प्लास्टिकजन्य सामग्रीको बढ्दो प्रयोगले जताततै प्रदूषण बढाएको छ । यसको व्यवस्थापन अहिले मुख्य टाउको दुखाइको विषय बनेको छ । अझ सहरी क्षेत्रमा फोहोर व्यवस्थापन प्रमुख चुनौती बन्दै आएको छ । स्थानीय सरकारदेखि संघीय सरकारसम्म फोहोरको व्यवस्थापनमा लागे पनि दीर्घकालीन व्यवस्थापन गर्न चुक्दै आएको अवस्था छ । यही अवस्थाबीच दाङको राप्ती गाउँपालिकाले उदाहरणीय काम सुरु गरेको छ । फोहोरलाई मोहोर बनाउन सफल भएको छ राप्ती ।
यस गाउँपालिकाले फोहोरबाट टायल उत्पादन सुरू गरेर आम्दानी गर्न थालेको हो । फोहोरलाई मोहोर बनाउने गाउँपालिकाको नीतिअनुसार स्थानीय सरकार र निजी क्षेत्रको सहकार्यमा टायल उत्पादन सुरू भएको हो । राप्ती गाउँपालिका–२ पुन्यपुरमा प्लास्टिकजन्य फोहोरबाट टायल, इन्टरलकलगायत सामग्री उत्पादन सुरू गरिएको छ । स्थानीय सरकार र निजी क्षेत्रको सहकार्यमा फोहोरबाट टायल, इन्टरलक, इँटालगायत सामग्री उत्पादन गर्न थालिएको गाउँपालिकाको भनाइ छ ।
राप्ती गाउँपालिका र इको फ्यामिली प्राइभेट लिमिटेड हेटौंडाको सहकार्यमा फोहोरलाई व्यवस्थापन गरेर नगल्ने फोहोरबाट टायल, इन्टरलकलगायत सामग्री उत्पादन गर्न थालिएको इको फ्यामिली प्रालिका सुपरभाइजर लालबहादुर चौधरीले बताए । उनका अनुसार फोहोरका रूपमा फालिने चाउचाउ, बिस्कुट, भोला, गुट्कालगायत प्लास्टिकबाट टायल, इन्टरलक, टाँक उत्पादन गर्ने योजना भए पनि पहिलो चरणमा टायल उत्पादन गरिएको छ । उत्पादित टायलको मूल्य ३५ रुपैयाँ तोकिएको छ । गाउँपालिकाभित्रका नागरिकलाई २० प्रतिशत छुटमा दिने व्यवस्था गरिएको गाउँपालिकाले जनाएको छ ।
लुम्बिनी प्रदेशको राजधानीसमेत रहेको राप्ती गाउँपालिकामा फोहोर व्यवस्थापनको चुनौती बढ्दै गएपछि गाउँपालिकाले नीति नै बनाएर दीर्घकालीन योजना बनाएको गाउँपालिकाकी उपाध्यक्ष कमलापति चौधरीको भनाइ छ । स्वच्छ र हरित पालिका निर्माण गर्ने अभियानअन्तर्गत फोहोरबाट प्लास्टिक सामग्री उत्पादनका लागि गाउँपालिकाले दुई करोड २० लाख रुपैयाँभन्दा बढी लगानी गरिसकेको उपाध्यक्ष चौधरीले बताइन् ।
राप्ती गाउँपालिकाको यो प्रयास प्रशंसानीय छ । यसले एकातर्फ प्लास्टिकजन्य फोहोर व्यवस्थापनमार्फत वातावरणलाई स्वच्छ बनाउन मद्दत गर्छ । अर्कोतर्फ त्यतिकै खेर जाने फोहोरबाट विभिन्न सामग्री उत्पादन गरेर बिक्री गर्दा दीर्घकालीन आम्दानीको स्रोत बन्न सक्छ । साथै, यसले रोजगारीको अवसर पनि सिर्जना गर्छ । यस्तो उदाहरणीय कार्य अन्य पालिकाले पनि सिक्नुपर्छ । यति गर्न सके फोहोरलाई चुनौतीको रुपमा लिनै पर्दैन, उल्टै आम्दानीको स्रोत बन्न सक्छ ।
