६ जना कामदार कोरिया गएका थिए ।
