- माओवादीका झक्कुप्रसाद सुवेदी र कृष्ण अधिकारीमध्ये एकजना अध्यक्षको उम्मेदवार हुने सम्भावना
- कांग्रेसबाट कृष्णप्रसाद सिटौला, जितजंग बस्नेत र किरणबाबु श्रेष्ठ दाबेदार
- भोलि (सोमबार) अध्यक्षको मनोनयन र मंगलबार निर्वाचन हुने
- हाल ५८ जना राष्ट्रिय सभा सदस्य छन्, एक जना मनोनीत गर्न बाँकी
- निर्वाचन जित्न २९ मत आवश्यक तर सत्ता गठबन्धनसँग ३९ मत
काठमाडौं– कार्यकाल सकिएर राष्ट्रिय सभा अध्यक्ष गणेशप्रसाद तिमिल्सिना एक साताअघि बिदा भएपछि रिक्त रहेको अध्यक्ष पदका लागि मंगलबार चुनाव हुँदै छ । सत्ता गठबन्धन र प्रमुख विपक्षी दल नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवारबीच चुनावमा प्रतिस्पर्धा हुने देखिएको छ । उम्मेदवार भने गठबन्धन र कांग्रेस दुवैले छानेका छैनन् ।
गठबन्धनको तर्फबाट अध्यक्ष पदमा माओवादीका उम्मेदवार हुने छन् । गएको साता गठबन्धन दलहरूबीच भएको भागबण्डाअनुसार माओवादीलाई अध्यक्ष र एमालेलाई उपाध्यक्ष पद परेको थियो ।
सोहीअनुसार अध्यक्ष पदका उम्मेदवार छनोट गर्न माओवादी केन्द्रको पदाधिकारी बैठक आज बिहान बस्दै छ । बैठकले छ वर्षे कार्यकाल भएका राष्ट्रिय सभा सदस्यमध्येबाट एक जनालाई उम्मेदवार बनाउने सचिव देवेन्द्र पौडेलले जानकारी दिए ।
‘अध्यक्षको रेसमा त थुप्रै सांसदहरू हुनुहुन्छ तर दुई वर्षे र चार वर्षे कार्यकाल भएकालाई भन्दा छ वर्षे कार्यकाल भएकालाई छान्ने हुन्छ,’ उनले प्रभावसँग भने ।
स्रोतको दाबी भने हालै पद तथा गोपनीयताको शपथ ग्रहण गरेका राष्ट्रिय सभा सदस्य झक्कुप्रसाद सुवेदी उम्मेदवार बन्ने सम्भावना बढी छ । उनी माओवादी स्थायी समिति सदस्य हुन् । लुम्बिनी प्रदेशबाट प्रतिनिधित्व गर्दै निर्वाचित सुवेदीको कार्यकाल छ वर्ष छ ।
उनी २०६४ मा संविधानसभा सदस्य थिए । त्यसबेला काठमाडौं–२ मा तत्कालीन नेकपा एमालेका महासचिव माधवकुमार नेपाललाई पराजित गरेर राष्ट्रिय राजनीतिमा चर्चित पात्र भएका थिए । उनै सुवेदीलाई प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका पार्टी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालले अघि सार्ने मनस्थिति बनाएको दाबी स्रोतको छ ।
बागमती प्रदेशबाट निर्वाचित राष्ट्रिय सभा सदस्य कृष्ण अधिकारी पनि अध्यक्षको दौडमा छन् । उनी अपांगता भएका राष्ट्रिय सभा सदस्यसमेत हुन् । उनको पक्षमा नेताहरूले लबिइङ गरिरहेका छन् । उनको घर नुवाकोट हो । त्यहाँबाट नै हालै प्रधानमन्त्री दाहालले सांसद हितबहादुर तामाङलाई पर्यटनमन्त्री बनाएपछि एकै भूगोलबाट तत्काल दुई नेताले अवसर पाउने सम्भावना न्यून रहेको चर्चा छ ।
उसो त अध्यक्ष हुन उपप्रधान एवं परराष्ट्रमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठ र उपाध्यक्ष उर्मिला अर्यालको नाम पनि चर्चामा आएको छ । माओवादी अध्यक्ष दाहालकै भाइ नारायण पनि अध्यक्ष पदको दाबेदार छन् । तर, संवैधानिक पदमा थन्किएर बस्ने रुचि मन्त्री श्रेष्ठको छैन । उनी पार्टीको वरिष्ठ उपाध्यक्षसमेत हुन् । सक्रिय राजनीतिमै रहने चाहनाले उनी अध्यक्ष पदमा उम्मेदवार बन्ने दौडमा नरहेको निकट एक नेताले जानकारी दिए ।
उपाध्यक्ष अर्याल र दाहालको भने पदावधि दुई वर्षमात्रै छ । पार्टी अध्यक्ष दाहाल दुई वर्षेलाई भन्दा पनि छ वर्षे कार्यकाल भएकालाई उम्मेदवार बनाउने पक्षमा छन् । यसले गर्दा अर्याल र दाहाललाई माओवादीले उम्मेदवार बनाउने सम्भावना टरेको देखिएको छ । यसो हुँदा अध्यक्ष पदमा सुवेदी बलिया दाबेदार देखिएका छन् ।
छ वर्षे कार्यकाल भएका माओवादी सांसदहरू सुवेदी र अधिकारी मात्रै होइनन् । गण्डकीबाट निर्वाचित मनरूपा शर्मा, कर्णालीबाट निर्वाचित विष्णु विक र सुदूरपश्चिमबाट निर्वाचित रेणु चन्द पनि छन् । तर, यी तीनै जना सांसद सुवेदी र अधिकारीको तुलनामा कनिष्ट नेता हुन् । जसले गर्दा यी नेताहरूको सम्भावना न्यून रहेको बताइएको छ ।
‘हुन त अध्यक्षमा उपाध्यक्ष उर्मिला अर्याल बलिया दाबेदार हुनुहुन्थ्यो । तर, उहाँको कार्यकाल सकिन दुई वर्ष बाँकी छ । सांसदहरू शर्मा, विक र चन्द सुवेदीभन्दा कनिष्ठ नेता हुन् । त्यही भएर सुवेदी करिब कन्फर्म उम्मेदवार हो,’ स्रोतको दाबी छ ।
प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेसले आजै उम्मेदवार टुंगो लगाउने तयारी गरेको छ । किनभने भोलि (२८ फागुन)मा उम्मेदवारी दर्ता गर्नुपर्ने निर्वाचन कार्यतालिका छ । त्यही भएर कांग्रेसले अध्यक्ष पदको उम्मेदवार तय गर्ने भएको हो ।
गत ११ माघमा राष्ट्रिय सभा चुनावअघि कांग्रेस नेता कृष्णप्रसाद सिटौलालाई अध्यक्ष बनाउने भनेर ह्वीम फैलाइएको थियो । निर्वाचित भएको दिन पत्रकारहरूले ‘तपाईं अब राष्ट्रिय सभा अध्यक्ष हुने हो ?,’ भन्दै सोध्दा हाँस्दै मुन्टो हल्लाएर हो भन्ने संकेत गरेका थिए । शनिबारमात्रै उनलाई कांग्रेसले राष्ट्रिय सभा संसदीय दलका नेता बनाएको छ ।
कांग्रेस सहमहामन्त्री भीष्मराज आङ्देम्बेका अनुसार सिटौला नै कांग्रेसको तर्फबाट उम्मेदवार बन्न सक्छन् । कांग्रेसबाट निर्वाचित भएकामध्ये वरिष्ठ नेता सिटौला नै हुन् । उनलाई शान्ति प्रक्रियाका एक जना सूत्रधार मान्ने गरिन्छ । फेरि, शान्ति प्रक्रियासँग सम्बन्धित दुईवटा विधेयक पारित गर्ने चरणमा पुगेको छ । यस्तो बेला सिटौलाको भूमिका थप निर्णायक चाहिन सक्ने भएकाले पनि अध्यक्षमा सिटौलालाई कांग्रेसले अघि सार्ने सम्भावना रहेको आंदेम्बेले बताए ।
तर, बागमतीबाट निर्वाचित जितजंग बस्नेत र गण्डकीबाट निर्वाचित किरणबाबु श्रेष्ठ पनि दाबेदार छन् । दुवै नेता उम्मेदवार हुन लबिइङमा छन् । राष्ट्रि सभा अध्यक्षको चुनाव यही फागुन २९ गते (पर्सी) हुँदै छ । हाल राष्ट्रिय सभामा ५८ सदस्य छन् । सरकारको सिफारिसमा राष्ट्रपतिबाट मनोनीत गर्ने विज्ञको एक सिट रिक्त छ ।
राष्ट्रिय सभामा १८ सांसदसहित माओवादी पहिलो दल हो । माओवादी उम्मेदवारलाई एमाले, रास्वपा र जसपाका मतदाताले मतदान गर्ने छन् । यो गठबन्धनसँग ३९ सांसद छन् । अध्यक्षमा निर्वाचित हुन २९ मत भए पुग्छ । तर, आवश्यकताभन्दा भन्दा १० मत बढी छ । यसले गर्दा माओवादीले बनाउने उम्मेदवार राष्ट्रिय सभा अध्यक्ष बन्ने देखिन्छ ।
