कूल मतदाता: ५८
निर्वाचित हुन चाहिने मत: २९
गठबन्धनको मत: ३८
(माओवादी १७, एमाले १०, एकीकृत समाजवादी ८ र जसपा ३)
नेपाली कांग्रेसको मत: १६
अन्य (जनमोर्चा, लोसपा र बामदेव गौतम): ३
- राष्ट्रिय सभा सदस्य आनन्दप्रसाद ढुंगानाले युवराज शर्मा र अर्का सदस्य गोपीबहादुर सार्की आछामीले नारायणप्रसाद दाहाललाई राष्ट्रिय सभाको अध्यक्ष पदमा निर्वाचित गरियोस् भन्ने छुट्टा–छुट्टै प्रस्ताव पेस गर्ने
- राष्ट्रिय सभामा तत्काल कायम रहेका सम्पूर्ण सदस्य संख्याको बहुमत पाउने उम्मेदवार निर्वाचित भएको घोषणा हुने
काठमाडौं– राष्ट्रिय सभा अध्यक्षको चुनाव आज हुँदै छ । चुनावमा सत्ता गठबन्धन र प्रमुख विपक्षी दल नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवारबीच प्रतिस्पर्धा हुने भएको छ ।
सत्ता गठबन्धनबाट नेकपा माओवादी केन्द्रका सांसद नारायणप्रसाद दाहाल साझा उम्मेदवार छन् । दाहाललाई उनी आबद्ध रहेको दल नेकपा माओवादी केन्द्रसँगै, नेकपा एमाले, जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) र नेकपा एकीकृत समाजवादीको समर्थन छ । उनीसँग प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेसका युवराज शर्माले प्रतिस्पर्धा गर्दै छन् ।
निर्वाचनका लागि आज बिहान ११ बजेर ९ मिनेटमा राष्ट्रिय सभाको बैठक बस्ने भएको छ । संसद् सचिवालयले प्रकाशित गरेको सम्भावित कार्यसूचीअनुसार बैठकको सुरूमा कांग्रेसका राष्ट्रिय सभा सदस्य आनन्दप्रसाद ढुंगानाले आफ्ना दलका उम्मेदवार युवराज शर्मालाई सभाको अध्यक्ष पदमा निर्वाचित गरियोस् भन्ने प्रस्ताव प्रस्तुत गर्ने छन् । अर्का सदस्य गोपीबहादुर सार्की आछामीले नारायणप्रसाद दाहाललाई राष्ट्रिय सभाको अध्यक्ष पदमा निर्वाचित गरियोस् भन्ने प्रस्ताव सभासमक्ष प्रस्तुत गर्ने कार्यतालिका छ । सभाको अध्यक्षता उपाध्यक्ष उर्मिला अर्यालले गर्ने छिन् । उनैले दुवै प्रस्तावलाई निर्णयार्थ सदनमा प्रस्तुत गर्ने छिन् ।
त्यसपछि दुवै प्रस्तावमाथि संक्षिप्त छलफल हुने छ । छलफल सकिएपछि बैठकको अध्यक्षता गर्ने व्यक्तिले सबै प्रस्तावलाई क्रमशः निर्णयार्थ प्रस्तुत गरिने कार्यतालिकामा उल्लेख छ । उम्मेदवारको प्रस्तावको निर्णय सदस्यको दस्तखतसहितको मत विभाजनबाट हुने नियमावलीमा व्यवस्था रहेको संसद् सचिवालयका सहायक प्रवक्ता दशरथ धमलाले बताए । उनका अनुसार यसपछि भने राष्ट्रिय सभामा तत्काल कायम रहेका सम्पूर्ण सदस्य संख्याको बहुमत पाउने उम्मेदवार निर्वाचित भएको घोषणा गरिने छ । जो वर्तमान संविधानअनुसार दोस्रो राष्ट्रिय सभा अध्यक्ष हुने छन् ।
हालको संसदीय अंकगणितलाई आधार मान्दा सत्ता गठबन्धनका उम्मेदवार दाहाल निर्वाचित हुने करिब निश्चित छ । निर्वाचित हुन २९ मत आवश्यक हुन्छ । तर, माओवादीका १७, एमालेका १०, एकीकृत समाजवादीका आठ र जसपाका तीन गरी ३८ जना सांसद गठबन्धनसँग छ ।
दाहालका प्रतिद्वन्द्वी शर्माको दल कांग्रेससँग १६ जनामात्रै छन् । लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी (लोसपा)सँग एक जना, जनमोर्चासँग एक जना र तत्कालीन नेकपाको सिफारिसमा राष्ट्रपतिबाट मनोनीत बामदेव गौतम राष्ट्रिय सभामा छन् । सरकारको सिफारिसमा राष्ट्रपतिबाट एक जना सांसदको मनोनयन हुन बाँकी छ । त्यसैले राष्ट्रिय सभामा ५८ जना सांसद छन् । जसमध्ये ३८ जना सांसदको समर्थन दाहाललाई हुने देखिन्छ ।
सोमबार दाहालले उम्मेदवारी दर्ता गरेपछि राष्ट्रिय सभा अध्यक्षमा निर्वाचित भए पार्टीको ‘ह्याङओभर’भन्दा माथि उठेर सभा सञ्चालन गर्ने बताए । कानुनअनुरुप चल्नुपर्ने कुरामा मानसिक रूपमा तयार भइसकेको पनि उनको भनाइ छ । राष्ट्रिय सभालाई संविधानमा उल्लेख गरिएअनुरुपको स्तरमा पु¥याउन आफ्नो भूमिका हुने उनले बताए । समृद्ध नेपाल निर्माणका लागि सबै राजनीतिक दलहरूलाई एकताबद्ध बनाएर लैजाने पनि उनको भनाइ छ । तत्काल बनाउनुपर्ने कानुनहरूमा ध्यान दिइने उनले बताए ।
‘पार्टीको त्यहाँ कुनै छाया आउनु भएन र हाम्रा कुनै अभिव्यक्तिहरू, हाम्रा काम कारबाहीहरू र हाम्रा व्यवहारहरू हिजो पार्टीमा हुँदाभन्दा फरक भइहाल्छ,’ उनले पत्रकारहरूसँग भने, ‘कानुनी रूपमा चल्नुपर्छ भन्नेमा म मानसिक रूपमा तयार छु । त्यस कारण पार्टीको ह्याङओभर हुन्छ भन्ने मलाई लाग्दैन ।’
कांग्रेसका तर्फबाट राष्ट्रिय सभाको अध्यक्ष पदका उम्मेदवार शर्माले आफू निर्वाचित भए सभाको गरिमा बढाउने काम गर्ने बताएका छन् । लामो राजनीतिक यात्रा गरिसकेको, शिक्षामा पनि आफू अरूभन्दा कमजोर नभएको भन्दै संसदीय नियममा रहेर काम गर्ने बताए ।
‘मेरो धेरै लामो राजनीतिक यात्रा छ । शिक्षाको हकमा पनि म अरूभन्दा कमजोर छैन । मलाई लाग्छ कि म भइदिएको खण्डमा मैले यस (राष्ट्रिय सभा)को गरिमा बढाउने नै काम गर्ने थिएँ । घटाउने काम गर्ने थिइनँ,’ उनले भने, ‘संसदीय नियममा रहेरै काम गर्ने थिएँ । संसद् नियमावलीअनुसार नै अगाडि बढाउने थिएँ सभालाई ।’
गत ११ माघमा राष्ट्रिय सभा चुनाव हुँदा भने कांग्रेसले नेता कृष्णप्रसाद सिटौलालाई अध्यक्षको उम्मेदवार बनाउने जनाएको थियो । त्यसबेला कांग्रेस सत्ता गठबन्धनमा थियो । तर, डेढ साताअघि गठबन्धनमा आएको परिवर्तनसँगै सिटौला अध्यक्ष हुने दौडबाट बाहिरिए । कारण, उनी अध्यक्षमा निर्वाचित हुने अंकगणित भएन । यसपछि हार्ने अवस्थामा सिटौला पछि हटे । शर्मालाई अघि सारे । उनले आज सत्ता गठबन्धनका उम्मेदवार दाहालसँग प्रतिस्पर्धा गर्दै छन् । दाहाल प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालको भाइ (काकाको छोरा) हुन् । उनी राष्ट्रिय सभामा राष्ट्रपतिबाट मनोनीत सांसद हुन् । शर्मा भने निर्वाचित सदस्य हुन् । यी दुई उम्मेदवारमध्ये जो निर्वाचित भए पनि वर्तमान संविधानअनुसार दोस्रो राष्ट्रिय सभा अध्यक्ष हुने छन् । पहिलो त गणेशप्रसाद तिमिल्सिना भए । यही २० फागुनमा उनको छ वर्षे पदावधि सकियो । यसपछि रिक्त रहेको पदमा आज निर्वाचन हुन लागेको हो ।
राष्ट्रिय सभा अध्यक्ष संवैधानिक परिषद्को सदस्य हुने व्यवस्था संविधानमा छ । जहाँ प्रधानमन्त्री अध्यक्ष, प्रतिनिधिसभाका सभामुख, उपसभामुख र प्रधानन्यायाधीश सदस्य हुने प्रावधान छ ।
