एएफपी- ब्राजिलको सर्वोच्च अदालतले पूर्वराष्ट्रपति जेयर बोल्सोनारोलाई बिहीबार २७ वर्षको जेल सजाय सुनाएको छ । सजायले ७० वर्षीय अति-दक्षिणपन्थी नेतालाई बाँकी जीवन जेलमै बिताउने सम्भावना बढाएको हो ।
पाँच न्यायाधीशमध्ये चार जनाले उनलाई दोषी ठहर गरेका थिए । उनीमाथि सन् २०२२ को चुनावमा पराजयपछि तत्कालीन राष्ट्रपति लुइज इनासियो लुला दा सिल्भालाई सत्ताच्यूत गर्ने षड्यन्त्र गरेको आरोप थियो । अभियोजनकर्ताहरूका अनुसार सैन्य शीर्ष अधिकारीहरूको समर्थन नपाएकै कारण योजना असफल भएको हो ।
बोल्सोनारोको प्रतिरक्षा टोलीले सजायलाई ‘अविश्वसनीय रूपमा अत्यधिक’ भन्दै अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा समेत अपील गर्ने घोषणा गरेको छ । अमेरिकाले तुरुन्त प्रतिक्रिया दिँदै यो निर्णयलाई ‘राजनीतिक विच हन्ट’ भनेको छ । अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबियोले तदनुसार कदम चाल्ने चेतावनी दिनुभए पनि ब्राजिलले यस्तो धम्कीबाट नडराउने बताएको छ ।
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले सजायलाई ‘धेरै आश्चर्यजनक’ भन्दै बोल्सोनारोलाई ‘असल राष्ट्रपति’ र ‘असल मानिस’ का रूपमा प्रशंसा गरे । उनले बोल्सोनारोको कानूनी समस्या आफ्नो अनुभवसँग मिल्दोजुल्दो भएको दाबी गरे । फैसलामा निर्णायक मत हाल्ने न्यायाधीश क्रिस्टियानो जानिनले भने,‘प्रतिवादीहरूले सशस्त्र आपराधिक सङ्गठन गठन गरेका थिए, प्रमाणका आधारमा उनीहरूलाई दोषी ठहर गर्नुपर्छ ।’ पूर्वमन्त्री र सैन्य प्रमुखसहित उनीहरूका सात सह–अभियुक्त पनि दोषी ठहर भएका छन् । सन् २)०१९ देखि २०२२ सम्म राष्ट्रपति बनेका बोल्सोनारोले आफू राजनीतिक उत्पीडनको सिकार भएको दाबी गरे । उनका सांसद छोरा फ्लेभियो बोल्सोनारोले इतिहासले आफूहरू सही पक्षमा रहेको प्रमाणित गर्ने विश्वास व्यक्त गरे माफी विधेयक पारित गर्न कांग्रेसमा पहल गर्ने बताए ।
चार दिन लामो सुनुवाइपछि भएको यो फैसला ब्राजिलको हालसम्मकै सबैभन्दा ठूलो र विभाजनकारी मुद्दा मानिएको छ । बोल्सोनारोमाथि ‘आपराधिक सङ्गठन’ को नेतृत्व गर्नुका साथै तत्कालीन राष्ट्रपति लुला, उपराष्ट्रपति गेराल्डो अल्कमिन र सर्वोच्च अदालतका न्यायाधीश अलेक्जान्ड्रे मोरेसको हत्या योजनाबारे जानकारी भएको आरोप पनि थियो । उनी ब्रासिलियामा सन् २०२३ को हिंसात्मक आक्रमण उक्साएको दोषमा समेत दोषी ठहर भएका छन् । समर्थकहरूले त्यतिबेला सर्वोच्च अदालत, राष्ट्रपति दरबार र कांग्रेसमा आक्रमण गरेका थिए । देशभर टिभी र सामाजिक सञ्जालमार्फत लाखौँ नागरिकले कार्यवाही हेरेका थिए । कसैले बोल्सोनारोलाई दोषी ठहरिनुलाई ‘न्यायको जित’ भने भने कसैले यसलाई ‘अनुचित फैसला’ भने ।
यो मुद्दाले ब्राजिलमा गहिरो विभाजन ल्याएको छ-वामपन्थीहरूले यसलाई लोकतन्त्रको विजय भनेका छन् भने दक्षिणपन्थीहरूले राजनीतिक प्रतिशोधको प्रदर्शन मानेका छन् । यस घटनाले अमेरिकासँग ब्राजिलको सम्बन्धमा अभूतपूर्व सङ्कट ल्याएको छ । वासिङ्टनले कर सजायसँगै मोरेस र अन्य न्यायाधीशमाथि प्रतिबन्ध पनि लगाएको छ । सन् १९८५ मा लोकतन्त्रमा पुनरागमनपछि दोषी ठहरिने बोल्सोनारो चौथो पूर्व राष्ट्रपति छन् । लुला स्वयं २०१८–२०१९ मा भ्रष्टाचार मामिलामा १९ महिना जेलमा बसेका थिए ।
बोल्सोनारोको मुद्दापछि लोकप्रियता बढाएका ७९ वर्षीय लुलाले अमेरिकी हस्तक्षेपको आलोचना गर्दै आफूलाई ब्राजिलको सार्वभौमसत्ताको संरक्षकका रूपमा प्रस्तुत गरेका छन् र पुनः चुनाव लड्ने सङ्केत दिएका छन् ।
