काठमाडौं– राष्ट्रिय सभा निर्वाचनका लागि दलहरुले धमाधम उम्मेदवारको नाम टुंग्याउन थालेका छन् । सताको नेतृत्वकर्ता दल नेकपा माओवादी केन्द्र र अर्को सत्तारुढ दल जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) तथा प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेकपा एमालेले उम्मेदवारको टुंगो लगाएको छ । सत्ता गठबन्धनको प्रमुख दल नेपाली कांग्रेस र नेकपा एकीकृत समाजवादीले उम्मेदवारको टुंगो लगाइसकेका छैन । निर्वाचन आयोगले सार्वजनिक गरेको निर्वाचन तालिकाअनुसार आज उम्मेदवारी दर्ता गर्ने दिन हो ।
माओवादीको प्राथमिकतामा युद्धकालीन नेता
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल नेतृत्वको माओवादी केन्द्रले युद्धकालीन नेताहरूलाई राष्ट्रिय सभा निर्वाचनमा उम्मेदवार बनाउने भएको छ । उनीहरूको नामसमेत माओवादीले टुंग्याएको छ । कोशी प्रदेशबाट चम्पादेवी कार्कीलाई महिला क्लस्टरमा उम्मेदवार बनाउने भएको छ । ओखलढुंगाकी उनी २०५४ मा जनयुद्धमा होमिएकी थिइन् । लडाइँमा घाइते उनी २०५४ मा भएको स्थानीय चुनावमा एमालेबाट निर्वाचित भएकी थिइन् । तर, पार्टीमा विद्रोह गरेर माओवादी युद्धमा होमिएकी उनी पार्टीको ओखलढुंगा इञ्चार्ज र अखिल नेपाल महिला (अनेम) संघको केन्द्रीय सचिवसमेत छिन् । उनी समानुपातिक सांसदको सूचीमा २०६४ पछि हरेकपटक थिइन् । तर, सांसद हुन पाएकी थिइनन् ।
बागमती प्रदेशबाट राष्ट्रिय सभा सदस्य उम्मेदवार छनोट भएका श्रीकृष्ण अधिकारी पनि जनयुद्धका घाइते हुन् । जनयुद्धको सुरुआतदेखि भूमिगत उनी पार्टीमा कम अवसर पाउने नेता हुन् । पार्टीको प्रदेश सम्पर्क विशेष कमिटी अध्यक्ष अधिकारी युद्धकै क्रममा रामेछापको बेथानमा भएको लडाइँमा घाइते भएका थिए । गण्डकी प्रदेशबाट उम्मेदवार बनेकी मनरुपा शर्मा सुवेदी भने द्वन्द्वपीडित एकल महिला हुन् । उनका पति विजय सुवेदीलाई तत्कालीन शाही सेनाले १७ मंसिर २०६१ मा हत्या गरेको थियो । उनी २०६४ को संविधानसभा चुनावमा पर्वत–१ मा कांग्रेसका अर्जुनप्रसाद जोशीसँग पराजित भएकी थिइन् । पछि २०७९ को निर्वाचनमा समानुपातिक सूचीमा परेकी थिइन् । तर, सांसद बन्ने अवसर पाइनन् ।
लुम्बिनी प्रदेशबाट माओवादीले झक्कुप्रसाद सुवेदीलाई उम्मेदवार बनाएको छ । उनी गत वर्ष भएको प्रतिनिधिसभा चुनावमा काठमाडौं–६ मा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका नेता शिशिर खनालसँग पराजित भएका थिए । २०६४ मा भने तत्कालीन एमाले महासचिव माधवकुमार नेपाल (हाल नेकपा एसका अध्यक्ष)लाई पराजित गरेर राष्ट्रिय राजनीतिमा चर्चामा आएका थिए । तर, पछि उनले तीनकुनेमा चिया व्यापारीबाट दुई झापट खाएका थिए । उनी २०४९ सालतिर तत्कालीन जिल्ला विकास समिति रोल्पाका सभापति पद छोडेर युद्धमा होमिएका नेता हुन् ।
कर्णाली प्रदेशबाट राष्ट्रिय सभा सदस्यको उम्मेदवार छनोट भएकी विष्णु विक जनयुद्ध लडेकी माओवादी नेतृ हुन् । कालीकोट घर भएकी उनी २०६९ मा मोहन वैद्यले पार्टी विभाजन गर्दा वैद्यकै दलतिर लागेकी थिइन् । दुई वर्षपछि माओवादीमै फर्किएकी उनी कालीकोट इञ्चार्ज हुन् । सुदूरपश्चिम प्रदेशबाट उम्मेदवार बन्ने भएकी रेणु चन्द बैतडीकी हुन् । २०६४ मा बैतडी–२ बाट संविधानसभा सदस्य निर्वाचित उनी अखिल नेपाल महिला संघ क्रान्तिकारीको सुदूरपश्चिम इञ्चार्ज छिन् ।
आइतबार बसेको माओवादी पदाधिकारी बैठकले चन्दसहितका नेताहरूको उम्मेदवारका रूपमा नाम टुंगो लगाएको हो ।
सत्ता साझेदार दल नेपाली कांग्रेसबाट उम्मेदवार बन्ने चर्चामा रहेका कृष्णप्रसाद सिटौला पूर्वगृहमन्त्री हुन् । सुशील कोइराला पार्टी सभापति हुँदा उनी महामन्त्री थिए । माओवादीलाई शान्ति प्रक्रियामा ल्याउन भूमिका निर्वाह गरेका उनी २०७४ र २०७९ मा राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीका अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देनसँग पराजित नेता हुन् । उनी गृहमन्त्री भएका बेला नै २९ करोड रुपैयाँको सुडान घोटलाकाण्ड भएको हो ।
एकीकृत समाजवादी अनिर्णित
सत्ता साझेदार दल नेकपा एकीकृत समाजवादीले उम्मेदवारको टुंगो लगाउन बाँकी छ । स्रोतका अनुसार पार्टी उपाध्यक्ष प्रमेश हमाल, सावित्री भुसाल, घनश्याम रिजाल र दिलु पन्तमध्ये दुई जनालाई उम्मेदवार बनाउने तयारी भइरहेको छ ।
तर, बागमती प्रदेशमा समाजवादी र नेपाली कांग्रेसबीच क्लस्टर कुन लिने भन्ने टुंगो लागेको छैन । सोही कारण उम्मेदवार छनोटमा ढिलाइ भएको पार्टी प्रवक्ता जगन्नाथ खतिवडाले जानकारी दिए । उम्मेदवार छान्ने जिम्मा पार्टी अध्यक्ष माधवकुमार नेपाल, उपाध्यक्ष राजेन्द्र पाण्डे र महासचिव घनश्याम भुसालले पाएका छन् ।
मनोनीत राष्ट्रिय जनमोर्चाबाट
राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलबाट मनोनीत गरिने एकजना राष्ट्रिय सभा सदस्य भने राष्ट्रिय जनमोर्चाबाट हुने भएको छ । पार्टी उपाध्यक्ष दुर्गा पौडेललाई जनमोर्चाले अघि सार्ने जनाएको छ ।
पौडेल जनमोर्चाको मातृपार्टी नेकपा मसालका महामन्त्री मोहनविक्रम सिंहकी पत्नी हुन् । यसअघि २०७४ सालमा पनि उनी जनमोर्चाबाट प्रतिनिधिसभा सदस्य थिइन् । जसपाबाट नेताकी छोरी उम्मेदवार
सत्ता साझेदार दल जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)ले पूजा चौधरीलाई उम्मेदवार बनाउने निर्णय गरेको छ । पार्टी प्रवक्ता मनिष सुमनले पार्टीको मधेस प्रदेश समिति सदस्य चौधरीलाई उम्मेदवार बनाउने केन्द्रीय कार्यकारिणी समिति बैठकबाट निर्णय गरेको जानकारी दिए । चौधरी गत वर्षको प्रदेशसभा चुनावमा मधेस प्रदेशको रौतहट (३) क मा पराजित भएकी थिइन् । उनलाई स्वतन्त्र उम्मेदवार केशव राय चौधरीले दुई हजारभन्दा बढी मतले पराजित गरेका थिए । उनी नेता गोविन्द चौधरीकी छोरी हुन् ।
