- धेरै समयपछि राजनीतिक तीर्थमा निस्केका देउवाको साथमा पूर्वमहामन्त्री डा. शशांक कोइराला थिए । सम्मेलनमा कांग्रेस संस्थापनइतरका नेता डा. शेखर कोइराला पनि पुग्ने प्रचार थियो । तर उनी भने पुगेनन्
- सम्बोधनका क्रममा देउवाले धर्मनिरपेक्षताबारे भने, ‘धर्मनिरपेक्ष भनेका छन् । कोही के भनिरहेका छन् । यसबारेमा सल्लाह गर्न सकिन्छ ।’
- धर्मनिरपेक्ष हुनै सक्दैन भनेर कांग्रेस मुद्दा उठाउँदै आएका नेता हुन् डा. शशांक । उनले पटक–पटक यस विषयमा आफ्नो मत प्रकट गर्दै आएका छन् । ‘धर्म निरपेक्ष हुँदैन । न धर्म सापेक्ष हुन्छ । धर्म त स्वतन्त्र हुन्छ,’ शशांक भन्छन् ।
काठमाडौं– नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा हत्तपत्त बोल्दैनन् । बोलेपछि थोरै बोल्छन्, त्यो पनि महŒवपूर्ण विषयमात्र । पछिल्ला दिनहरुमा व्यवस्थाप्रति जनआक्रोश बढ्दो छ । यस विषयमा सत्ताधारी दलका नेतादेखि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले पटक–पटक गणतन्त्रबारे प्रस्टीकरण दिँदा पनि देउवा मौन नै रहे ।यद्यपि सोमबार नवलपरासी (बर्दघाट सुस्तापूर्व) नवलपुरको दलदलेमा नेपाली कांग्रेस नवलपुरको प्रथम जिल्ला सम्मेलनलाई सम्बोधन गर्न पुग्दा भने उनी बोल्न बाध्य बने । सोमबार बिहानै चितवनस्थित भरतपुर विमानस्थलमा पत्रकारहरुले उनलाई पछिल्लो अवस्थाबारे बोल्न कर गरेका थिए ।
गणतन्त्रको विरोध भइरहेको छ । दुर्गा प्रसाईंतर्फ इंगित गर्दै एउटै व्यक्तिबाट राजनीतिक दलहरु अत्तालिएका हुन् ? भनी सञ्चारकर्मीले सोध्दा देउवाले भने, ‘को अत्तालियो ? हामी अत्तालिएका छैनौं ।’‘राजा आउने कुरा भइरहेको छ नि ?’ सञ्चारकर्मीले फेरि सोधेपछि देउवाले भने, ‘मैले भनिसके त गणतन्त्रको विकल्प छैन भनेर । भन्न त पाइहाल्छ नि यार ।’सडक तताइरहेकै छ नि जनताले ? प्रश्नको जवाफ फर्काउँदै देउवाले हाँस्दै भने, ‘तपाईंले देख्नुभयो होला, मैले देखिनँ ।’
‘कांग्रेसको सभापति बोल्नुभएन भन्ने कुरा छ नि ?’ अर्को प्रश्नमा देउवाको जवाफ थियो, ‘तपाईंले के–के लेख्नुहुन्छ मलाई के थाहा यार । मैले बोलिहालें नि ।’
धेरै समयपछि राजनीतिक तीर्थमा निस्केका देउवाको साथमा पूर्वमहामन्त्री डा. शशांक कोइराला पनि थिए । सम्मेलनमा कांग्रेस संस्थापनइतरका नेता डा. शेखर कोइराला पनि पुग्ने प्रचार थियो । तर उनी भने पुगेनन् । उक्त सम्मेलनमा डा. शशांक, महामन्त्री गगन थापा पनि देउवाको साथमा पुगे ।देउवाले आफ्नो सम्बोधनमा कुनै पनि अवस्थामा राजतन्त्र नफर्कने ठोकुवा गरे । ‘पूर्वराजा फर्कने कुरा छैन, संविधानसभाले राजा हटाउने निर्णय गरिसकेको छ, कसैले भन्दैमा राजतन्त्र आउनेवाला छैन,’ देउवाले भने । सभापति देउवाले संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रलाई संस्थागत गर्न सबै मिलेर लाग्नुपर्नेमा देउवाको जोड रह्यो ।
सम्बोधनका क्रममा देउवाले धर्मनिरपेक्षताको विषयमासमेत आफ्नो भनाइ राखे । ‘अरु विषयमा सोच्नुपर्ने भएको छ । धर्मनिरपेक्ष भनेका छन् । कोही के भनिरहेका छन् । यसबारेमा सल्लाह गर्न सकिन्छ,’ देउवाले भने ।धर्मनिरपेक्ष हुनै सक्दैन भनेर कांग्रेस मुद्दा उठाउँदै आएका नेता हुन् डा. शशांक कोइराला । उनले पटक–पटक यस विषयमा आफ्नो मत प्रकट गर्दै आएका छन् । ‘धर्म निरपेक्ष हुँदैन । न धर्म सापेक्ष हुन्छ । धर्म त स्वतन्त्र हुन्छ,’ शशांक भन्छन् । यसै विषयमा शशांकलाई देउवाले लाइन दिएको हुन सक्ने कतिपयको दाबी पनि छ । शशांक जनमतमार्फत धर्मनिरपेक्ष हटाएर हिन्दू राष्ट्र बनाउने मुद्दाका साथ अघि बढेका नेता हुन् । हिन्दू राष्ट्रबारेको अभिव्यक्ति विवादमा तानिएपछि भने शशांक आफूले त्यस्तो नबोलेको भन्दै पन्छिन्छन् ।
कांग्रेसमा अहिले देउवाको उत्तराधिकारी को बन्ने भन्ने प्रतिस्पर्धा छ । संस्थापनइतरमा थुप्रै नेताहरु सभापति बन्ने लाइनमा निस्कँदा संस्थापनपक्षमा देउवाले कसैलाई पत्याएका छैनन् । संस्थापनइतरमा शेखर र गगनबीचको टसल बढ्दा यो गुट खसै बलियो नहुने बताउँदै आएको छ । यसै सन्दर्भमा देउवाले शशांककै मुद्दामा बोल्नुलाई कांग्रेस वृत्तमा महŒवका साथ हेरिएको छ ।
कतिपय कांग्रेसीहरुको दाबी छ– देउवाको अबको उत्तराधिकारी शशांक नै हुन् । हुन पनि शशांकले १४ औं महाधिवेशनमा देउवाको दोस्रो इनिङ्सका लागि मार्ग प्रशस्त गरेका थिए । १३औं महाधिवेशनमा महामन्त्रीमा निर्वाचित शशांक त्यतिबेला देउवाको ‘एस म्यान’ मात्र बनेको आरोप लाग्ने गर्छ । शशांकसँग देउवाको लगाव र धर्मनिरपेक्षको विषयमा शशांकको लाइन लिँदा देउवा गुटकै नेताहरु भने झस्केको बताइएको छ ।
