- राजनीति नै गर्ने भए दल खोलेर चुनाव लड्न पूर्वराजालाई चुनौती
- धार्मिक आवरणमा राजनीतिक खेल खेलेको गणतन्त्रवादी नेताहरूको बुझाइ
काठमाडौं– साढे १५ वर्षअघि राजतन्त्रको अन्त्य भएपछि तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्र शाह नागरिकको हैसियतमा रहे पनि उनीसँग गणतन्त्रका पूर्वराष्ट्र प्रमुखदेखि सरकार प्रमुखसम्म सशंकित देखिएका छन् ।उनीहरू देश र विदेश ९भारत०का मन्दिरहरूको दर्शन गर्न जाँदासमेत शाहविरुद्ध आक्रोशित हुन्छन् । यदि, राजनीति नै गर्ने भए दल खोलेर चुनाव लड्न चुनौती नै दिन्छन् ।
बुधबार पूर्वप्रधानमन्त्री तथा नेकपा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले पूर्वराजा शाहलाई यस्तै चुनौती दिए । ‘अस्ति भएको निर्वाचन आफैंमा जनमत संग्रह हो । जनताले सीधै पार्टीलाई विश्वास गरेका छौं भन्ने देखाए । अरू ९पूर्वराजा०लाई पनि लाग्छ भने पार्टी बनाऊन्, आऊन्,’ उनले बुधबार भक्तपुरमा आयोजित कार्यक्रममा भने, ‘चुनावमा सामेल होऊन् । असल काम गरेको छु, त्याग तपस्या र बलिदान गरेको छु भन्ने लागेको छ भने आए हुन्छ ।’
पूर्वराजा शाह १५ जेठ २०६५ मा देशमा गणतन्त्र स्थापनापछि राजादेखि नागरिकको हैसियतमा छन् । नारायणहिटी राजदरबारबाट नागार्जुन पुगेका छन् । तर, उनी राजतन्त्रको पुनःस्थापना गर्न अघोषित रूपमा बल गरिरहेका छन् । छिमेकी देश भारतमा कट्टर हिन्दूवादी दल भारतीय जनता पार्टी ९भाजपा० सत्तामा रहेकै बेला उनी देशलाई फेरि हिन्दूराष्ट्र कायम गराउँदै राजतन्त्र पुनःस्थापना गराउन जोड गरिरहेको विश्लेषण हुने गरेको छ ।
यहीबेला देशमा गणतन्त्र स्थापना गराउन जनआन्दोलनमा उत्रिएका एक जना नेता नेपालले शाहको गतिविधिप्रति असन्तुष्ट हुँदै चुनाव लड्न चुनौती दिएका हुन् ।उनले भक्तपुर र झापावासीले पूर्वराजा शाहको पक्षमा रहेको संकेत दिएको बताए । दुवै जिल्लामा घरिघरी राजतन्त्र र हिन्दूराष्ट्रको पक्षमा प्रदर्शन हुँदै आएको छ । यसलाई लक्षित गर्दै नेपालले पूर्वराजा शाहलाई चुनौती दिएका हुन् ।
बुधबार नै पूर्वराष्ट्रपति डा। रामवरण यादव पनि पूर्वराजाको पछिल्ला गतिविधिप्रति शंका व्यक्त गरेका छन् । उनले गणतन्त्रलगायतका वर्तमान राजनीतिक उपलब्धिहरूको रक्षा गर्नुपर्नेमा जोड दिएका छन् । यी राजनीतिक उपलब्धिहरूले नै देश जागृत भएको र ती उपलब्धिहरू जसरी पनि जोगाउनुपर्ने उनले बताए ।
‘संघीयता र गणतन्त्र हातबाट जान दिनु हुँदैन । गल्तीहरू सुधार गरी अझ मजबुत बनाउनुपर्छ,’ उनले राजा र राजतन्त्र ठीक थियो भन्नेहरूलाई लक्षित गर्दै भने, ‘धेरै सकारात्मक कार्यहरू भएका छन् । धेरै सकारात्मक कार्य गर्न बाँकी छन् ।’पूर्वराजा शाहले समर्थन गरेको दल राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी ९राप्रपा० हो । उनले चुनावमा राप्रपालाई आर्थिक सहयोग गरेको राप्रपाकै एक जना पदाधिकारी बताउँछन् ।
उनका अनुसार शाहले २०७८ सालमा भएको पार्टीको महाधिवेशनमा पनि वर्तमान पार्टी अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देनलाई आर्थिकसँगै अन्य सहयोग गरेका थिए । पार्टीका पूर्वअध्यक्ष कमल थापाले त्यसलाई ‘पूर्वराजाको अनावश्यक हस्तक्षेप’ भनेका थिए । यसपछि राजालाई नबोक्ने भन्दै उनी राप्रपाबाट नै बाहिरिए । र, छुट्टै दल राप्रपा नेपाल खोले ।
उसो त गत वर्ष भएको आमनिर्वाचनबाट राजतन्त्र र हिन्दूराष्ट्र पक्षधर दल राप्रपा स्थानीय, प्रदेश र संघीय निर्वाचनमार्फत जनमतका आधारमा थप बलियो भएको छ । २०७४ पछि एक सिट रहेको प्रतिनिधिसभामा १४ सिटसहित पाँचौं स्थानमा छ । प्रदेशहरूमा कतै निर्णायक भूमिकामा राप्रपा छ । यसले गर्दा बेलाबेला राजतन्त्रको आवाज सडक हुँदै संसद्सम्मै गुञ्जिने अवस्था छँदा पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र हौसिएको टिप्पणी हुने गरेको छ ।
तर, राजनीतिशास्त्री प्रा।डा। लोकराज बराल जनमत राजतन्त्र फर्किने गरिको नभएको बताउँछन् । उनका अनुसार लिङ्देन, दुर्गा प्रसाईंलगायतले राजा ल्याउनुपर्छ भन्दा राजा आउँदैन ।‘भक्तपुर र झापामा राजावादीहरूको प्रदर्शन देखियो । तर, केही होइन । गणतन्त्र खतरामा पनि छैन,’ बरालले प्रभावसँग भने, ‘यहाँ लिङ्देन र प्रसाईंहरूले गणतन्त्र हटाएर राजतन्त्र फर्काउन सक्दैन ।’
२४० वर्षसम्म नेपालमा राजतन्त्र टिक्यो । वंशीय प्रणालीअनुसार राष्ट्रप्रमुख हुने चलन राजतन्त्रमा थियो । हाल यो इतिहास भइसकेको छ । यति हुँदाहुँदै पनि पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रप्रति गणतन्त्रका पूर्वराष्ट्रप्रमुखदेखि पूर्वसरकार प्रमुखहरू सशंकित छन् ।
दुई साताअघि मात्रै एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले पूर्वराजा शाहको आलोचना गरेका थिए । अन्य पूर्वप्रधानमन्त्रीहरू डा। बाबुराम भट्टराई र झलनाथ खनाल शाहको खरा आलोचक हुन् । धार्मिक आवरणमा राजनीतिक गतिविधि गरिरहेको र राजनीतिक परिवर्तनहरूलाई उल्ट्याउन खोजेको शाहलाई आक्षेप लगाउँछन् ।
पूर्वराजाले पनि गत वर्षको फागुन ७ मा प्रजातन्त्र दिवसको अवसर पारेर विज्ञप्ति जारी गर्दै गणतन्त्रको विकल्प खोज्नुपर्ने बेला आएको बताएका थिए । यसपछि गणतन्त्रवादी नेताहरू झस्किए । पछिल्ला दिनहरूमा अझ बढी शाहको सक्रियता बढ्दो छ । ठाउँठाउँमा अभिनन्दन गर्ने र राजतन्त्रको पक्षमा माहोल बनाउने प्रयास गरिरहेका छन् । उनको यस्तो गतिविधि गणतन्त्र पक्षधर दलका नेताहरू मन परेको छैन । जसले गर्दा उनीहरूले पूर्वराजा शाहको सक्रियतालाई लिएर विरोध जनाउँदै आएका छन् ।
