- काठमाडौंमा वायु प्रदूषण बढेसँगै सरकारले सातामा दुई दिन बिदा दिन प्रस्ताव
- पछिल्लो २४ घण्टामा देशभर आगलागी र डढेलोका ७२ घटना
- वायु प्रदूषणको गाम्भिर्यतालाई ध्यानमा राखी सम्भव भएसम्म घरमै बस्न, कार्यालयका कामहरु घरबाटै व्यवस्थापन गर्न राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणको अपिल
- वायु प्रदुषणले पार गर्यो खतराको तह
काठमाडौं– काठमाडौंको वायु प्रदुषणले खतराको तह पार गरेको छ । धुम्म परेको तुवालोका कारण आकाश खुल्न सकेको छैन । आँखा पोल्ने, घाँटी खस्खसाउने, यसैगरी मौसम अस्थिर हुँदा मानिसहरु बिरामी हुने क्रम पनि बढ्दो छ ।
वातावरण विभागका अनुसार पछिल्लो हप्ता काठमाडौं लगातार संसारकै प्रदूषित सहर बनेको छ । बुधबार र बिहीबार पनि काठमाडौं पहिलो प्रदूषित सहर बनेको छ । विश्वव्यापी हावाको अवस्था मापन गर्ने संस्था आईक्यूएयरको तथ्यांकअनुसार बिहीबार काठमाडौंको औसत एयर क्वालिटी इन्डेक्स (एक्युआई) प्रतिघण्टा २३५ माइक्रोग्राम प्रतिघनमिटर मापन गरिएको छ । मंगलबार २२५ मापन भएको थियो । काठमाडौंका केही स्थानमा यो तह ३९० सम्म पनि पुगेको देखिन्छ ।
जबकि १०१ देखि १५० लाई नै संवेशनशील समूहका लागि अस्वस्थ मानिन्छ । १५१ देखि २०० सम्मलाई अस्वस्थ, २०१ देखि ३०० सम्मलाई निकै अस्वस्थ र ३०१ भन्दा माथि मापन भए खतरनाक तह पुगेको मानिन्छ । यसअनुसार काठमाडौंको रवि भवन क्षेत्र निकै अस्वस्थको तहमा पुगेको छ ।बिहीबार साँझको तथ्याङ्कअनुसार काठमाडौंपछि भारतको नयाँ दिल्ली १९२ सहित दोस्रो स्थानमा रहेको छ भने तेस्रो स्थानमा म्यानमरको याङगोन सहर । चौथो नम्बरमा चीनको उहान, पाँचौ नम्बरमा युएईको दुबई सहर रहेको छ ।
यसरी वायु प्रदरषले खतराको तह पार गर्दा पनि सरकारसँग भने नियन्त्रणबारे कुनै योजना छैन । वातावरण व्यवस्थापन विभाग आकाशे पानीको आश गर्दै बसेको छ । विभागका वातावरण निरीक्षक प्रकाश केसीले भने, ‘हामीले वाच गरिरहेका छौँ, विभिन्न ठाउँमा भएको आगलागीको असर हो यो ।’यसको नियन्त्रणका लागि आगलागी नियन्त्रण गर्नुपर्ने वा पानी नै पर्नुपर्ने उनले बताए । मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. प्रकाश बुढाथोकीका अनुसार हालको वायु प्रदूषणका कारण दम, फोक्सोसम्बन्धी रोग, आँखाको समस्या, नाक र घाँटीमा एलर्जी, छालामा समस्या, हृदय रोग तथा दीर्घकालीन स्वास्थ्य समस्या देखिन सक्ने भएकाले संवेदनशील समूहमा पर्ने बालबालिका, वृद्धवृद्धा, गर्भवती तथा दीर्घरोगीले विशेष सतर्कता अपनाउनुपर्छ ।
यसरी वायु प्रदुषण बढ्नका मुख्य कारण उद्योग, कलकारखाना र सवारी साधनबाट निस्कने धुवाँ, डढेलो, खुला रुपमा फोहोर तथा कृषिजन्य अवशेष जलाउने, घरबाट निस्कने धुवाँ, सडक तथा निर्माण कार्यहरुबाट उड्ने धुलो आदि भएको वातावरण विभागले जनाएको छ । प्रदूषण बढेपछि विभागले सूचना जारी गर्दै विशेष गरी बालबालिका, ज्येष्ठ नागरिक, श्वासप्रश्वासमा समस्या भएका व्यक्तिहरु, मुटुका बिरामी, गर्भवतीहरुलाई विशेष सावधानी अपनाउन अनुरोध गरेको छ ।
यसैगरी राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणले यस्तो अवस्थामा काम नपरी बाहिर ननिस्कन अनुरोध गरेको छ । ‘वायु प्रदूषणको गाम्भिर्यतालाई ध्यानमा राखी सम्भव भएसम्म घरमै बस्न, कार्यालयका कामहरु घरबाटै व्यवस्थापन गर्न सकिने अवस्था भए घरबाटै गर्न प्रोत्साहन गर्न, सवारी साधनको प्रयोग कम गर्नु,’ बिहीबार विज्ञप्ति जारी गर्दै प्राधिकरणले भनेको छ । वायुप्रदूषण विज्ञहरुका अनुसार अझै एक हप्ता वायुप्रदूषणमा सुधार नहुने देखिएकोले सम्बन्धित जिम्मेवार निकायले वायुप्रदूषणको अवस्थामा सुधार ल्याउन एवं संकटासन्न संवेदनशील समूहलाई सम्भावित असरबाट जोगाउन आवश्यक कदम चाल्नसमेत प्राधिकरणले अपिल गरेको छ ।
४८ जिल्लामा एकैदिन ७४ आगलागी र डढेलोका घटना
पछिल्लो २४ घण्टामा देशभर आगलागी र डढेलोका ७२ घटना भएका छन् । राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणका अनुसार मंगलबार बिहान १० बजेदेखि बुधबार बिहान १० बजेसम्मको तथ्याङ्कमा ४८ जिल्लामा आगलागी तथा वन डढेलोको घटना देखिन्छ ।
यसमध्ये २५ जिल्लामा ३४ वटा आगलागीका घटना भएको र २३ जिल्लामा ३८ वटा वन डढेलोका घटना भएको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ । ती घटनामा एक जनाको मृत्यु भएको छ भने ५ जना घाइते भएको प्राधिकरणले जनाएको छ । यसैगरी पछिल्लो चार दिनमा २७२ वटा वन डढेलो र आगलागीका घटना भएको प्राधिकरणले जनायो ।
बिदा बढाउन प्रस्ताव
काठमाडौंमा वायु प्रदूषण बढेसँगै सरकारले सातामा दुई दिन बिदा दिन प्रस्ताव भएको छ । वन तथा वातावरण मन्त्रालयले सातामा दुई दिन बिदाको प्रस्ताव गरेको हो । कार्यवाहक प्रधानमन्त्री प्रकाशमान सिंहले वातावरण प्रदूषण बढेपछि विज्ञहरूलाई बोलाएर बिहीबार छलफल गरेका थिए ।
कार्यवाहक प्रधानमन्त्री सिंहले बढ्दो वायु प्रदुषण कम गर्न सबैले भूमिका खेल्नुपर्नेमा जोड दिए । छलफलमा वन मन्त्रालयले प्रदूषण बढ्दै गएकाले सातामा दुई दिन बिदा दिन प्रस्ताव गरेको थियो । वन मन्त्रालयका सचिव दीपक खरालले सातामा दुई दिन बिदा र सवारी जोर–बिजोर गरेर चलाउनुपर्ने सम्मको स्थिति हुन सक्ने बताएका थिए ।विज्ञहरूले प्रदूषणको प्रमुख कारण सवारी साधनबाट निस्कने धुवाँ रहेको दाबी गर्दै केही दिन चाप कम गर्नुपर्ने सुझाव दिएका थिए ।
