वासिङ्टन - अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बिहीबार भारतलाई अत्याधुनिक लडाकू जेटहरू बिक्री गर्ने प्रस्ताव गरेका छन् । साथै ट्रम्प र भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले विश्वका धेरै जसो क्षेत्रमा नयाँ अमेरिकी प्रशासनको दण्डात्मक दृष्टिकोणलाई अस्वीकार गर्ने बन्धनलाई पुनर्जीवित गर्दै व्यापार बढाउने वाचा गरेका छन् ।
ट्रम्पको पुनरागमनपछि ह्वाइट हाउस भ्रमण गर्ने चौथो विश्व नेता मोदीले समान विचारधाराका ट्रम्पलाई मित्रका रूपमा वर्णन गरे र उनको ‘मेक अमेरिका ग्रेट अगेन’ नारालाई अपनाइरहेको बताए । ट्रम्पले मोदी र भारतसँग ‘विशेष सम्बन्ध’ पाएको बताए र असामान्य तर व्यङ्ग्यात्मक विनम्रता प्रदर्शन गर्दै मोदीलाई आफूभन्दा ‘धेरै कडा वार्ताकार’ भएकामा प्रशंसा गरे ।
लगातारका अमेरिकी प्रशासनहरूले बढ्दो चीनको सन्दर्भमा भारतलाई समान विचारधारा भएको प्रमुख साझेदारका रूपमा हेरेका छन् र ट्रम्पले नयाँ प्रशासन अमेरिकी सैन्य पुरस्कारहरूमध्ये एक एफ–३५ लडाकू जेटहरू बिक्री गर्न तयार रहेको घोषणा गरे ।
“यस वर्षदेखि हामी भारतलाई सैन्य बिक्री धेरै अर्ब डलरले बढाउँदैछौँ”, ट्रम्पले मोदीसँगको संयुक्त पत्रकार सम्मेलनमा भने, “हामी अन्ततः भारतलाई एफ–३५ स्टेल्थ लडाकू जेटहरू प्रदान गर्ने बाटो पनि खोल्दैछौँ । भारत नाटो सहयोगी इजरायल र जापानसहितका विशिष्ट देशहरूको समूहमा सामेल हुनेछ जसलाई सुपरसोनिक गतिमा पत्ता नलाग्ने गरी सञ्चालन गर्नसक्ने एफ–३५ किन्न अनुमति दिइनेछ ।
आफ्ना पूर्ववर्ती जो बाइडेनको प्रयासलाई निरन्तरता दिँदै ट्रम्पले दुई देशले बन्दरगाह, रेलमार्ग र पानीमुनिको केबलमा लगानी गरेर ‘सम्पूर्ण इतिहासकै सबैभन्दा महान व्यापार मार्गहरूमध्ये एक’ निर्माण गर्ने योजना बनाएको बताए । यो भारतदेखि इजरायल हुँदै युरोप र त्यसभन्दा पर चल्नेछ ।
जोखिमपूर्ण भन्सार
ट्रम्पले आर्थिक मामिलामा मित्र र शत्रु दुवैसँग द्वन्द्व गरेका छन् । भेट हुनुभन्दा केही घन्टाअघि ट्रम्पले भारतसहित सबै देशहरूमा पारस्परिक शुल्कको घोषणा गरे ।मोदीको साथमा बोल्दै ट्रम्पले भारतको ‘अनुचित, धेरै कडा भन्सार’ लाई ‘ठूलो समस्या’ भने तर दुई देशले भारतको पक्षमा रहेको व्यापार घाटा कम गर्न वार्ता गर्ने बताए ।
मोदीले विश्वको सबैभन्दा ठूलो र पाँचौँ ठूलो देशले तेल र ग्यासमा केन्द्रित ‘पारस्परिक लाभदायक व्यापार सम्झौता’ मा काम गर्ने र यो ‘चाँडै नै’ सम्पन्न हुने बताए । ट्रम्पको मोदीसँगको बैठकमा स्पेसएक्स र टेस्लाका उद्योगपति एलन मस्क पनि सामेल हुन्। मस्कले ट्रम्पको दाहिने हातको रूपमा अमेरिकी कर्मचारी तन्त्र सुधार गर्न आक्रामक प्रयास सुरु गरेका छन् ।
मोदीले मस्कसँग एकान्त बैठक पनि गरे । यसले विश्वका सबैभन्दा धनी व्यक्ति भारतीय नेतासँग आधिकारिक वा व्यावसायिक क्षमतामा भेटिरहेका थिए भन्ने प्रश्न उठाए । भारतीय प्रधानमन्त्रीले केही बालबालिका र अर्कातिर भारतीय अधिकारीहरूसँग मुस्कुराइरहेका मस्कसँग हात मिलाउँदै गरेका तस्वीरहरू पोस्ट गरे । मस्कको स्वामित्वमा रहेको सामाजिक मिडिया प्लेटफर्म एक्सका प्रभावशाली प्रयोगकर्ता मोदीले पछि आफूले मस्कलाई प्रधानमन्त्री बन्नुभन्दा पहिलेदेखि चिनेको बताए ।
ट्रम्पलाई सम्मान
मोदीले आफ्नो भ्रमणअघि नयाँदिल्लीले उच्च–स्तरीय मोटरसाइकलहरूमा शुल्क कटौती गर्दै द्रुत भन्सार छुट प्रस्ताव गर्नुभएको थियो । यो प्रतिष्ठित अमेरिकी निर्माता हार्ले–डेभिडसनका लागि फाइदाजनक छ । हार्ले–डेभिडसनको भारतमा सङ्घर्षले ट्रम्पको असन्तुष्टि बढेको छ ।
भारतले गत हप्ता ट्रम्पको आप्रवासन कडाइको हिस्साका रूपमा एक सयजना साङ्लाले बाँधिएका आप्रवासीहरू बोकेको अमेरिकी सैन्य उडानलाई पनि स्वीकार गरेको छ ।यो व्यवहारले भारतीय विपक्षीबाट विरोध निम्त्यायो । विपक्षीले मोदीमाथि ट्रम्पलाई खुसी पार्न नागरिकहरूको गरिमाको बलिदान गरेको आरोप लगाएको छ ।
पत्रकार सम्मेलनमा मोदीले कागजातविहीन भारतीयहरूलाई मानव बेचबिखनकर्ताहरूले प्रलोभन दिइरहेको भन्दै सहयोग गर्ने वाचा गरे । “अमेरिकामा अवैध रूपमा रहेका कुनै पनि प्रमाणित भारतीयहरूलाई हामी भारत फिर्ता लैजान पूर्ण रूपमा तयार छौँ”, उनले भने । ट्रम्पले बदलामा संयुक्त राज्य अमेरिकाले सन् २००८ को रक्तपातपूर्ण मुम्बई आक्रमणको एक शङ्कास्पद व्यक्तिलाई भारत प्रत्यर्पण गर्ने घोषणा गर्नुभयो । ट्रम्पले ती व्यक्तिलाई ‘संसारका अति दुष्ट मानिसहरूमध्ये एक’ भने ।
सिकागोमा रहेका पाकिस्तानी मूलका क्यानाडाली नागरिक तहव्वुर हुसेन राणालाई सन् २०११ मा दोषी ठहर गरिएको थियो र पछि १३ वर्षको जेल सजाय सुनाइएको थियो । अमेरिकी सर्वोच्च अदालतमा उनको अपील खारेज भएपछि उनको प्रत्यर्पण अपेक्षित थियो ।मोदी र ट्रम्प दुवैमा धेरै समानता छन । दुवैले अल्पसङ्ख्यकभन्दा बढी बहुसङ्ख्यक समुदायलाई बढावा दिने वाचा गरेका छन् र दुवैले असहमतिलाई कडाइका साथ खारेज गरेका छन् ।
मोदीले आफ्नो पहिलो कार्यकालमा दृढतापूर्वक ट्रम्पलाई खुशी पार्नुभएको थियो । सन् २०२० फेब्रुअरीमा मोदीले ट्रम्पलाई आफ्नो गृह राज्य गुजरातमा विश्वको सबैभन्दा ठूलो क्रिकेट स्टेडियमको उद्घाटन गर्न एक लाखभन्दा बढी मानिसको हर्षोल्लासपूर्ण भीड समक्ष आमन्त्रण गरेका थिए । ट्रम्पले यस वर्षको अन्त्यतिर अस्ट्रेलिया, भारत, जापान र संयुक्त राज्य अमेरिकाको चार पक्षीय समूह क्वाडको निर्धारित शिखर सम्मेलनका लागि भारत भ्रमण गर्ने सम्भावना छ ।
