काठमाडौं– देशको ठाउँठाउँमा धार्मिक तथा जातीय सद्भाव भड्काउने गरिका गतिविधि बढ्न थालेपछि नेपाली सेनालाई उच्च सतर्क अवस्थामा रहन सरकारले निर्देशन दिएको छ । जुनसुकै बेला धार्मिक र जातीय सद्भाव भड्किन सक्ने र त्यसले सुरक्षा चुनौती बढ्ने सरकारको निष्कर्ष छ ।बुधबार प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालको अध्यक्षतामा बसेको राष्ट्रिय सुरक्षा परिषद् बैठकले निकालेको यही निष्कर्षपछि सेनालाई परिचालन गर्नेगरी उच्च सतर्क रहन निर्देशन दिएको हो ।
परिषद् बैठकमा पछिल्ला दिनहरूमा देखिएका धार्मिक र साम्प्रदायिक असहिष्णुता सिर्जना गर्ने गतिविधिहरूलाई न्यूनीकरण गर्ने रणनीतिबारेसमेत छलफल भएको छ ।बैठकमा भएको छलफलबारे जारी गरेको विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘पछिल्ला केही दिनहरूमा देशका केही स्थानहरूमा धार्मिक, साम्प्रदायिक असहिष्णुता बढाउने प्रकृति भएका गतिविधिहरू विभिन्न प्रदेशहरूको सुरक्षा स्थिति, बढ्दो सामाजिक सञ्जालको दुरूपयोगलगायतका राष्ट्रिय सुरक्षासँग सम्बन्धित विषय र घटनाहरू तथा त्यसको समाधान र न्यूनीकरणका लागि अपनाउनुपर्ने भावी रणनीतिसम्बन्धी विषयमासमेत छलफल भएको छ ।’ आन्तरिक र बाह्य सुरक्षा चुनौती बढेका बेला सरकारले सेनालाई परिचालन गर्छ । सेना परिचालन गर्नुको मूल कारण सम्भावित सुरक्षा चुनौतीको सामना गर्दै व्यवस्थापन गर्नु हो ।
परिषद्को कायम कर्तव्य र अधिकार उल्लिखित ऐनअनुसार देशको सार्वभौमसत्ता, भौगोलिक अखण्डता वा कुनै भागको सुरक्षामा युद्ध, बाह्य आक्रमण, सशस्त्र विद्रोह वा चरम आर्थिक विश्रृंखलताको कारण गम्भीर संकट उत्पन्न भएको अवस्थामा सुरक्षा परिषद्ले मन्त्रिपरिषद्समक्ष सेना परिचालनका लागि सिफारिस गर्दछ । त्यस आधारमा मन्त्रिपरिषद् बैठकले निर्णय गरेर अन्ततः राष्ट्रपतिसमक्ष पठाउने गरिन्छ । राष्ट्रपतिले मन्त्रिपरिषद् बैठककै निर्णयका आधारमा सेना परिचालनको घोषणा गर्ने व्यवस्था छ ।
अहिले पनि बाँकेको नेपालगञ्जमा नेपाली सेना परिचालन गरिएको छ । धार्मिक सद्भाव भड्किन सक्ने विश्लेषणका आधारमा मंगलबारदेखि नै त्यहाँ सेना परिचालन गरिएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी विपीन आचार्यले जानकारी दिएका छन् । उनका अनुसार अझैसम्म त्यहाँ कफ्र्यु आदेश लागू छ । यद्यपि स्थिति सामान्य बन्दै गएको छ । देशको पूर्वी क्षेत्रको प्रदेश कोशीमा साउनमा साम्प्रदायिक सद्भाव भड्किने गतिविधि भएको थियो । स्थानीय प्रशासनले कफ्यु आदेश नै जारी गरेपछि स्थिति नियन्त्रणमा आएको थियो । त्यसपछि यही असोजको पहिलो साता सर्लाहीको मलंगवामा भने नेपालगञ्जमा जसरी धार्मिक सद्भाव भड्काउने गरी गतिविधि भए । त्यहाँ हिन्दू र मुस्लिम समुदाय आमनेसामने भए । अन्ततः स्थानीय प्रशासनले कफ्र्यु आदेश जारी गर्नुप¥यो । लगत्तै नेपालगञ्जमा तनाव उत्पन्न भएको हो ।
एकपछि अर्को स्थानमा धार्मिक तथा जातीय साम्प्रदायिक दंगा निम्तिने गरी गतिविधि भइरहेपछि सरकारले यसलाई गम्भीररूपमा लिएको छ । मंगलबार नै प्रधानमन्त्री दाहालले दुई धार्मिक समुदायबीच सद्भाव कायम गर्न अपिल गरेका थिए । छिमेकी मुलुक भारतको मणिपुरमा महिनौंदेखि जातीय दंगा भड्किएको छ । हजारौंले ज्यान गुमाइसकेका छन् । लाखौं मानिसहरू विस्थापित भएका छन् । यता नेपालमा पनि धार्मिक र जातीय दंगा हुनेगरी गतिविधि बढेका हुन् ।
प्रेस काउन्सिल नेपालले सामाजिक सद्भाव, धार्मिक सहिष्णुता र शान्ति सुरक्षामा असर गर्ने खालका सामग्रीहरू सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट नगर्न आग्रह गरेको छ । पछिल्लो समयमा देशका केही भागमा सामाजिक सद्भाव, धार्मिक सहिष्णुता र शान्ति सुरक्षामा असर गर्ने खालका गतिविधिहरू भइरहेका र त्यस्ता कार्यमा फेसबुक, ट्वीटर, युट्युब, टिकटकजस्ता सामाजिक सञ्जालको दुरूपयोग भएको काउन्सिलका वरिष्ठ प्रशासकीय अधिकृत दीपक खनालले बताए । उनले सामाजिक सञ्जालमा भेटिने अमर्यादित, अशिष्ट र तथ्यहीन सामग्रीले जनमानसमा भ्रमसमेत सिर्जना गरेकोप्रति काउन्सिलको गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको उल्लेख गरे ।
संसद्को प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले पनि हिन्दू र मुस्लिम समुदायलाई सद्भाव कायम राख्न आग्रह गरेका छन् । उनले नेपालगञ्जलगायत विभिन्न भागमा फैलिएको अशान्तिले सद्भाव र सहिष्णुतामा खलल पुगेको भन्दै एक आपसमा सद्भाव र धार्मिक आस्थाको सम्मान गर्नुपर्नेमा जोड पनि दिएका छन् ।उनले भनेका छन्, ‘हाम्रो समाजको मुख्य विशेषताबीचको एकता र आपसी सहिष्णुता हो । एउटाको आस्थामाथि अर्काले सम्मान गर्नु हाम्रो साझा धर्म हो । सबै धर्म र आस्था नेपालको भूमिमा सधैं संरक्षित हुँदै आएका छन् ।’ नेपाल प्रहरीले पनि धार्मिक तथा जातीय सद्भाव खल्बलिने गरी कुनै ‘स्टाटस’ सामाजिक सञ्जालमा नराख्न अपिल गरेको छ । यदि, कसैले सद्भाव खल्बलिनेगरी स्टाटस लेखे कानुनअनुसार कारबाही गर्ने चेतावनी दिएको छ ।
यस्तै राष्ट्रिय जनमोर्चाले धार्मिक तथा जातीय तनाव निम्त्याउन देशीभन्दा पनि विदेशी शक्ति जिम्मेवार रहेको दाबी गरेको छ । भारतदेखि केही दिनअघि आएका हिन्दू स्वयमंसेवकका मानिसहरूलाई जनमोर्चाले कारक मानेको छ । जनमोर्चा उपाध्यक्ष तथा प्रवक्ता दुर्गा पौडेलद्वारा जारी विज्ञप्तिमा वर्षौंदेखि मिलेर बसेका धार्मिक समुदायबीच तनाव सिर्जना गराउने कार्य नगर्न र नगराउन आग्रहसमेत गरिएको छ ।
मधेसमा चुनौती
उपप्रधान तथा गृहमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठको उपस्थितिमा महोत्तरीको बर्दिबासमा बुधबार बसेको मधेस प्रदेशस्तरीय सुरक्षा गोष्ठीले मधेसमा धार्मिक अतिवादको खतरा रहेको निष्कर्ष निकालेको छ ।बैठकमा प्रदेशका आठै जिल्लाका सुरक्षा अधिकारीहरूले सामाजिक सद्भाव, एकता र सहिष्णुतामा प्रहार गर्दै समाजलाई अन्ततः अशान्तिको दिशातिर उन्मुख गराउने त वहरू मधेसमा सक्रिय रहेको ब्रिफिङ गरेका थिए । हिन्दू र मुस्लिम समुदायबीच एक अर्कामा धार्मिक तथा सांकृतिक कार्यमा असहयोग गर्ने र आपसमा द्वन्द्व गर्ने मनोविज्ञान हाबी भएको पनि सुरक्षा अधिकारीले जनाएका थिए । त्यसलाई बढवा दिन सामाजिक सञ्जालमा लेखिने उत्तेजक स्टाटस पनि जिम्मेवार रहेको र यसलाई निरुत्साहित पार्नेबारे छलफल भएको छ ।
-1752335779.jpg)
