वैशाखको धुपमा आगलागीका घटना बढ्न थालेको छ । चैतबाट शुरु भएको आगलागी पछिल्ला दिनमा झनै बढ्न थालेका छन् । कतिको घर खरानी बनेका छन् भने कति जंगल डढेर कालै भएको छ ।केही दिनयता यसरी नै आगलागी भएका घटनाको ‘हेडलाइन’ बन्न थालेको छ । गर्मी याम सुरु हुनुपूर्व हावाहुरी चल्दा देशका विभिन्न जिल्लामा आगलागीका घटना बढ्दो छ । यस्तो घटना हरेक वर्ष हुने गर्छ ।
सरकारले सहरी क्षेत्रका लागि दमकलको व्यवस्था गरेको भए पनि ग्रामीण क्षेत्रमा यस्तो व्यवस्था छैन । सडक, विद्युत्, यातायातमा लगानी गरेको सरकारले यसरी आगलागी हुँदा सावधानी अपनाउन भन्दै आग्रह गर्नेमात्र हो । अरू गर्नसक्ने हैन । आगलागी डरलाग्दो घटना हो । यो नियन्त्रणका लागि सबैभन्दा पहिलो हो, पूर्वतयारी । आगलागीका घटना जुनसुकै बेला जहाँ पनि हुन सक्छ । आगो नियन्त्रणको सबैभन्दा उत्तम उपाय पानी नै हो । तर नेपालका ग्रामीण क्षेत्रदेखि सहरी क्षेत्रमा पानीको अभाव छ । जलस्रोतको धनी देश भनेर गफ जोतेको सरकारले खुल्ला क्षेत्रमा पानीको जोहो हुनेगरी पोखरी र ड्यामहरु बनाउन सकेको छैन ।
यतिमात्र हैन पानीको स्रोतकै संरक्षणमा सरकारको चासो देखिन्न । स्थानीयस्तरमा उपलब्ध ढुंगेधारा, इनार, पोखरी, कुवा, जरुवा, कुलो, ताल आदिको समय–समयमा सरसफाइ र मर्मतसम्भार गरेर जोगाउन सके आगो लाग्दा यहाँका पानी अचुक औषधि हुन सक्छन् ।यसैगरी आगो लाग्दा कसरी बच्ने, के गर्ने भन्ने विषयमा तालिमसमेत हुँदैन । विकसित देशमा महिनाको एक पटक आगो लाग्दा अपनाउनुपर्ने सुरक्षा व्यवस्थाबारे तालिम दिइन्छ । नेपालमा माटो सुहाउँदो पूर्वाधार भनेको पानीको स्रोतको संरक्षण हो । वडावडामा हेलिप्याड बनाउनुभन्दा पोखरी बनाउनुतिर सरकारले ध्यान दिए आगामी दिनमा आगलागीबाट क्षति कम हुने थियो ।
हावाहुरी, चट्याङ, आगलागीसँगै अब वर्षात्को मौसम पनि सुरु हुँदै छ । वर्षा लागेपछि बाढीपहिरोको जोखिम उच्च हुने गर्दछ । त्यसैले हरेक विपत्तिबाट जोगिने र जोगाउने पूर्वतयारी गर्न जरुरी छ । सरकारले विपद्को जोखिम न्यूनीकरणकै लागि छुट्टै प्राधिकरण गठन गरी कार्याधिकार दिएको छ । राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण व्यवस्थापन प्राधिकरणले यसका लागि काम गरिरहेको छ । तर, प्राधिकरणका कार्यहरु अझै पर्याप्त हुन सकिरहेको छैन । प्राकृतिक विपत्तिलाई कसैले रोक्न सक्दैनन्, तर ती विपद्को जोखिम कम गर्न सकिन्छ । त्यसका लागि थप प्रभावकारी रुपमा प्राधिकरणले काम गर्न जरुरी छ ।
