विपद्बाट नागरिकलाई जोगाउनु सरकारको मूल कर्तव्य हो । ठीक उल्टो सरकार विपद्जन्य घटनामा परी ज्यान गुमाएका नागरिकको संख्या गन्दै बसेको छ । नागरिक बाँच्न अन्तिम संघर्ष गरिरहँदा सरकार पूरापूर रमिते बनेको देखियो ।
जबकि, अविरल वर्षाका कारण आएको बाढिपहिरोमा परी शनिबार राति ११ बजेसम्ममा देशभर ८७ जनाले ज्यान गुमाइसकेका छन् । ७२ जना बेपत्ता भए । कयौं घरहरू डुबानमा छन् । कतै गुरुकुलमा रहेका विद्यार्थी फसे, कतै भैंसी गोठाले किसान कतै भने मजदुरहरू फसे । कतैचाहिँ बजारमाथि नदी कुद्यो ।
हिन्दू नेपालीहरूको चाड दसैं आउनै लाग्दा कयौं नागरिक घरबारविहीन भइसकेका छन् । वर्षभरि अन्न खानुपर्ने धानखेत नै बाढीले बगाएको अवस्था छ । नागरिकहरू यसरी दुःखै दुःखले थिचिँदा सरकारको भूमिका अभिभावकीय पटक्कै भएन । अझ शनिबारको उपत्यकाकै घटनाले त सरकार विपद् व्यवस्थापनमा कति कमजोर छ भन्ने उदांगो पार्यो ।
ललितपुरको नख्खु खोलाबीचमा फसेका नागरिकको तीन घण्टासम्ममा पनि उद्धार गर्न सकेन, सरकारले । अन्ततः राजधानीमै नागरिक भेलमा बग्नुपर्यो । तर, धन्नले बगेकामध्ये तीन जनाको उद्धार भयो । एक जना बेपत्ता छिन् । जे भए पनि नख्खु घटनाले सरकारको विपद् व्यवस्थापन तयारीलाई गिज्यायो ।
उसो त गत जेठको तेस्रो साता नै सरकारले विपद्बाट हुनसक्ने जोखिम आकलन गरेको थियो । त्यसका लागि विपद् प्रतिकार्य थालिएको जनाएको थियो । विपद्मा उद्धार अभ्यास सुरक्षाकर्मीलाई गराएको थियो । संघ, प्रदेश र स्थानीय सरकारले संयुक्तरुपमा विपद् प्रतिकार्यमा जुट्ने प्रतिबद्धता जनाएका थिए । तर, शनिबार एकैदिन विपद्मा परेर ठूलो संख्यामा नागरिक हताहतीमा परे । धेरैको अवस्था अज्ञात छ । अझै कतिपय उद्धारको याचना गरिरहेका छन् ।
यसले गर्दा सरकारले कागजी विपद् प्रतिकार्य गरेको प्रस्ट भएको छ । होइन भने खै त पहिरोबाट नागरिकलाई बचाएको ? खोइ त बाढीबाट जोगाएको ? के नाममात्रको विपद् प्रतिकार्य समूह ? सरकारी ढुकुटी सिध्याउने निकायमात्रै हो ? यावत् प्रश्न उठेका छन् ।बाढिपहिरो सम्भावित क्षेत्रबाट नागरिकलाई सुरक्षित स्थानमा लानु सरकारकै दायित्व हो ।
सम्भावित जोखिमबारे सूचित गराउने जिम्मा पनि सरकारकै हो । त्यसले गर्दा सरकारका संयन्त्रहरूको एकद्वारा प्रणालीमार्फत परिचालन गरेर विपद्को बेला नागरिकलाई बचाउने अभिभाराबाट सरकार पञ्छिन मिल्दैन । करोडौं बजेट खर्चिएर गरिने सरकारको विपद् तयारी पूर्णतः निस्प्रभावी देखियो ।
त्यसो त सरकारकै एउटा निकाय जल तथा मौसम विज्ञान विभागअन्तर्गतको मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले बुधबार नै सूचना जारी गरी बिहीबारदेखि लगातार चार दिन भारी वर्षा हुने भन्दै सतर्क रहन सूचना जारी गरेको थियो । तर, सरकार नै अचेत बनेको देखियो । यस्तो फेरि नदोहोरियोस् ।
