- उपचुनावअन्तर्गत मौन अवधि सुरू
- चुनावी सभा र घरदैलो अभियान सम्पन्न
- मौन अवधिमा आचारसंहिता तोडिए कारबाही
- कतै गठबन्धन त कतै एक्लाएक्लै लड्दै दलहरू
काठमाडौं– दलीय जनमत परीक्षण हुने ठानिएको स्थानीय तह उपनिर्वाचनको मौन अवधि सुरू भएको छ । मतदानको ४८ घण्टा अघिदेखि मौन अवधि लागू हुने निर्वाचन कानुनमा उल्लेख भएअनुसार बिहीबार राति १२ बजेदेखि मौन अवधि सुरु भएको हो ।
मौन अवधिमा दल र उम्मेदवारले मतदातालाई प्रभावित पार्नेगरी कुनै पनि खालका क्रियाकलाप गर्न नपाइने निर्वाचन आयोगकी प्रवक्ता नीता पोखरेल अर्यालले बताइन् । उनले प्रभावसँग भनिन्, ‘मौन अवधिमा आचारसंहिताविपरीतका गतिविधि भए कारबाही हुन्छ ।’
मौन अवधिमा दल र उम्मेदवारलाई छलफल, अन्तरक्रिया, सभा, सम्मेलन, कार्यशाला गोष्ठीलगायत कुनै पनि क्रियाकलाप गर्न आयोगले रोक लगाएको छ । सामाजिक सञ्जाल, सञ्चारमाध्यमलगायत अन्य उपायबाट राजनीतिक दल, उम्मेदवारको पक्ष–विपक्षमा सन्देश, सूचना र प्रचारप्रसार सामग्री राख्न र सेयर गर्न पनि रोक लगाएको छ ।
निर्वाचन आचारसंहिताअनुसार मतदान केन्द्रको ३०० मिटर वरिपरि राखिएका आ–आफ्ना निर्वाचन चिह्न तथा प्रचारप्रसारका सामग्री हटाउनुपर्छ । यसो गरिए स्वच्छ, निष्पक्ष र भयरहित वातावरणमा निर्वाचन हुने आयोगले जनाएको छ । उपचुनावअन्तर्गत मतदान आगामी आइतबार (मंसिर १६) हुँदै छ । ४१ पदका लागि हुने उपचुनावमा ३७६ जना उम्मेदवार प्रतिस्पर्धामा छन् । कूल २० वटा राजनीतिक दलका उम्मेदवारबाहेक १०२ स्वतन्त्र उम्मेदवार प्रतिस्पर्धामा छन् । मतदानका लागि दुई लाख २६ हजार मतदाता सहभागी हुने भएका छन् ।
उपचुनावमा आफ्ना उम्मेदवारलाई जित दिलाउन राजनीतिक दलहरूले बिहीबार उपचुनाव हुने क्षेत्रमा सभा गरेका छन् । आफ्ना पार्टीका उम्मेदवारहरूलाई मत दिन मतदातासँग अपिल गरेका छन् । स्वतन्त्र उम्मेदवारहरू पनि घरदैलो अभियानमा निस्किए । मतदातासँग मत मागे । यस उपनिर्वाचनमा नगरपालिकातर्फ प्रमुख पदका लागि काठमाडौंको कीर्तिपुुर नगरपालिकामा मात्रै चुनाव हुँदै छ । यहाँ प्रमुख पदका लागि २० जनाको उम्मेदवारी परेको छ । नेपाली कांग्रेसबाट कृष्णमान डंगोल, नेकपा एमालेबाट डा. सुरेन्द्र मानन्धर, नेकपा माओवादी केन्द्रबाट प्रा.डा. शिवशरण महर्जन र राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा)बाट धु्रव महर्जन उम्मेदवार छन् । जनता समाजवादी पार्टी नेपालबाट दीपक महर्जन, नेकपा एकीकृत समाजवादीबाट भानु रिजाल, नेपाल समाजवादी पार्टीबाट दिलकुमार महर्जन, नेपाल मजदुर किसान पार्टीबाट श्रीकृष्ण महर्जन, जनमतबाट केशव श्रेष्ठ उम्मेदवार छन् ।
प्रमुख पदको प्रतिस्पर्धामा स्वतन्त्र १० जना उम्मेदवार छन् । उनीहरू राजमान महर्जन, नवरथकुमार बानियाँ, रामकृष्ण महर्जन, मिम महर्जन, प्रेमबहादुर महर्जन, दिनेशकुमार अधिकारी, नरेश श्रेष्ठ, धर्मरत्न मानन्धर, कविकुमार महर्जन, नरेशराज पाण्डे र आनन्द महर्जन हुन् । यहाँ राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) चुनावी मैदानमा छैन । स्रोतका अनुसार यहाँ रास्वपाले माओवादी उम्मेदवार महर्जनलाई सहयोग गर्ने भएको छ ।
वि.सं. २०५४ र २०७४ मा यहाँ एमालेले चुनाव जितेको थियो । तर, २०७९ मा कांग्रेसले जित्यो । यसपटक एमाले पुरानो विरासत फर्काउने पक्षमा छ । कांग्रेस जितलाई निरन्तरता दिने दाउमा छ । रास्वपाको अघोषित समर्थनमा माओवादी पहिलोपटक विजयको झण्डा फहराउने ध्याउन्नमा छ । यहाँ स्वतन्त्र उम्मेदवार राजमान मानवले पनि दलीय उम्मेदवारहरूलाई कडा टक्कर दिने देखिएको छ ।
यस्तै, मोरङको ग्रामनाथ गाउँपालिकाको अध्यक्षमा एक जना स्वतन्त्रसहित १६ जनाको उम्मेदवारी छ । यहाँ कांग्रेसबाट बलराम सरदार, एमालेबाट तुल्सीराम विश्वास, माओवादी केन्द्रबाट नमोनारायण माझी, रास्वपाबाट नवीनकुमार विश्वास खवास, राप्रपाबाट दिनेशकुमार थन्दार, एकीकृत समाजवादीबाट दिलबहादुर विश्वकर्मा र जसपा नेपालबाट सुरेशकुमार राजवंशी उम्मेदवार बनेका छन् । नागरिक उन्मुक्ति पार्टीले बुद्धिचन थारु, नेमकिपाले परशुराम विश्वास थारु, मंगोल नेसनल अर्गनाइजेसनले भरत राई, जनमतले विनोदकुमार थारु, नेपाल समाजवादीले रामकुमार चौधरी, राप्रपा नेपालले राजु मुसहर, समावेशी समाजवादी पार्टीले बोधनारायण माझी र जसपा नेपालले राजवंशीलाई उम्मेदवार बनाएको छ । नमनारायण माझी स्वतन्त्र उम्मेदवार छन् । यहाँ पनि कांग्रेसले जितलाई निरन्तरता दिन चाहेको छ । एमालेले पुरानो विरासत फर्काउन जोड गरेको छ । कांग्रेसबाट पूर्ववडाध्यक्षलाई पार्टीमा भित्र्याएर माओवादीले पनि पहिलोपटक यहाँ चुनाव जित्ने कोसिस गरेको छ ।
दोलखाको गौरिशंकर गाउँपालिकाको उपाध्यक्षमा १६ जनाको उम्मेदवारी कायम छ । निर्वाचन आयोगका अनुसार सात जना दल र नौ जना स्वतन्त्र उम्मेदवार छन् । कांग्रेसले पासदिकी तामाङ, एमालेले उमा शेर्पा, माओवादीले निमलेकी शेर्पा, रास्वपाले गोमा श्रेष्ठ, राप्रपाले मनकुमारी श्रेष्ठ, एकीकृत समाजवादीले रविना खड्का र जसपाले सपना कार्की खड्कालाई उम्मेदवार बनाएको छ । स्वतन्त्र उम्मेदवारहरूमा अम्बिका श्रेष्ठ, मधुरा कार्की, दिलबहादुर बस्नेत, दीपक तामाङ, शिवशम्भु तामाङ, अप्सरा विश्वकर्मा, द्वारिका बुढाथोकी, पुष्प कार्की र सर्कीमा शेर्पा छन् ।
यहाँ कांग्रेसले पूर्वउपाध्यक्ष स्व. श्यामसुुन्दर तामाङकै श्रीमती पासदिकीलाई उम्मेदवार बनाएर सहानुभूूतिको मत प्राप्त गर्दै विजयलाई निरन्तरता दिने प्रयास गरेको छ । तर, एमाले र माओवादी कांग्रेसलाई रोक्दै आ–आफूू जित्ने पक्षमा लागेका छन् ।उता, रुकुम पूर्वको पुथा उत्तरगंगा गाउँपालिकाको उपाध्यक्षमा कांग्रेस र एमालेबीच चुनावी तालमेल भएको छ । यहाँ कांग्रेसकी केशकुमारी तुलाचनलाई एमालेले समर्थन गरेको छ । जबकि, कांग्रेस महामन्त्री गगनकुमार थापा गठबन्धनको चर्का विरोधी हुन् । यतिसम्मकी कांग्रेसको महासमिति बैठकमात्रै होइन केन्द्रीय समिति बैठकबाट कांग्रेसले चुनावमा गठबन्धन गर्दैन भन्ने निर्णय नै गराएका थिए । तर, निर्णयको मसी सुक्न नपाउँदै प्रमुख विपक्षी दल माओवादीविरुद्ध दुुई ठूला दल कांग्रेस र एमालेले गठबन्धन गरेर यहाँ उपचुनाव लड्दै छन् ।
यहाँ कांग्रेस–माओवादीका उम्मेदवारविरुद्ध नेकपा माओवादीले नरपुरा बुढालाई उठाएको छ । त्यस्तै, एकीकृत समाजवादीले सुनिता बुढा मगरलाई उम्मेदवार बनाएको निर्वाचन आयोगले जनाएको छ । अन्य दलबाट यहाँ उम्मेदवारी परेको छैन । स्वतन्त्र उम्मेदवार कोपिला पुन बुढा, मोहनभक्त बुढा, भीमकुमारी पुन र श्रीदेवी सुनार छन् । यसअघि माओवादीले चुनाव जितेको यहाँ एकीकृत समाजवादीले उम्मेदवारी फिर्ता लिएर माओवादी उम्मेदवारलाई समर्थन गरिसकेको छ ।
हुम्लाको सर्केगाड गाउँपालिकाको उपाध्यक्षका लागि सात जनाको उम्मेदवारी परेको छ । कांग्रेसले सविता बुढा, नेकपा एमालेले जना शाही, माओवादीले देवकी तिमल्सिना, रास्वपाले बाँचा बुढा, राप्रपाले संगीता शाहीलाई उम्मेदवार बनाउँदा स्वतन्त्ररूपमा रामसरा खड्का र नरेश शाहीको उम्मेदवारी परेको छ । यहाँ पनि माओवादीले जितलाई निरन्तरता दिन चाहेको छ । कांग्रेस, एमाले, रास्वपा, राप्रपालगायत दलले भने पहिलो जित निकाल्न चाहेका छन् ।
जाजरकोटको नलगाड उपप्रमुखका लागि हुने उपचुनावमा छ जना प्रतिस्पर्धामा छन् । कांग्रेसले इन्द्राचन्द्र सिंह, एमालेले सुनिता बोहोरा, माओवादीले देवका लामिछाने, रास्वपाले पार्वती पुन, राप्रपाले सुनिता पुन रावल र नेपाल समाजवादी पार्टीले पवित्रा जैसीलाई उम्मेदवार बनाएका छन् । यहाँ यसअघि कांग्रेसकी सरिता सिंह उपप्रमुख निर्वाचित भएकी थिइन् । तर, भूूकम्पमा परी उनको निधन भयो । यसपछि हुन लागेको उपनिर्वाचनमा कांग्रेसले जितलाई निरन्तरता दिन चाहेको छ । तर, एमाले, माओवादीलगायत दलले कांग्रेसलाई रोक्दै जित निकाल्न खोजिरहेका छन् ।
दैलेखको महाबु गाउँपालिकाको अध्यक्षका लागि सात जनाको उम्मेदवारी परेको छ । यहाँ सबै दलबाट मात्रै उम्मेदवार छन् । कांग्रेसले झलकबहादुर भण्डारी, एमालेले जंगबहादुर शाही, माओवादीले जंगबहादुर बराल मगर, रास्वपाले प्रकाशकुमार बुढा, राप्रपाले सुर्जे रावत र नेपाल मजदुर किसान पार्टी (नेमकिपा)ले दुर्गाबहादुर मगरलाई उम्मेदवार बनाएका छन् । यहाँ कांग्रेसबाट यसअघि लछुुमन गुुरुङ निर्वाचित भएका थिए । तर, उनको निधनपछि हुन लागेको निर्वाचनमा कांग्रेसले युवा नेतालाई अघि सारेर चुनाव जित्न चाहेको छ । अन्य दलले भने यसपटक कांग्रेसलाई पराजित गर्दै जित दर्ता गर्न खोजिरहेका छन् ।
यस्तै, बाजुराको स्वामीकार्तिक खापर गाउँपालिकाको उपाध्यक्षका लागि पनि सबै जना दलीय र महिला उम्मेदवार छन् । कांग्रेसले पुल्तीसरा शाही, एमालेले सुलोचनाकुमारी भण्डारी, माओवादीले राजुकुमारी विक, राप्रपाले सुनादेवी थापा भोटे र एकीकृत समाजवादीले जवा शाहीलाई उम्मेदवार बनाएको छ । तर, यहाँ माओवादी उम्मेदवार र गाउँपालिका कमिटीले एमाले उम्मेदवार भण्डारीलाई समर्थन गरेको छ । पार्टी केन्द्रले पनि अस्वीकार गरेको छ । बरु, एकीकृत समाजवादीकी उम्मेदवार शाहीलाई समर्थन गर्न निर्देशन दिएको छ । यहाँ गत निर्वाचनमा कांग्रेसले जित निकालेको थियो ।
