- प्रधानसेनापतिको रोलक्रममा रहेका रथी अशोकराज सिग्देलको जन्ममिति तीनवटा
- नागरिकता र शैक्षिक प्रमाणपत्रमा उल्लिखित जन्म मितिसम्बन्धी विवरणमा आशंका गर्ने ठाउँ नरहेको जंगी अड्डाको दाबी
- उमेर विवादमा तानिएका सैनिक अधिकारीमाथि छानबिन गरी कारबाही गर्ने परम्परा तोड्दै सेना
काठमाडौं– प्रधानसेनापतिको रोलक्रममा रहेका नेपाली सेनाका रथी अशोकराज सिग्देलको उमेर गडबड रहेको प्रमाण बाहिर आइसकेको छ । उमेरका कारण विवादित बनेका उनीमाथि छानबिन गर्नुपर्ने आवाज सर्वत्र उठिरहेको छ । तर, नेपाली सेना भने उनलाई जोगाउनेतर्फ अग्रसर देखिएको छ । प्रधानसेनापति प्रभुराम शर्मा नै उनलाई बचाउन लागिपरेका छन् । किनकि, शर्माले आफ्नो उत्तराधिकारी उनै विवादित रथी सिग्देललाई बनाउन चाहेका छन् ।
नेपाली सेनाले बिहीबार पत्रकार सम्मेलन नै गरेर रथी सिग्देलको उमेर विवाद सम्बन्धमा आफ्नो धारणा सार्वजनिक गरेको छ । सेनाको मुख्यालय जंगी अड्डामा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा सेनाका सूचना अधिकारी सहायक रथी गौरवकुमार केसीले रथी सिग्देलको नागरिकता र शैक्षिक प्रमाणपत्रमा उल्लिखित जन्म मितिसम्बन्धी विवरणमा आशंका गर्ने ठाउँ नरहेको दाबी गरे । रथी सिग्देलले जिल्ला प्रशासन कार्यालय रुपन्देहीबाट पहिलोपटक लिएको नागरिकता र ‘प्रथम प्रतिलिपि’ मा उमेर, प्रमाणपत्र नम्बर र जारी मितिमा कुनै फरक नरहेको उनले स्पष्ट पारे ।
यद्यपि, प्रमाणहरुले केसीको दाबीलाई पुष्टि गर्ने देखिँदैन । गत १८ मंसिरमा सिग्देललाई रथीमा बढुवा गर्न जंगी अड्डाले सिफारिस गरेको थियो । २७ मंसिरमा उनलाई रथीमा बढुवा गर्ने निर्णय मन्त्रिपरिषद् बैठकले ग¥यो । बढुवा सिफारिस गर्ने प्रधानसेनापति शर्मा नै हुन् । जसआधारमा सिग्देलको प्रधानसेनापति बन्ने बाटो खुलेको हो ।
नेपाली सेनाका एक उच्च अधिकारीका अनुसार सिग्देल उपरथी पदमा कार्यरत रहँदा एक वर्षअघि नै ५७ वर्षे उमेर हदका कारण अनिवार्य अवकाश गइसक्नुपर्ने थियो । किनभने उनको हाल क्रियाशील नागरिकताअनुसारको जन्म मिति २०२३ साउन २९ गते हो । यो नागरिकतालाई जिल्ला प्रशासन कार्यालय जाजरकोटले ३ जेठ २०८१ मा प्रतिलिपि प्रमाणित गरेको हो । उक्त नागरिकताको जारी मिति २०४० साउन २९ हो । त्यहाँ जन्ममिति १७ वर्ष प्रमाणित गरिएको छ ।
वास्तविक जन्ममिति १९ चैत २०२१ भएका सिग्देलको शैक्षिक योग्यताको प्रमाणपत्र र नागरिकताको प्रमाणपत्रमा जन्ममिति १९ माघ २०२३ रहेको जंगी अड्डा स्रोतले जनाएको छ । उनीविरुद्ध जंगी अड्का र रक्षा मन्त्रालयमा यसअघि नै उजुरी परिसकेको छ ।उजुरीमा २०३९ सालको एसएलसीको प्रमाणपत्र, २०४० सालमा सुपिङ क्याम्पसमा भर्ना हुँदाको अभिलेख र त्रिभुवन विश्वविद्यालयको अभिलेखमा सिग्देलको जन्ममिति १९ चैत २०२१ रहेको उल्लेख छ । जिल्ला प्रशासन कार्यालय रुपन्देहीबाट ९ असोज २०४० मा लिएको नागरिकताको प्रमाणपत्रमा उमेर ‘१९ वर्ष’ र ढड्डामा ‘२०२१ साल’ उल्लेख छ ।
उनले ८ जेठ २०५८ मा जिल्ला प्रशासन कार्यालय जाजरकोटबाट नागरिकताको प्रतिलिपि लिँदा किर्ते गरेको स्रोतको दाबी छ । तर, त्रिभुवन विश्वविद्यालयको चलानी नम्बर १४६७ मा भने सिग्देलले निवेदन दिएपछि ३१ साउन २०४३ मा जन्ममिति परिवर्तन गरिएको भनिएको छ । र, ३० साउन २०७६ मा भने त्रिभुवन विश्वविद्यालयको अभिलेखमा उल्लिखित जन्ममिति १९ चैत २०२१ लाई केरमेट गरी १९ माघ २०२३ लेखिएको यसअघि नै सार्वजनिक भइसकेको छ ।
प्रधानसेनापति शर्मा २४ भदौपछि अनिवार्य अवकाशमा जाने छन् । सैनिक कानुनअनुसार एक महिनाअघि बिदा बस्नुपर्ने प्रचलन छ । त्यस आधारमा शर्मा २४ साउनदेखि बिदामा बस्नुपर्ने हुन्छ । त्यस्तो अवस्थामा विवादित रथी सिग्देललाई नै कायममुकायम प्रधानसेनापति बनाउने संकेत सेनाले गरेको छ । जबकि उनीविरुद्ध प्रतिनिधिसभामासमेत प्रश्न उठिसकेको छ ।
तर, हालसम्म सिग्देलमाथि छानबिन भएकै छैन । जबकि, यसअघि नागरिकताको प्रमाणपत्र किर्ते गरेको विवादपछि प्रधानसेनापतिको रोलक्रममा रहेका रथी ताराध्वज पाण्डेले गत वर्षको २४ कात्तिकमा पदबाट राजीनामा दिएका थिए । उसो त पाण्डेको पनि जन्ममिति विवादमा आउँदा जंगी अड्डाले प्रतिरक्षा गर्दै विज्ञप्ति जारी गरेको थियो । यद्यपि, पाण्डे आफैंले विवादित भएपछि राजीनामा दिएका थिए ।
रथी सिग्देल वास्तविक जन्म मितिका आधारमा उपरथीबाट पाँच महिनाअघि नै अनिवार्य अवकाश पाइसक्नुपर्ने सैन्य अधिकारी हुन् । पछिल्लो नागरिकताको रेकर्डअनुसार उनी यही २९ साउनमा ५८ वर्ष पूरा भई ५९ वर्षमा प्रवेश गर्ने छन् । रथीको अनिवार्य अवकाशको उमेर हद ५८ वर्ष हो । यस आधारमा रथी सिग्देलले साउन २९ गतेपछि अनिवार्य अवकाश पाउनुपर्ने भएता पनि भावी प्रधानसेनापतिको उम्मेदवार भनेर प्रचारबाजी गरिएको छ ।
यस्तो भएमा के गर्ने भन्नेबारे सैनिक सेवा नियमावली २०६९ ले प्रस्ट व्यवस्था गरेको छ । जहाँ सैनिक व्यक्तिको उमेर गणना गर्दा वैयक्तिक विवरण नागरिकताको प्रमाणपत्र र शैक्षिक योग्यता प्रमाणपत्रमा जन्ममिति वर्ष, महिना र गतेसमेत खुलेको र सबैमा एउटै मिति नरहेको भएमा जुन मितिबाट पहिले अवकाश हुन्छ, सोही मितिबाट अवकाश दिइने छ, भनिएको छ । नियमावलीले कुनै प्रमाणपत्रमा वर्षमात्र उल्लेख भएको र अर्को प्रमाणपत्रमा पूरा जन्ममिति खुलेको रहेछ र त्यस्तो जन्ममितिहरूको बीचमा एक वर्षको अन्तर देखिएमा पूरा खुलेको जन्ममितिलाई आधार मान्नुपर्ने व्यवस्था गरेको छ । तर, पनि रथी सिग्देलको हकमा यो नियमवालीअनुसार गणना भएको पाइएको छैन ।
नागरिकता र शैक्षिक प्रमाणपत्रमा उजुरी परेको भन्दै नेपाली सेनाले महासेनानी दिरेन्द्रकुमार मल्ललाई जेठको तेस्रो साता कस्टडीमा राखेकोमा सैनिक अदालतले दोषी ठहर गर्दै पदबाट बर्खास्त गरिसकेको छ । उनलाई ५ असारमा अदालतले बर्खास्त गरेको हो ।
अमेरिकाको न्युयोर्कस्थित राष्ट्रसंघका लागि नेपाली नियोगमा सैनिक सल्लाहकार पदमा कार्यरत मल्ललाई प्रधानसेनापति शर्माको निर्देशनमा नागरिकता र शैक्षिक प्रमाणपत्रसम्बन्धी प्रश्न उठेको भन्दै नेपाल फिर्ता बोलाइएको थियो । अन्ततः उनी दोषी ठहरिएर बर्खास्त भइसकेका छन् ।
तर, नागरिकतामै प्रश्न उठ्दा पनि रथी सिग्देललाई भने प्रधानसेनापति शर्माले उन्मुक्ति दिएका छन् । उनलाई कस्टडीमा राखेर सैनिक अदालतमा मुद्दा चलाउन शर्माले चाहेका छैनन् । यस आधारमा सिग्देललाई प्रधानसेनापति शर्माकै ‘इन्ट्रेस्ट’मा नागरिकताको सवालमा विवादित छँदाछँदै पनि प्रधानसेनापतिको रोलक्रममा ल्याइएको टिप्पणी हुने गरेको छ ।
-1745656903.jpeg)
