- ब्रुनाइबाट आधा तलब लिएर फर्किए दुई महिला
- डेढ महिनादेखि जानकारी गराउँदासमेत म्यानपावरले बेवास्ता गरेको पीडित महिलाहरुको गुनासो
- रेडियण्ट ओभरसिजको दाबी– दुई महिनाको मात्रै बाँकी छ तलब
काठमाडौं– रोजगारीका लागि बु्रनाइको लण्ड्री कम्पनीमा गएका दुई नेपाली महिला आधा तलब नलिई नेपाल फर्किएका छन् । सिनामंगलस्थित रेडियण्ट ओभरसिज प्रालिबाट ‘योर लण्ड्री सर्भिसेज’ नामको कम्पनीमा गएका उनीहरुले आफूहरु यस्तो अवस्थामा फर्किंनुपर्दा पनि म्यानपावरले वास्ता नगरेको बताएका छन् ।
सिन्धुपाल्चोक र पाँचथरका ती महिलालाई लण्ड्री कम्पनीले आधामात्र तलब दिएर बिहीबार फर्काइदिएको छ । गत डिसेम्बरमा करार अवधि सकिएपछि उनीहरु छ महिनादेखि काम छोडेर बसेका थिए । बाँकी तलब लिएर नेपाल फर्किने आशमा बसेका उनीहरु अन्ततः आधामात्र तलब लिएर फर्किनुपरेको हो ।
पीडितले गत जेठ १० गते तलब नपाएको, कम्पनीले टर्चर दिएको र नेपालसमेत नपठाइदिएको जानकारी गराउँदासमेत म्यानपावरले बेवास्ता गरेको हो । कुनै पनि इजाजत प्राप्त संस्थाबाट रोजगारीमा गएका श्रमिक विदेश पुगिसकेपछि सम्झौताअनुसारको तलब, सेवा सुविधा पाए÷नपाएको विषयमा पठाउने संस्था जवाफदेही हुनुपर्ने प्रावधान छ । तर रेडियण्ट ओभरसिजको चरम लापरवाही देखिएको छ ।
एक जनाको पाँच महिना र अर्कोको चार महिनाको तलब लिन बाँकी रहेको पीडितले बताएका छन् । रेडियण्ट ओभरसिजले भने पीडित महिलाहरुले पाउन बाँकी तलब दुई महिनाको मात्र रहेको दाबी गरेको छ । ‘उनीहरुको तलब दिइसक्यो । अब दुई महिनाको बाँकी छ । दुई–चार दिनभित्र दिइहाल्छ,’ म्यानपावरका नवराज कार्कीले प्रभावसँग भने । आफ्नो संस्थाबाट गएकाहरुको खास समस्या के हो भन्ने विषयमा म्यानपावरले चासो नलिएको पाइएको छ । आफ्नो संस्थाबाट दुई वर्षअघि गएका महिला श्रमिकहरुले करार अवधि सकिएको छ महिना बितिसक्दा पनि पूरा तलब पाएका छैनन्, उनीहरु कस्तो अवस्थामा बसेका छन्, उनीहरु कुन मितिमा नेपाल फर्किंदै छन् जस्ता सामान्य उक्त म्यानपावरले चासो नदिएको देखिन्छ ।
म्यानपावरले आफूहरुसँग राम्रो ‘रेस्पोन्स’ नगरेको र समस्याप्रति पनि चासो नदेखाएको पीडित महिलाहरुको भनाइ छ । म्यानपावरले भने पीडित महिलाहरुले आफ्नो फोन नउठाएको बताएको छ । ‘फोन नै उठाएनन् तिनीहरुले, हिजो (बुधबार) कल गरेको थिएँ,’ रेडियण्ट ओभरसिजका कार्कीले भने ।
उनीहरुलाई मासिक ७० देखि ८० हजार रुपैयाँ हुने र प्रत्येक दिन आठ घण्टा काम गर्नुपर्ने सम्झौता गराएर लण्ड्री कम्पनीमा पठाइएको थियो । तर त्यहाँ गएपछि ११ घण्टा काम गर्नुपरेको उनीहरुले बताएका छन् । कम्पनीको काम सकिएपछि साहुको घरमासमेत काम गर्न लगाएको उनीहरुको भनाइ छ । ‘पैसा माग्यो भने रिसाउने, मेण्टल टर्चर (मानसिक तनाव) दिने गर्छ,’ उनीहरु भने ।
आकर्षक रोजगारीको प्रलोभन देखाएर श्रमिक पठाउने कतिपय म्यानपावर कम्पनी श्रमिकहरु समस्यामा पर्दा भने बेवास्ता गरेर बस्ने गरेका छन् । जसको उदाहरण रेडियण्ट ओभरसिज बनेको छ । व्यवसायीको यस्तो प्रवृत्तिकै कारण वैदेशिक राजगारीमा गएका श्रमिक समस्यामा पर्दै आएका छन् । अर्कोतर्फ वैदेशिक रोजगार व्यवसायको छवि धमिलिने गरेको छ ।
रेडियण्ट ओभरसिजबाटै पाँच महिनाअघि गएकी विमला मोक्तान भने सोही कम्पनीमा कार्यरत छिन् । हाल उनको दुई महिनाको तलब लिन बाँकी रहेको बुझिएको छ । उक्त कम्पनीमा अन्य मुलुकबाटसमेत गरी १५ जनाजति कामदार रहेको पीडित महिलाहरु बताउँछन् । उनीहरुको पनि एक वर्षभन्दा बढीको तलब पाउन बाँकी रहेको बताइएको छ ।
वैदेशिक रोजगार विभागका उपमहानिर्देशक तथा प्रवक्ता चन्द्रबहादुर सिवाकोटी रोजगारीमा गएका श्रमिकले सम्झौताअनुसारको तलब नपाए पठाउने कम्पनी स्वयं जिम्मेवार हुनुपर्ने बताउँछन् । ‘जुन सम्झौता गरेर गएको छ त्यो अनुसारको तलब, काम नपाएर व्यक्ति फर्किनुपरे उसले राहत तथा उद्धार शाखामा निवेदन हाल्नुपर्छ । त्यहाँबाट सम्बन्धित म्यानपावरलाई बोलाएर छलफलपछि मिलापत्र हुन्छ,’ उनले भने, ‘यही मिलापत्र नभए कारबाहीको प्रक्रियामा जान्छ, म्यानपावरले आवश्यक क्षतिपूर्ति उपलब्ध गराउनुपर्छ ।’ यस्ता श्रमिकलाई आफ्नो विवरणसहित विभागमा उपस्थित हुन उनले आग्रह गरे ।
