पहिला–पहिला विदेशमा काम गर्न जाने भनेपछि मलेसिया, साउदी, कतारलगायतका खाडी मुलुक भन्ने थियो । अब ट्रेण्ड परिवर्तन भएको देखिन्छ, सुरक्षा र राम्रो पारिश्रमिक पाइने भएकाले युरोपेली मुलुकतर्फ नेपालीको आकर्षण बढेको छ । डण्डुराज घिमिरे ,महानिर्देशक, वैदेशिक रोजगार विभाग
काठमाडौं– झण्डै तीन दशकदेखि खाडी र मलेसियामा केन्द्रित नेपालीहरुको श्रम गन्तव्य विस्तारै युरोपेली मुलुकतर्फ मोडिन थालेको छ । वैदेशिक रोजगार विभागले सार्वजनिक गरेको पछिल्ला वर्षहरुको तथ्यांकअनुसार श्रम स्वीकृति लिएर युरोपेली मुलुकमा जाने नेपाली श्रमिकहरुको संख्या बढ्दै गएको छ ।
युरोपेली मुलुकहरुलाई नेपाल सरकारले समेत नयाँ श्रम गन्तव्यको रुपमा हेरेको छ भने रोजगारीको खोजी गर्दै त्यसतर्फ जाने नेपाली श्रमिक बढ्नुले पनि युरोप वैकल्पिक श्रम गन्तव्य बन्दै गएको विभागको तथ्यांकले देखाएको छ । युरोपेली मुलुकमा संस्थागत (म्यानपावर) र व्यक्तिगत श्रम स्वीकृति लिएर जान सक्ने व्यवस्था छ । पछिल्लो समय युरोपबाट ठूलो संख्यामा श्रमिकको माग भए पनि मागपत्र प्रमाणीकरण हुन नसक्दा म्यानपावरमार्फत नेपाली श्रमिक पठाउन नसकिएको वैदेशिक रोजगार व्यवसायीहरुको भनाइ छ ।
यद्यपि युरोपका विभिन्न मुलुकमा संस्थागत र व्यक्तिगत गरी ठूलै संख्यामा नेपालीहरु श्रम स्वीकृति लिएर रोजगारीका लागि पुगेको विभागको तथ्यांकले देखाउँछ । आर्थिक वर्ष २०७८÷७९ मा २५ हजार ५०० नेपाली श्रमिक युरोपका विभिन्न मुलुकमा गएका थिए । यो संख्या बढेर आर्थिक वर्ष २०७९÷८० मा ४५ हजार ३०० जना पुगे । यस्तै पछिल्लो आर्थिक वर्ष २०८०÷८१ मा श्रम स्वीकृति लिएर युरोपेली मुलुक जाने नेपालीको संख्या ५६ हजार ६५० पुगेको छ । यसरी हेर्दा तीन वर्षमा एक लाख २७ हजार ४५० जना नेपाली नयाँ तथा पुनः श्रम स्वीकृति लिएर रोजगारीका लागि युरोपका विभिन्न मुलुकमा पुगेका छन् ।
विभागको तथ्यांकअनुसार युरोपेली मुलुक रोमानिया, क्रोएसिया, साइप्रस, माल्टा, पोल्याण्ड र बलायतमा सबैभन्दा बढी नेपाली श्रमिक पुगेका छन् । तीन वर्षको अवधिमा रोमानियमा ३६ हजार ७२१ जना क्रोएसियामा २८ हजार १४९, साइप्रसमा १६ हजार ४४८ जना र माल्टामा ११ हजार १६८ जना, पोल्याण्डमा आठ हजार ९३६ र बेलायतमा सात हजार ६२२ जना नेपाली रोजगारीका लागि गएका छन् । यसबाहेक युरोपका अन्य मुलुक पोर्चुगल, फ्रान्स, जर्मनी, डेनमार्कलगायतका देशमा पनि थुप्रै नेपाली रोजगारीका लागि गएको विभागको तथ्यांकले देखाउँछ ।
कोरोना महामारीपछि युरोपमा श्रम स्वीकृति लिएर जाने नेपालीहरुको संख्या बढ्दै गएको विभागका महानिर्देशक डण्डुराज घिमिरेले बताए । ‘पहिला–पहिला विदेशमा काम गर्न जाने भनेपछि मलेसिया, साउदी, कतारलगायतका खाडी मुलुक भन्ने थियो,’ उनले भने, ‘अब ट्रेण्ड परिवर्तन भएको देखिन्छ, सुरक्षा र राम्रो पारिश्रमिक पाइने भएकाले युरोपेली मुलुकप्रति नेपालीको आकर्षण बढेको छ ।’
मलेसिया र खाडीको तुलनामा युरोपलाई श्रम गन्तव्य बनाउन सके ठूलो संख्यामा नेपालीले लाभ लिन सक्ने घिमिरेको भनाइ छ । युरोपलाई वैकल्पिक श्रम गन्तव्य बनाउने सम्बन्धमा पनि सरकारले काम गरिरहेको उनले बताए । युरोपेली मुलुकमा प्राप्त रोजगारीको अवसर गुम्न नदिन गत वर्षमात्रै रोमानिया र जर्मनीसँग सरकारले श्रम समझदारी गरेको महानिर्देशक घिमिरेले बताए । पोर्चुगल, पोल्याण्ड र माल्टासँग पनि निकट भविष्यमै थप समझदारी हुने उनले बताए ।
दशकौंदेखि नेपालीहरुको श्रम गन्तव्य रहेको मलेसिया र खाडी मुलुकहरुको विकल्पमा युरोपेली बजार उदाएको नेपाल वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका अध्यक्ष राजेन्द्र भण्डारीले बताए । ‘लामो समयसम्म मलेसिया र खाडी मुलुकले धानेको नेपाललीहरुको श्रम बजार अब युरोपतिर सर्दै गएको छ,’ उनले भने, ‘युरोपमा आप्रवासी श्रमिकहरुको माग बढ्दै गइरहेको छ, आम्दानी र श्रमिकको अधिकार सुनिश्चित भएकाले नेपालीहरुको रोजाइमा युरोप परेकोे छ ।’
युरोपमा श्रममैत्री कानुन भएकाले मलेसिया र खाडी मुलुकको तुलनामा युरोपेली देशमा श्रमको प्रकृति सहज र कार्यस्थलमा सुरक्षाको प्रत्याभूति हुने भण्डारीको भनाइ छ । उनका अनुसार युरोप जाने नेपाली श्रमिकले मासिक रुपमा न्यूनतम ८० हजार रुपैयाँ पारिश्रमिक पाउने छन् । श्रमिकको दक्षता, सीप र अनुभवका आधारमा पारिश्रमिक मासिक रुपमा दुई लाख बढी हुने उनले बताए ।
अहिले पनि युरोपको रोजगारीका लागि आएको ५० हजारभन्दा बढी श्रमिकको माग मागपत्र प्रमाणीकरण हुन नसक्दा पेण्डिङमा रहेको भण्डारीले जानकारी दिए । युरोपेली मुलुकहरुबाट कृषि, उद्योग, होटल, हस्पिटालिटी र निर्माण क्षेत्रमा श्रमिकहरुको माग हुने गरेको उनले बताए । ‘समयमै मागपत्र प्रमाणीकरण नहुँदा युरोपको आकर्षक रोजगारी गुम्ने अवस्थामा पुगेको छ,’ उनले भने ।
