काठमाडौं– श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षामन्त्री शरतसिंह भण्डारीले वैदेशिक रोजगार व्यवसायीलाई नयाँ श्रम गन्तव्यको खोजी गर्न आग्रह गरेका छन् । आइतबारदेखि काठमाडौंमा सुरु भएको व्यवसायीहरूको क्षमता अभिवृद्धिसम्बन्धी दुईदिने अन्तरक्रिया कार्यक्रमको उद्घाटनका क्रममा मन्त्री भण्डारीले उक्त आग्रह गरेका हुन् ।
नयाँ गन्तव्य मुलुकको खोजी गर्नु अपरिहार्य भइसकेको उल्लेख गर्दै उनले यसका लागि व्यवसायीहरु सक्रियतापूर्वक लाग्नुपर्ने र सहजीकरणका लागि सरकारले आवश्यक भूमिका निर्वाह गर्ने बताए । मन्त्री भण्डारीले नेपाली श्रमिकको दक्षताको ‘ब्राण्डिङ’ गर्नुपर्ने बेला आइसकेका कारण अन्तर्राष्ट्रिय श्रम बजारमा व्यवसायीहरूले उपस्थिति जनाउन पनि आफ्नो क्षमता अभिवृद्धि गर्नुपर्ने बताए । व्यवसायीलाई व्यवसाय गर्न दिने सरकारको नीति रहेको उल्लेख गर्दै मन्त्री भण्डारीले भने, ‘सरकारले वैदेशिक रोजगारको क्षेत्रमा व्यवसाय गर्दैन, व्यवसाय तपाईंहरु (म्यानपावर)ले नै गर्ने हो, यसको सहजीकरण र नियामक निकायको रुपमा मन्त्रालयले काम गर्छ ।’
‘लाभका लागि व्यवसाय सञ्चालन गरेपछि निःशुल्क सेवा दिने कुरा हुँदैन तर मर्यादित तवरले उपयुक्त सेवा शुःल्क लिन पाइन्छ,’ उनले थपे, ‘यसका लागि वैदेशिक रोजगारको क्षेत्रलाई व्यवस्थित मर्यादित र पारदर्शी बनाउने सरकारको कदमलाई व्यवसायीले पनि सघाउनुपर्छ ।’ वैदेशिक रोजगार क्षेत्र व्यवसायीले भन्दा पनि एजेन्टका कारण बदनाम भइरहेको उनको भनाइ छ । श्रमिक र व्यवसायीको हितमा एकद्वार प्रणालीमार्फत काम गर्न ७५३ वटै स्थानीय तहमा रहेका रोजगार सेवा केन्द्रलाई सक्रिय बनाइएको उनले उल्लेख गरे ।
त्यस्तै श्रमसचिव एकनारायण अर्यालले विगत एक वर्षयता वैदेशिक रोजगार व्यवसायलाई मर्यादित, व्यवस्थित र पारदर्शी बनाउन अनलाइन प्रविधिको विकास गरिएको बताए । उनले वैदेशिक रोजगार चक्रलाई पूर्ण अनलाइन प्रणालीमा लैजाने प्रयास भइरहेको जानकारी दिए । हाल २२ प्रतिशत कूल गार्हस्थ उत्पादनमा सहयोग गरेको वैदेशिक रोजगारको क्षेत्रलाई मर्यादित र सम्मानित बनाउनु सबैको दायित्व रहेको भन्दै सचिव अर्यालले यसबारे सधैं नकारात्मक टिप्पणी भइरहनु राम्रो नभएको बताए । गन्तव्य मुलुकमा १०० जना पठाउनै पर्ने व्यवस्था अन्तर्राष्ट्रिय श्रम संगठनको नीतिविपरीत देखिएकाले केही ऐन संशोधन गर्नेतर्फ छलफल भइरहेको उनले बताए । सार्क राष्ट्रमै वैदेशिक रोजगारसम्बन्धी नेपालको व्यवस्था र प्रणाली अब्बल रहेको सन्देश दिन सबैले मर्यादित भएर काम गर्नुपर्नेमा उनले जोड दिए ।
यस्तै वैदेशिक रोजगार बोर्डका कार्यकारी निर्देशक डा. द्वारिका उप्रेतीले सरकार व्यवसायीहरूको पूरक अंग भएकाले यो क्षेत्रलाई व्यवस्थित बनाउन सहयोगी भूमिका खेल्नुपर्ने बताए । उनले शून्य लागतमा श्रमिक पठाउने व्यवसायीहरूको प्रवद्र्धन आवश्यक रहेको भन्दै यसका लागि आवश्यक समन्वय एवं सहकार्य गर्न पनि व्यवसायीहरूलाई आग्रह गरे । यसैगरी शैक्षिक परामर्श केन्द्र (एजुकेसन कन्सल्टेन्सी)हरुलाई लक्षित गर्दै वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका अध्यक्ष राजेन्द्र भण्डारीले बागबजार क्षेत्रबाट वैदेशिक रोजगारीका नाममा श्रमिक ठगी गर्ने गैरव्यवसायजन्य कार्य बढिरहेको हुँदा मन्त्रालयले त्यसको कडा अनुगमन गर्नुपर्ने बताए ।
रोजगारीका लागि नेपाली श्रमिकहरुलाई विदेश पठाउँदै आएका म्यानपावर व्यवसायीहरुलाई सरकारले क्षमता अभिवृद्धि गर्ने उद्देश्यले दुई दिने कार्यक्रम सुरु गरेको बोर्डले जनाएको छ । गोष्ठीमा वैदेशिक रोजगारका सवालहरू, व्यावसायिक नैतिकता र इमानदारिता एवं बोर्ड सचिवालयको परिचयात्मक जानकारीका विषयमा प्रस्तुति र अन्तरक्रिया हुने बताइएको छ ।
