- कांग्रेस–एमाले सांसदहरूद्वारा उपसभामुख इन्दिरा रानामाथि मानव तस्करीको गम्भीर आरोप
- रानाको बचाउमा माओवादी र रास्वपा सांसदहरू
काठमाडौं– प्रतिनिधिसभाकी उपसभामुख इन्दिरा राना मगरमाथि मानव तस्करको गम्भीर आरोप लागेको छ । अमेरिकी राजदूतावासलाई उनले लेखेको एउटा विवादित बनेको चिठीबारे संसद्मा कांग्रेस र एमालेका सांसदहरूले धारणा राख्दै उपसभामुख रानामाथि मानव तस्करीको आरोप लगाएका हुन् ।
बैठकको सुरुमै राज्य व्यवस्था समितिका सभापतिसमेत रहेका कांग्रेस सांसद रामहरि खतिवडाले उपसभामुखले गरेको काम मानव तस्करीसँग सम्बन्धित भएको बताए । ‘मैले केही दिनअघि एउटा पत्र प्राप्त गरें । २६ फेब्रुअरी २०२३ मा उपसभामुखको नाउँबाट संसद्बाट एउटा चिठी लेखिएको रहेछ,’ उनले आइतबार संसद् बैठकमा भने, ‘संसद्सँग कुनै साइनो नभएका पाँचजना मान्छे, मानव तस्करले प्रयोग गरेर अमेरिका भिसाको अन्तर्वार्ताका लागि प्रयोग गरिएको पत्र हामीसँग प्राप्त भयो ।’ उनले उपसभामुखमाथि संसद् सञ्चालनबारे पनि प्रश्न गरे ।
‘यस्तो अवस्थामा उपसभामुखले अब संसद्को कमाण्ड गर्न सुहाउँछ कि सुहाउँदैन ?,’ खतिवडाले प्रश्न गरे । यस विषयले संसद्को मात्रै नभई देशको पनि अपमान भएको भन्दै खतिवडाले उपसभामुख रानामाथि छानबिनको माग गरे । उनले पदबाट राजीनामा दिएर छानबिनका लागि सहयोग गर्नुपर्ने बताए । ‘यो भिसा सहजीकरणको कन्सल्टेन्सी उपसभामुखको कार्यालय र संसद् हुन सक्दैन,’ उनले भने, ‘यसलाई कन्सल्टेन्सीजस्तो नबनाइयोस् र उपसभामुखले बाहिर बसेर सहयोग गर्दा राम्रो ।’
एमाले सांसद दामोदर पौडेलले उपसभामुखले भिसा समय अगाडि सारिदिन अनुरोध गर्दै अमेरिकी दूतावासलाई लेखेको पत्र र उनले निकालेको विज्ञप्तिले मानव तस्करी गरेको प्रमाणित हुने ठोकुवा गरे । ‘मिडिया ट्रायल हो कि के हो, पत्र आफैं बोल्छ । पत्रमात्रै बोल्दैन, पत्र सँगसँगै स्वयं उपसभामुखको विज्ञप्ति पनि बोल्छ । मैले मानव तस्करी गरेको हो भन्ने बोल्छ त्यो पत्रले,’ पौडेलले भने ।
त्यसपछि भने माओवादी, रास्वपालगायत विपक्षी दलका सांसदहरू उपसभामुख रानाको बचाउमा उत्रिए । माओवादी सांसद माधव सापकोटाले संवैधानिक परिषद्मा अल्पमतमा परेपछि उपसभामुखको विवाद झिकिएको तर्क गरे । उनले भने, ‘संवैधानिक परिषद्मा तपाईंहरू अल्पमतमा पर्नुभयो भनेर जुन उद्देश्यका साथ यसलाई हाइलाइट गरिएको छ, यदि साँच्चै त्यो कुरा हो भने मान्छेका आफ्नो अधिकारप्रति, मान्छेको चरित्र हत्या गर्नेप्रति यो संसद्ले पनि न्याय गर्नुपर्दछ ।’
उनले राजनीतिक र नैतिक प्रश्नका बारेमा संसद्मा छलफल गर्न सकिने तर संवैधानिक परिषद्मा रातारात सत्तापक्षले अनुकूल निर्णय गर्ने उद्देश्यका लागि उपसभामुखमाथि प्रश्न उठाइएको भए प्रतिवाद गर्ने चेतावनी दिए । रास्वपा सांसद सुमना श्रेष्ठले उपसभामुख रानाको नामबाट मिडिया ट्रायल भइरहेको भन्दै आपत्ति जनाइन् । श्रेष्ठले भनिन्, ‘उपसभामुख इन्दिरा राना मगरको नामबाट जुन मिडिया ट्रायल भइरहेको छ, यसमा म घोर आपत्ति जनाउन चाहन्छु । यदि साँच्चै नै गर्ने हो भने पहिला बुझौं, यो पद्धति बनाउने हो भने यहीँ सभामा छ नि हैन ?’
उनले कांग्रेस र एमालेका सांसदहरूले विगतमा सदन र सडकबाट एउटा अमुक मान्छेलाई भिसा चाहियो भनेर पुत्ला जलाउँदै आमसभा गरेको स्मरण गराइन् । उनले भुटानी शरणार्थी काण्डसँग तुलना गर्दै खासमा मानव तस्कर को हो भनेर सदनमा प्रश्न उठाइन् ।
गत २६ फेब्रुअरी २०२३ (२०७९ को फागुन १४) मा उपसभामुखको लेटरप्याडमा उपेन्द्र गौतम, सुष्मा लामा, राजेश लामा, सुजन घर्ती मगर र धनप्रसाद गुरुङको भिसाका लागि अन्तर्वार्ताको मिति सारिदिन काठमाडौंस्थित अमेरिकी दूतावासलाई लेखेको पत्र केही दिनअघि सार्वजनिक भएको थियो । यसपछि उपसभामुख राना विवादमा तानिएकी हुन् ।आफूमाथि प्रश्न उठेपछि उपसभामुख रानाले विज्ञप्ति निकालेर पदीय दुरुपयोग नगरेको स्पष्टीकरण दिँदै आफूमा करुणा जागेकाले अन्तर्वार्ता मितिमात्रै सार्न अनुरोध गरेको बताएकी छन् ।
