काठमाडौं– नेपाली कांग्रेसको विधान पल्टाउने हो भने हरेक दुई महिनामा एकपटक केन्द्रीय समिति बैठक बस्नैपर्छ । तर, १४ औं महाधिवेशनमा चुनिएको नेतृत्वले विधान कुल्चँदै ११ महिनापछि केन्द्रीय समिति सम्झेको छ । भदौ ५ गते पार्टीको केन्द्रीय कार्यालय सानेपामा बसेपछि केन्द्रीय समिति बल्ल आज बस्दै छ ।
गत भदौ ४ मा कांग्रेस नेता प्रदीप गिरीका निधन भएकोले भोलिपल्टै बसेको केन्द्रीय समितिमा खासै राजनीतिक विषयले प्राथमिकता पाएन । किनकि त्यतिबेला पार्टी शोकमा थियो । भदौ सुरुमा बसेको केन्द्रीय समिति बोलाउन देउवाले असार अन्तिम नै किन कुनुपर्यो त ? धेरैले कांग्रेससँग यही विषयमा जवाफ मागिरहेका छन् ।
निर्वाचनमा राम्रो भोट, गठबन्धन फेरबदलमा चोट
कांग्रेसले केन्द्रीय समिति बैठक डाक्न नसक्दा केन्द्रीय कार्यसम्पादन समितिबाट काम टाथ्र्यो । कांग्रेस नेताहरु निर्वाचन लक्षित कार्यक्रमले केन्द्रीय कार्यसमिति बैठक त्यतिबेला बस्न नसकेको तर्क गर्छन् । माओवादीसँग गठबन्धन गरी निर्वाचनमा जाँदा कांग्रेसलाई फाइदै भयो । मंसिर ४ मा सम्पन्न निर्वाचनमा अघिल्लोपटक संसद्मा दोस्रो रहेका कांग्रेस यसपटक पहिलो बन्यो, ८९ सिटसहित ।
त्यसपछि हौसिएको कांग्रेस सरकारको नेतृत्व गर्ने तयारीमा थिए । शेरबहादुर देउवा फेरि प्रधानमन्त्री बन्ने दाउमा थिए । तर, पुस ११ गते नेकपा एमालेले देउवाको सपना ‘हाइज्याक’ गरे । बिहानभर बालुवाटारमा ‘ब्रेकफस्ट’ वार्ता गरेका नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल मध्यदिनमा बालकोट पुगे र बार्दलीबाट ओलीसँगै उभिएर हात हल्लाए । त्यसपछि चोट खाएको कांग्रेस केही दिन चुपचाप बस्यो ।
सत्ताको स्वाद लिइसकेका देउवा किन चुप बस्थे । उनी रातोदिन एमाले माओवादी गठबन्धन भत्काउन लागिपरे । एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको व्यवहारबाट प्रधानमन्त्री दाहाल हच्किँदै थिए । सोही मौकामा कांग्रेसले ‘ढोक्सा’ थापे । एमालेको साथ हुँदाहुँदै पुस २६ गते दाहालले विश्वासको मत माग्दा कांग्रेसले पनि साथ दियो । त्यो सहमतिले फागुन २५ गते कांग्रेसले राष्ट्रपति पद पायो । राष्ट्रपतिमा कांग्रेस वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल निर्वाचित भए । त्यसपछि एमाले भड्कियो माओवादीसँग । साना दलले सरकार छाड्दै गर्दा एमालेले पनि माओवादी गठबन्धनबाट अलग भयो । दाहालले दोस्रोपटक चैत ६ मा विश्वासको मत मागे । कांग्रेसको साथ रह्यो तर एमालेले मत दिएन ।
उपसभापति पूर्णबहादुर खड्काको नेतृत्वमा चैत १७ मा कांग्रेस दाहाल नेतृत्वको सरकारमा सहभागी भयो । त्यसपछि वैशाख १० मा उपनिर्वाचन भयो । दुई सिटमा भिडेको कांग्रेसको हातमा नतिजा भने प¥यो शून्य । आफ्नो पार्टी छाडेर राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीमा गएका डा. स्वर्णिम वाग्लेले तनहुँ–१ खोस्यो । रामचन्द्र पौडेल राष्ट्रपतिमा निर्वाचित भएपछि उक्त क्षेत्रमा उपनिर्वाचन भएको थियो । आफ्नो भाग खोसेपछि कांग्रेसमा ग्राउण्ड लेभलबाट केन्द्रीय समितिको माग भयो ।
कांग्रेसले सोहीअनुसार वैशाख अन्तिममा केन्द्रीय बोलाउने तयारी गरेको थियो । तर, वैशाख २७ मा पार्टीका केन्द्रीय सदस्य बालकृष्ण खाण नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा पक्राउ परे । त्यसपछि कांग्रेस नेतृत्व मौन बस्यो । यही मौकामा जेठ २१ बाट संस्थापनइतरका नेताहरुले देशभर रुपान्तरण अभियान चलाए । नेतृत्व लिएका थिए केन्द्रीय सदस्य मधु आचार्यले । अभियान सकाएर काठमाडौं फर्केलगत्तै आचार्यले असार ११ गते केन्द्रीय समिति बोलाउन माग गर्दै केन्द्रीय कार्यालयमा पत्र दर्ता गराए । त्यसपछि असार २० गते देउवाले असार २७ गतेका आजका लागि बैठक डाकेका हुन् ।
के छन् एजेण्डा ?
यसपटक केन्द्रीय समितिमा दुई मुख्य एजेण्डाबारे छलफल हुने तय भएको छ । नीति अधिवेशन र पार्टीलाई सुदृढीकरण गर्नेबारे । कांग्रेसको १४औं महाधिवेशन २०७८ मंसिर २४ मा सुरु भएको थियो । मंसिर २९ मा शेरबहादुर देउवा दोस्रोपटक सभापतिमा निर्वाचित भए । उक्त महाधिवेशनमा नीतिबारे कुनै छलफल हुन नसकेपछि छ महिनाभित्र नीति अधिवेशन गर्ने सहमति गरेको थियो । तर, महाधिवेशन भएको दुई वर्ष पूरा हुन लाग्दा बल्ल नीति अधिवेशनको बहस चलेको हो ।
यसैगरी उपनिर्वाचनमा एक सिट गुमाएको कांग्रेसका लागि ‘सक्किने कि सच्चिने’ प्रश्न जोडदाररुपमा उठेको छ । यसका लागि पार्टीमा रुपान्तरण अभियान चलाउने चर्चा छ । पार्टी नेतृत्वले भने सुदृढीकरणका नारा लिएर मेचीकाली अभियानमा जाने तयारी गरेको छ । यता कांग्रेस महामन्त्रीद्वय गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्मा भने ‘बदलिएको कांग्रेस: बलियो कांग्रेस’ अभियान लिएर देशव्यापीरुपमा जाने एजेण्डा केन्द्रीय समितिमा प्रस्तुत गर्दै छन् ।
कोषाध्यक्ष छान्ने विषय के होला ?
पार्टीको विधानको परिच्छेद–७ को केन्द्रीय कार्यसमितिसम्बन्धी दफा २१ को उपदफा ४ मा कोषाध्यक्ष चयनबारे भनिएको छ–केन्द्रीय सभापतिले केन्द्रीय कार्यसमितिका निर्वाचित सदस्यमध्येबाट नाम प्रस्ताव गरी निर्वाचित केन्द्रीय कार्यसमितिबाट निर्वाचित कोषाध्यक्ष, एक । तर, अहिलेसम्म कांग्रेसले कोषाध्यक्ष छानेको छैन । यसैगरी कांग्रेसले केन्द्रीय समितिलाई पूर्णता दिन सकेको छैन । यतिमात्र हैन पार्टीका विभाग पनि गठन भएका छैनन् । यी विषय एजेण्डामा नरहेको बताइएको छ ।
के भए यी बीचमा ?
पछिल्लो केन्द्रीय समिति :भदौ ५
निर्वाचनपछि :पुस २२ गतेका लागि डाकियो पुस १२ गते
२२ गतेको स्थगित: पुस २८ गतेका लागि डाकियो पुस २० गते
पुस २६: प्रधानमन्त्रीमा पहिलोपटक दाहाललाई विश्वासको मत
पुस २८ को स्थगित: माघ १५ गतेका लागि डाकियो पुस २६ गते
माघ १२: सूचना प्रकाशन गरी अनिश्चितकालका लागि बैठक स्थगित
चैत ६: फेरि दाहाललाई विश्वासको मत
चैत १७: दाहाल नेतृत्वको सरकारमा सहभागी
वैशाख १०: उपनिर्वाचन
वैशाख २७: बालकृष्ण खाण पक्राउ
असार ११: केन्द्रीय सदस्य मधु आचार्यद्वारा केन्द्रीय समिति बोलाउन माग गर्दै केन्द्रीय कार्यालयमा पत्र दर्ता
असार २७: आजका लागि असार २० गते बैठकबारे परिपत्र
