मार्च २१ अर्थात् तीन दिनअघिमात्र नेपालले पनि अन्तर्राष्ट्रिय जातीय विभेद उन्मूलन दिवस मनायो । तर प्लेकार्ड बोकेर अधिकारकर्मी यो दिवस मनाइरहँदा सिरहाको एक गाउँको परिवारको भने जातकै कारण उठीबास भएको थियो । सिरहाको औरही गाउँपालिका–५ मा विष्णु महायज्ञको नाममा डोजर चलाएर दीपक मल्लिकको घरै भत्काइयो ।
चैत १७ देखि हुने भनिएको महायज्ञका लागि ३० वर्षदेखि बस्दै आएको दीपकको घरमा फागुन १० गते डोजर चलाइयो । गाउँपालिकाका अध्यक्ष शिवजी यादवको मिलेमतोमा आयोजक बजरंगी बाबाले घर भत्काउन लगाएका थिए । बजरंगीको साथमा शिवजी र वडा ५ का पूर्ववडाध्यक्ष दिलीप यादव पनि साथ लागेका थिए ।
संयुक्त राष्ट्रसंघले सन् १९६५ मा जातीय तथा रंगभेद उन्मूलनसम्बन्धी महासन्धि पारित गरेकोमा त्यसयता हरेक वर्ष २१ मार्चलाई विश्वभर विविध कार्यक्रम गरी जातीय विभेद उन्मूलन दिवसकोरुपमा मनाउने गरिन्छ । नेपाल पनि उक्त महासन्धिको पक्ष राष्ट्र हो । जातका आधारमा ठूलो असमानता र विभेद व्याप्त नेपालमा अहिले पनि जातीय विभेद र अत्याचारका घटना जारी रहेको औरहीको घटनाबाट प्रस्ट हुन्छ ।
चार वर्षअघि जाजरकोटका नवराज विकको हत्या भएको थियो भने दलितमाथि हुने हिंसा अझै घट्न सकेको छैन । जबकि, नेपालले सन् १९७१ मै उक्त महासन्धिलाई अनुमोदन गरेको थियो । नेपालले कानुन बनाएरै जातीय विभेद र छुवाछूतलाई दण्डनीय हुने व्यवस्था गरेको छ भने २०६३ सालमा पुनःस्थापित संसद्ले जातीय भेदभावमुक्त राष्ट्र घोषणासमेत गरेको थियो । वर्तमान संविधानमा जातका आधारमा हुने भेदभावलाई दण्डनीय हुने प्रावधान छ । जातीय छुवाछूत तथा भेदभाव कसूर गर्ने व्यक्तिलाई तीन महिनादेखि तीन वर्षसम्म कैद र ५० हजारदेखि दुई लाख रुपैयाँसम्म जरिवानाको व्यवस्था गरिएको छ ।
तर व्यवहारमा भने राज्यका निकायको जिम्मेवार पदमा रहेकै व्यक्तिहरूको संरक्षणमा दलित समुदायमाथि भेदभाव, अन्याय र अत्याचारका घटना भइरहेका छन् । औरहीमा छोइछिटो हुन्छ भनेर दलितको घर नै हटाएपछि प्रशासनले दुवै जनालाई नियन्त्रणमा लिएको छ भने सिरहाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी वासुदेव दाहाल गृह मन्त्रालयमा तानिएका छन् । घर नै भत्काउन लगाउने आयोजक बजरंगी बाबा भने पक्राउ परेका छैनन् । जातको आधारमा जनप्रतिनिधिबाटै यस्तो घटना हुनु लज्जास्पद हो । पीडकलाई हदैसम्मको कारबाही होस् ।
